Context 321-340

Context 321

Τα σύνορα της Ευρώπης… αναζητούν οι Ευρωπαίοι και πάλι. Παλαιότερα, οι ιστορικο-γεωγραφικές αυτές αναζητήσεις πάλευαν ανάμεσα στον ακραίο (μέχρι βαθμού απροκάλυπτου ρατσισμού) αισθητισμό, από την μια πλευρά, και την ακραία πολιτική σκοπιμότητα κυνικού προσδιορισμού σφαιρών επιρροής των Μεγάλων Δυνάμεων. (Οι αποικίες και οι κτήσεις ορίζονταν εκτός της Γηραιάς Ηπείρου. Η ίδια δε η Γηραιά Ήπειρος τελούσε υπό το καταθλιπτικό καθεστώς της ‘ισορροπίας των δυνάμεων’.) Υπήρχε μια κοινή βάση σε όλα αυτά: η πλανητική ηγεμονία της Ευρώπης, πολιτική και πολιτιστική.

      Σήμερα, εκλιπούσης της πλανητικής ηγεμονίας, η Ευρώπη εκδηλώνει ένα νέο ενδιαφέρον να προσδιορίσει τα σύνορά της. Η πρόκληση, σήμερα, προκύπτει από την αντίφαση που εμφανίζεται ανάμεσα στις οικουμενικές (αντιεθνικιστικές) διακηρύξεις της Ευρώπης, από την μια μεριά, και τις ωμές πραγματικότητες των διεθνών ανταγωνισμών ισχύος (που απαιτούν οργάνωση και πειθαρχία) από την άλλη. Όταν ακόμη και το Μαρόκο σου ζητάει σήμερα να μπει στην Ευρώπη, δεν έχεις πολλά να του αντιτείνεις (εκτός βεβαίως από τα ανθρώπινα δικαιώματα, τα οποία, όμως, μάλλον παραβλέπεις στο εσωτερικό της ίδιας της Ευρώπης και των νέων μελών της).

24/12/2002

Context 322

Στον Άγνωστο Ικέτη… οφείλουμε, πλέον, να αφιερώσουμε ένα μνημείο. Επειδή η γλώσσα δεν είναι αθώα, εγώ τους αποκαλώ ‘ικέτες’ και όχι ‘λαθρομετανάστες’. Όσο περισσότερο υψώνονται τα τείχη, τόσο περισσότερο αυξάνεται και το πάθος τους να τα διαπεράσουν και τόσο περισσότερο αυξάνονται και τα κέρδη των εγκληματικών δικτύων και οι θάνατοι.

      Οι ικέτες είναι κυρίως μορφωμένοι και νέοι. Το πιο ζωντανό κομμάτι των κοινωνιών τους που δεν βρίσκει καμία δυνατότητα να επενδύσει την ενέργειά του. Είναι συνάμα η πρώτη ύλη του νεοφιλελευθερισμού. Βρισκόμαστε σ' ένα φαύλο κύκλο: καλλιέργεια του φόβου για τον ‘παράνομο’ που παράγει τη μανία για ‘θωράκιση’, οι ‘θωρακίσεις’ καθιστούν ακόμα πιο αποδοτική την παρανομία του μετανάστη, η οποία από την πλευρά της γεννά νέους φόβους. Και οι νέοι φόβοι εχθρεύονται όλο και περισσότερο τους νόμιμους μετανάστες, ετοιμάζοντας τις αδυσώπητες συγκρούσεις του μέλλοντος. Το ζήτημα είναι πώς θα ξεφύγουμε από τον φαύλο κύκλο.

      Οι πολιτικοί, κρυμμένοι πίσω από τις δημοσκοπήσεις, προτιμούν να προσφέρουν μεγάφωνα στην ξενοφοβία παρά να δώσουν απαντήσεις στους φόβους του παγκοσμιοποιημένου πολίτη. Είναι πιο εύκολο να τους αποκαλέσουμε ‘λαθρομετανάστες’, παρά ‘πρόσφυγες’, ‘ξενιτεμένους’, ‘ικέτες’ ή απλώς ‘μετανάστες’, ώστε η συνείδησή μας να κοιμάται ήσυχη, ακόμα και εάν πεθαίνουν ή πνίγονται μπροστά στα μάτια μας.                                         (του Γκάζι Καπλάνι, από τα ‘Νέα’)

28/12/2002

Context 323

Ο απολογισμός ενός έτους… είναι θετικός. Ο κόσμος, χρόνο με τον χρόνο, γίνεται καλύτερος. Στο Αφγανιστάν, για παράδειγμα, αποκαταστάθηκε η δημοκρατία (πράγμα που δεν αντιλαμβάνονται εντελώς οι αφγανές γυναίκες, που εξακολουθούν να στενάζουν υπό τους μουτζαχετζίν, νέους συμμάχους των Δυτικών). Στο Ιράκ, ο Σαντάμ παραδίδει προς έλεγχο τα όπλα του στους επιθεωρητές του ΟΗΕ, σε μια τυπική, αλλά απαραίτητη για τα μάτια του κόσμου, διαδικασία (αφού η απόφαση για πόλεμο έχει ληφθεί προ πολλού).

      Λίγο πιο πέρα, στα ερείπια του υπαρκτού σοσιαλισμού, παλιοί εθνικισμοί αναβιώνουν. Στις πρεμιέρες των θεατρικών παραστάσεων, στην Μόσχα, το κοινό ανεβαίνει επί σκηνής με εξασφαλισμένα διεθνή τηλεοπτικά δικαιώματα. Στην Κίνα, δοκιμάζουν, ως καλύτερη, μια νέα συνταγή σοσιαλισμού με άφθονο πρωτόγονο καπιταλισμό 19ου αιώνα (ενώ, για να μη ξεχνιόμαστε, στην μεγάλη αυτή κομμουνιστική χώρα, οι θανατικές εκτελέσεις φθάνουν τις 3.000 ετησίως!).

      Η χρονιά έκλεισε με ένα μνημειώδες αμερικανικό μπλοκάρισμα απόφασης, στον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου, για φτηνά φάρμακα κατά του AIDS στην Αφρική. Οι αμερικανικές φαρμακευτικές εταιρείες, αντιλαμβανόμενες την ευθύνη τους έναντι των χωρών που μαστίζονται από το AIDS, προέταξαν τα στήθη και τα πνευματικά τους δικαιώματα, καταδικάζοντας εκατομμύρια φορείς και ασθενείς με μια πράξη που αφήνει πίσω της την απλή τρομοκρατία.

31/12/2002

Context 324

Το 2003… θα είναι η χρονιά των μεγάλων υπαρξιακών συζητήσεων για τα όρια των δυνατοτήτων μας σε όλους τους τομείς της ειρήνης και του πολέμου. Αντιλαμβανόμαστε, πλέον, ότι πρακτικώς δεν υπάρχουν όρια, ούτε στην ειρήνη ούτε στον πόλεμο. Η ανθρωπότητα φαίνεται να μπορεί να κατασκευάσει σχεδόν τα πάντα. Ακόμη και το αντίγραφο του εαυτού της σε μορφή κλώνου.

      Στον πόλεμο, οι στρατιώτες του νέου πολέμου μπορεί να είναι ατρόμητοι και απρόσβλητοι (ακόμη και από πυρηνικά, χημικά ή βιολογικά όπλα) κυβερνο-οργανισμοί (cyborgs, όπως τους ονόμασε η σύγχρονη αγγλοσαξονική πολεμολογία): ο τέλειος, δηλαδή, συνδυασμός της πληροφορικής (για τους υπολογισμούς) , της δορυφορικής τεχνολογίας (για τις επικοινωνίες) και της σύγχρονης βιολογίας (για την δημιουργία του υπερ-ανθρώπου). Έναντι αυτής της φοβερής οντότητας (που είναι, ταυτόχρονα, και στρατιώτης και όπλο – και ψυχή και μηχανή) δεν είναι δυνατόν να αντιπαρατεθεί κανένας συμβατικός στρατός.

      Επειδή, όμως, σε όλα αυτά υπάρχει άφθονη υπερβολή και ύβρις (κατά το αρχαιοελληνικό νόημα της ύβρεως) και επειδή – και για το καλό και για το κακό – υπάρχει πάντα εκείνη η περίεργη ετερογονία των σκοπών και των προθέσεων (εκείνη η ιδιότητα των πραγμάτων να ακολουθούν διαφορετική, δική τους εν σχέσει προς τις αρχικές ιδέες και προθέσεις, πορεία) μπορούμε να περιμένουμε άλλα.

8/1/2003

Context 325

Με τον ισλαμιστή Ερντογάν… θα είμαστε τώρα ή με το κεμαλικό ‘βαθύ κράτος’ (όπως οι ίδιοι οι Τούρκοι αποκαλούν το αυταρχικό κεμαλικό κράτος και τις ημικρατικές και παρακρατικές, συνταγματικές και αντισυνταγματικές παραφυάδες του); Γιατί, μέχρι χθες, νομίζω ότι προτιμούσαμε το κοσμικό ‘βαθύ κράτος’, από την ισλαμική απειλή. Και εν ονόματι αυτής της ισλαμικής απειλής, φωνή δεν ακούγαμε, τόσα χρόνια, σε Ελλάδα και Ευρώπη για τον συστηματικό παραγκωνισμό και αποκλεισμό του κόμματος που εξέφραζε το Ισλάμ στην Τουρκία.

      (Το ίδιο ακριβώς έγινε, την δεκαετία του 1990, και στην Αλγερία. Οι Ευρωπαίοι ενέκριναν τις συστηματικές μεθοδεύσεις αποκλεισμού και δίωξης τού πλειοψηφήσαντος αλγερινού ισλαμικού κόμματος. Τα δύο μέτρα και δύο σταθμά των Ευρωπαίων όπλισαν τα μυαλά και τα χέρια των πιο ακραίων αλγερινών φονταμενταλιστών.)

      Σήμερα, στις παραμονές ενός πολέμου που φαίνεται να γίνεται εναντίον μιας σκληρής εκδοχής του Ισλάμ (όταν δεν μιλάμε για τα πετρέλαια), οι ισλαμικές κοινωνίες δείχνουν πόσο απρόβλεπτες μπορούν να γίνουν.

      Κι άντε, τώρα, να εξηγήσεις στον Ευρωπαίο ότι η φιλο-ευρωπαία Τουρκάλα φοιτήτρια του κόμματος του Ερντογάν αγωνίζεται για την ελευθερία να φοράει μαντίλα και όχι για την ελευθερία να μη φοράει μαντίλα!

9/1/2003

Context 326

Ως προς την 17Ν… υπάρχουν δύο μεγάλες κατηγορίες Ελλήνων: Αυτοί που, μετά από κάθε σύλληψη υπόπτου, δηλώνουν μονότονα και απαράλλακτα πως «έπεσαν από τα σύννεφα!» (ως έκπτωτοι περίπου άγγελοι) και, από την άλλη, αυτοί που εξακολουθούν να πετούν στα σύννεφα.

      Αυτοί που «πέφτουν από τα σύννεφα» είναι αυτοί που νόμισαν ότι οι τρομοκράτες θα είναι κάτι σκληροί, γενειοφόροι τύποι, αρματωμένοι με ατελείωτα φυσεκλίκια, καβάλα στ’ άλογα αναμεσίς στην πολυσύχναστη πλατεία Εξαρχείων. Και τώρα, έκπληκτοι, βλέπουν, μπροστά τους, απλούς καθημερινούς ανθρώπους της διπλανής πόρτας να εμφανίζονται ως οι πρωταγωνιστές μιας μαύρης ιστορίας. Οι άλλοι, από την άλλη, πιστεύουν και θα εξακολουθήσουν να πιστεύουν ακλόνητα αυτά που πίστευαν πάντα. (Η κατηγορία αυτή χωρίζεται σε δύο υπο-κατηγορίες: Σ’ αυτούς που θεωρούν ότι όλα ξεκινούν και τελειώνουν στην Αμερική και σ’ αυτούς που θεωρούν ότι όλα ξεκινούν και τελειώνουν στο Πασόκ.)

      (Ο πατήρ-Ξηρός – αυτή η τραγική φιγούρα του καλοκαιριού – δεν μπορεί παρά να είναι αυτός που εκπαιδεύτηκε κάποτε στα στρατόπεδα τρομοκρατών της Αμερικής ή της κοιλάδας Μπεκάα.)

      Υπάρχουν, βεβαίως, και κάμποσοι που πιστεύουν ότι στα κοινά σκοτάδια, πρώτον, της τρομοκρατίας, δεύτερον, των μυστικών υπηρεσιών και, τρίτον, του οργανωμένου εγκλήματος όλοι οι συνδυασμοί είναι δυνατοί, ενδεχόμενοι, αλλά κανείς τους υποχρεωτικός.

12/1/2003

Context 327

Το άβατον του Αγίου Όρους… θέλουν να καταργήσουν οι εκσυγχρονιστές του Ευρωκοινοβουλίου, εις το όνομα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, και δη των γυναικών. Διότι, πράγματι, όλοι οι πόλεμοι της τελευταίας δεκαετίας ξεκίνησαν από αυτή την αυτοδιοικούμενη μοναστική κοινότητα. Διότι, πράγματι, τα εκατομμύρια των απελπισμένων μητέρων του Τρίτου και του Τέταρτου Κόσμου θα έτρεφαν τα παιδιά τους άνετα, αν αποκτούσαν το δικαίωμα να επισκέπτονται το άγιο Περιβόλι της Παναγίας. Διότι, πράγματι, όλα τα άλλα είναι λελυμένα. (Π.χ. τον πόλεμο κατά Ταλιμπάν και υπέρ γυναικών δεν τον αφήσαμε στην μέση.)

      Εξ άλλου, όλοι αυτοί που ψήφισαν στην Ευρωβουλή υπέρ της καταργήσεως του αβάτου (μεταξύ των οποίων και ελληνίδα ευρωβουλευτής του Πασόκ) είναι έτοιμοι, αύριο κιόλας, να ψηφίσουν την μία και μοναδική επαναστατική νομοθετική πράξη περί της άρσης του αβάτου των στεγανών της διεθνούς επιχειρηματικής, χρηματιστικής και πολιτικής ζωής. Διότι, πληροφορούμαι, ότι, ακόμη και στις ημέρες μας, σιδερόφρακτοι πύργοι υψώνονται παντού γύρω μας για να προστατεύσουν αμύθητα πλούτη και απόρρητα μυστικά, ενώ εμείς στερούμεθα του ανθρωπίνου δικαιώματος να περπατήσουμε σε όλα αυτά τα περιβόλια του Θεού.

      (Προσωπικώς θα ψήφιζα να καταργηθεί το άβατον του ιερού όσο και ανίερου Opus Dei.)  

21/1/2003

Context 328

Στρατός και Αστυνομία… σε συντονισμένη δράση είναι το νέο δόγμα της ‘ασφάλειας της εθνικής επικράτειας’ (homeland security). (Εν όψει και Ολυμπιακών!!!)

      Σύμφωνα με μελέτη του Γενικού Επιτελείου Στρατού, που παρουσιάστηκε σε διεθνές φόρουμ (ρεπορτάζ Λουκά Δημάκα των ‘Νέων’ – η είδηση των ειδήσεων!), προτείνεται η συγκρότηση ενός νέου κεντρικού μηχανισμού ασφαλείας, ο οποίος θα συλλέγει πληροφορίες και θα δρα προληπτικά και κατασταλτικά και με συμμετοχή ειδικών μονάδων του Στρατού σε περίπτωση ‘ασύμμετρης απειλής’. Η δημιουργία ενός τέτοιου μηχανισμού προβλέπει νέο ευέλικτο νομοθετικό πλαίσιο που προφανώς παραβιάζει κάποια ατομικά και συνταγματικά δικαιώματα.

      Καθώς ο μηχανισμός αυτός θα υποστηρίζεται από ένα αυτοδύναμο κέντρο συλλογής και επεξεργασίας πληροφοριών σε πολιτικό και στρατιωτικό επίπεδο και θα δρα λαμβάνοντας αποφάσεις «έξω από τις συνήθεις γραφειοκρατικές δομές», η Ελλάς θα εισέρχεται στο νέο πνεύμα μη-διάκρισης πολέμου και ειρήνης (δια της ανάμειξης των Ενόπλων Δυνάμεων σε θέματα εσωτερικής ασφάλειας, σύμφωνα με το μοντέλο που προωθείται και στις ΗΠΑ και το οποίο προβλέπει ακόμα και την ίδρυση ξεχωριστού υπουργείου και ενοποίηση, ουσιαστικά, πολλών τομέων των μηχανισμών ασφαλείας και των μυστικών υπηρεσιών).

28/1/2003

Context 329

Η Νέα Στρατηγική Αντίληψη… του ΝΑΤΟ (Ουάσινγκτον, 24 Απριλίου 1999) φέρει και τις υπογραφές των φωνασκούντων σήμερα Ευρωπαίων (βεβαίως και του πτωχού πλην τιμίου Πασόκ) εναντίον του προληπτικού πολέμου του κ. Μπους στο Ιράκ. Μεσούσης της επιδρομής στην Γιουγκοσλαβία, οι ‘19’ αναθεώρησαν (λέγοντας ότι δεν αναθεωρούν) την ιδρυτική συνθήκη της Συμμαχίας:

      «Σεβόμενοι την αρχή της συλλογικής άμυνας, όπως αυτή ορίζεται στο άρθρο 5 της Συνθήκης της Ουάσινγκτον (του 1949), οι συνδυασμένες συμμαχικές δυνάμεις πρέπει να εξασφαλίζουν την αποτροπή κάθε ενδεχόμενου κινδύνου, το σταμάτημα κάθε επιτιθέμενου, όσο το δυνατό νωρίτερα και πριν λάβει χώρα η επίθεση, και να εγγυώνται την πολιτική ανεξαρτησία καθώς και την εδαφική ακεραιότητα των κρατών-μελών. Πρέπει επίσης να είναι έτοιμες να συνεισφέρουν στην αποτροπή κρίσεων όπως και να διεξάγουν επιχειρήσεις εκτός του άρθρου 5.» (Άρθρο 41). (Το άρθρο 5 της ιδρυτικής συνθήκης, ειρήσθω εν παρόδω, προβλέπει αυστηρά και μόνον την κλασική έννοια της συλλογικής ασφάλειας έναντι μιας επίθεσης κατά ενός των εταίρων.)

      Στην Νέα Στρατηγική Αντίληψη της Συμμαχίας προβλέπεται ακόμη: «Η Συμμαχία δεν επιδιώκει τα οφέλη αυτά μόνον για τα μέλη της.» (Άρθρο 9). (Και, όπως ξέρουμε, σ’ αυτά τα πράγματα, κάθε λάθος μετά την απομάκρυνση από το Ταμείο δεν αναγνωρίζεται.)

29/1/2003

Context 330

Το Ελληνικό Κοινωνικό Φόρουμ… γεννήθηκε προχθές, Σάββατο, (στο κατάμεστο από κόσμο και ενθουσιασμό αμφιθέατρο Μάχ του Πολυτεχνείου) ως ένα ακόμη κομμάτι του Ευρωπαϊκού και του Παγκόσμιου Κοινωνικού Φόρουμ. Περισσότερο ως φάντασμα (που θάλεγε κι ο Κάρολος και θα ερμήνευε ο Ντεριντά) παρά ως πυραμιδοειδής οργάνωση. Ως ένα δίκτυο που τα χωράει όλα: εργατικά συνδικάτα των 3 εκατομμυρίων μελών, οργανώσεις και σωματεία των 30 μελών, μοναχικούς καβαλάρηδες, ενεργούς πολίτες, που πιστεύουν ότι ‘ένας άλλος κόσμος είναι εφικτός!’. 

      Το ‘κίνημα των κινημάτων’ απλώνεται από μέρα σε μέρα σε όλο τον κόσμο. Στις αρχές του Ιανούαρίου, στην Ινδία, στην πόλη Χαϊντεράμπαντ, δημιουργήθηκε το Ασιατικό Κοινωνικό Φόρουμ, που είχε και ευρύτατη συμμετοχή χιλιάδων στην 3^η ετήσια συνάντηση του Παγκόσμιου Κοινωνικού Φόρουμ, στο Πόρτο Αλέγκρε (που όρισε το 4^ο ραντεβού, το 2004, στην μακρινή ινδική πόλη).

      Γράφει, στην διακήρυξή του, το Ασιατικό Κοινωνικό Φόρουμ: «Είμαστε 35 κινήματα και εκπροσωπούμε παρίες, αγρότες, εργάτες, γυναίκες, ιθαγενείς λαούς, ψαράδες και φτωχούς των πόλεων. Η ιμπεριαλιστική παγκοσμιοποίηση έχει καταστρέψει τα μέσα βιοπορισμού μας και το περιβάλλον. Χάνουμε τις εστίες μας. Ο φονταμενταλισμός διέρρηξε την ενότητα των λαών. Κανείς δεν μπορεί να μιλήσει εξ ονόματός μας, εκτός από εμάς…»

5/2/2003

Context 331

Ήταν κάποτε η Γιουγκοσλαβία… (ή Νοτιοσλαβία) μια χώρα. Χθες παίχθηκε η τελευταία πράξη.

      Ο ‘διαβολικός’ πολιτικός, που τάχθηκε κατά της διάλυσης της χώρας, βρίσκεται πια υπόλογος στο αμερικανικής χρηματοδότησης Ποινικό Δικαστήριο της Χάγης (όταν οι ΗΠΑ φοβούνται να υπογράψουν το κανονικό Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο!).

      Έχουμε και λέμε, λοιπόν: πλουσιότατη – καταπιεσμένη!!! – Σλοβενία (όπου ξεκίνησε ο εμφύλιος, αμειφθείσα με είσοδο στην Ε.Ε.), πλούσια Κροατία (όπου συνεχίσθηκε ο εμφύλιος, αμειφθείσα με υπόσχεση εισόδου στην Ε.Ε.), και οι φτωχές Βοσνία, Σερβία-Μαυροβούνιο, Φυρομία. Και δεν τελειώνει εδώ!

      Βοσνία διαιρεμένη στα δύο, και το ένα από τα δύο διαιρεμένο πάλι στα δύο: Σερβοβόσνιοι, Κροατοβόσνιοι, Μουσουλμανοβόσνιοι. Η Σερβία εμπεριέχει και το Κόσοβο. Οι Κοσοβάροι έχουν άλλη άποψη. Στο Κόσοβο εμπεριέχεται και η Μητροβίτσα, της οποίας οι Σέρβοι κάτοικοι επιθυμούν την απόσχιση (από το Κόσοβο). Στην Σερβία εμπεριέχονται και η ουγγρική Βοϊβοδίνα και το μουσουλμανικό Σαντζάκ, με ιδιότυπα καθεστώτα. Όσο για την Φυρομία, έχουμε την σλαβομακεδονική και την αλβανική Φυρομία.

      Όλα αυτά, βεβαίως, είναι μόνον ‘ακίνδυνα’ προτεκτοράτα, και, τα περισσότερα, κέντρα λαθρεμπορίου σάρκας, όπλων και ναρκωτικών. Κάποιοι κερδίζουν, κάποιοι χάνουν. (Γεωπολιτικώς.)

12/2/2003

 

Context 332

Η πρώτη παγκόσμια διαδήλωση… μεσημέρι της 15ης Φεβρουαρίου. Εκατομμύρια άνθρωποι σε όλες τις ηπείρους θα ενώσουν τις φωνές τους κατά του επικείμενου πολέμου στο Ιράκ, συμμετέχοντας στην πιο μαζική αντιπολεμική κινητοποίηση της ιστορίας.

      Από την Αθήνα μέχρι το Λονδίνο, από τη Νέα Υόρκη μέχρι το Σάο Πάολο και από το Σίδνεϋ μέχρι το Ισλαμαμπάντ, οι μεγαλύτερες πόλεις του πλανήτη θα πλημμυρίσουν από αυθεντικούς ‘πολίτες του κόσμου’, που πιστεύουν ότι ο επερχόμενος πόλεμος είναι μια υπόθεση που μας αφορά όλους. ‘Είμαστε όλοι Ιρακινοί!’. Το σίγουρο είναι πως το σύνθημα ‘όχι στον πόλεμο’ θα ακουστεί σε δεκάδες διαφορετικές γλώσσες.

      Αθήνα, Αμστερνταμ, Βαρσοβία, Βαρκελώνη, Βέρνη, Βερολίνο, Βηρυτός, Βιέννη, Βίλνιους, Βουδαπέστη, Βρυξέλλες, Γιοχάνεσμπουργκ, Γλασκώβη, Δουβλίνο, Ελσίνκι, Ισλαμαμπάντ, Κάιρο, Καράτσι, Kιγκάλι, Κίεβο, Κοπεγχάγη, Κάλγκαρι, Κέιπ Τάουν, Κουάλα Λουμπούρ, Κωνσταντινούπολη, Λευκωσία, Λισσαβόνα, Λονδίνο, Λουζάκα, Λουξεμβούργο, Λουμπλιάνα, Μαδρίτη, Μανίλα, Μέξικο Σίτυ, Μόντρεαλ, Μόσχα, Μπανγκόγκ, Μπέλφαστ, Ντίλι, Νέα Υόρκη, Οκλαντ, Οσλο, Οτάβα, Παρίσι, Πουέρτο Ρίκο, Πράγα, Ραμάλα, Ρέικιαβικ, Ρώμη, Σαντιάγκο, Σαν Φρανσίσκο, Σάο Πάολο, Σεούλ, Σιάτλ, Σίδνεϋ, Σικάγο, Σκόπια, Σόφια, Στοκχόλμη, Ταλίν, Tόκιο, Τζακάρτα, Χαράρε, Χονγκ Κόνγκ. Και Κέρκυρα!

15/2/2003

Context 333

Η δημοσιότητα της δίκης… (της 17Ν) δεν πρέπει να μας κάνει να ξεχνάμε την μηδέποτε γενόμενη δίκη της δημοσιότητας. Και η δίκη της δημοσιότητας είναι αυτή που, πρώτα απ’ όλα, πρέπει να τύχει της πιο μεγάλης δυνατής δημοσιότητας:

      Να εκτεθούν σε δημόσιο έλεγχο οι τυχαίοι μικρο-μεσαιο-μεγάλοι κήνσορες και θεράποντες της καθημερινής εικονικότητας του τόπου. Να αποδοθούν οι ευθύνες και να τιμωρηθούν επί κανιβαλισμώ οι φίλοι του πολέμου ως ‘φίλοι του πολέμου’ (αυτοί που το Σάββατο του παγκόσμιου αντιπολεμικού συλλαλητηρίου έδειχναν και ξανάδειχναν την πιο idiot-ιδιωτική επίσκεψη και τις πέτρες των ‘αναρχικών’). Να επέλθει η ‘κάθαρση του ραδιοτηλεοπτικού τοπίου’.

      Υποκρίνονται, σήμερα, τα μεγάλα και μικρά κανάλια που θέλουν, επικαλούμενα την δημοσιότητα της δίκης, να κερδίσουν άλλο ένα τσάμπα σίριαλ φτιαχτών συναισθημάτων. Ίδια υποκρισία διέκρινε και όλους όσοι τσάμπα δημοσίευαν, εν ονόματι δήθεν της αλήθειας(!!!), τις απροσμέτρητης βλακείας αιματοβαμμένες προκηρύξεις της 17Ν, μετά από κάθε μακελειό. (Ήξεραν όλοι αυτοί ότι δεν προηγείτο το μακελειό της προκήρυξης, αλλά η προκήρυξη του μακελειού!)

      Λέγοντας σήμερα δημοσιότητα, όλοι αυτοί εννοούν εικόνες και λέξεις ως εικόνες, όπως οι λέξεις-εικόνες-αίμα των προκηρύξεων.

      Η δίκαιη δίκη επιβάλλει, ιδιαίτερα σήμερα, την απουσία κάθε ‘μαζικο-επικοινωνιακής’ αλλοίωσης του λόγου κατηγόρων και κατηγορουμένων. (Και οι δημοσιογράφοι ας ξαναπιάσουνε τις πένες!) 

4/3/2003

Context 334

Η σχέση δημοσιότητας και δίκης… (κατά τον ευρωπαϊκό νομικό πολιτισμό) δεν υπηρετεί την δημοσιότητα, αλλά την δίκη. Αυτό φαίνεται να ξεχνιέται από ορισμένους που δύσκολα κρύβουν την επιθυμία τους η δίκη να υπηρετήσει την δημοσιότητα (επί σκοπώ κέρδους ή ανέξοδης προβολής).

      Η δημοσιότητα είναι όρος και προϋπόθεση της δίκαιης δίκης. Χωρίς δημοσιότητα δεν μπορεί να νοηθεί δίκαιη δίκη. Αυτό, όμως, ουδόλως συνεπάγεται την χοντροκομμένη άποψη (των περίφημων τηλεοπτικών παραθύρων) σύμφωνα με την οποία όσο περισσότερη δημοσιότητα έχουμε, τόσο πιο δίκαιη είναι και η δίκη.

      Το επίμονο αίτημα νομομαθών για την τηλεοπτική κάλυψη της δίκης, ώστε να υπάρξει η μεγαλύτερη δυνατή δημοσιότητα, δεν προδίδει νομομάθεια αλλά επιπολαιότητα. Το ζήτημα δεν είναι ηθικής τάξεως. Είναι ζήτημα ουσίας της δίκης. Δεν μπορεί να μην αναγνωρίζουμε, σήμερα, την πραγματικότητα των συμφερόντων που συμφύρονται περί το αίτημα. (Κι αν είναι να πάρουμε μια τέτοια απόφαση, ας την πάρουμε εν γνώσει αυτών των συμφερόντων.)

      Είναι βέβαιον ότι οι υπερ-τριακόσιοι δημοσιογράφοι καλύπτουν, και με το παραπάνω, τον όρο της δημοσιότητας της δίκης. Αν δεν τον καλύπτουν, ας αλλάξουμε αυτούς και όχι την δίκη.

6/3/2003

Context 335

Η παγκόσμια ημέρα της Ανίτας… (Πάνια) σήμερα, λοιπόν!

      Η έχουσα σώας τας φρένας (όσο και σώο το αδηφάγο ρωμαϊκό κοινό) γνωστή τηλε-σκουπιδο-παρουσιάστρια απέδειξε σε υπερμεσονύκτια εκπομπή της (για το καλό της Παγκόσμιας Ημέρας της Γυναίκας) ότι μπορεί να γιορτάσει κανείς τα πάντα πάνω στο κορμί και την ψυχή μιας απόκληρης γυναίκας. Στο οικείο της περιβάλλον οργάνωσε καλλιστεία για αλλοδαπές γυναίκες.

      Κάποιες αλλοδαπές (υπό την υπόσχεση ενός συμβολαίου ‘μοντέλου’) τσίμπησαν. (Λίγα ελληνικά καταλαβαίνουν. Τηλεόραση είναι αυτή, σου λένε! Και στα καλλιστεία, εξ άλλου, πάνε κι οι καλύτερες οικογένειες!) Αν και έβαλαν (κι έβγαλαν), όμως, οι δύσμοιρες, τα πιο καλά τους και τα πιο δυνατά τους, δύσκολα έκρυψαν την θλιμμένη αμηχανία τους, που τις έκανε άκαμπτες σαν παγωμένα στρατιωτάκια και γελοίες αρκούντως. Κρέμασαν τελικώς πάνω τους και κάτι πινακίδες, για να τις αναγνωρίζουν.

      Τα συναισθήματα δύσκολα, ομολογώ, εκδηλώνονται, όταν πρέπει να είσαι προσεκτικός, πολύ προσεκτικός, μήπως και σου πουν πως όλα τούτα επιτρέπονται, γιατί δεν πρέπει να φιμώνεται ο τύπος, η τηλεόραση κλπ. Τι κάνεις, όμως, όταν ξέρεις ότι την ώρα, που σου λένε αυτά τα φανταχτερά λόγια, οι φωνές φιμώνονται.

      Το δε επιχείρημα του ‘δικαιώματος του ελεύθερου ζάπινγκ’ είναι πια τόσο φαρισαϊκό και παλαιωμένο. Ας βρούνε κάτι άλλο! Π.χ. τον πλήρη εκβαρβαρισμό, ώστε να μην χρειάζεται καν ζάπινγκ. 

8/3/2003

Context 336

Ο Κλ. Γρίβας… (προσκεκλημένος προχθές στο στρογγυλό τραπέζι της ‘Ε’) εκφράζει πάντα, με σοβαρή ιστορική τεκμηρίωση, μια άποψη συνήθως παραμελημένη από την τρέχουσα πολιτική ανάλυση. Κατά τον Κλεάνθη Γρίβα, η 17Ν δεν είναι απλώς μια οργάνωση στην οποία, εκτός των άλλων, εμπλέκονται και οι αμερικανικές μυστικές υπηρεσίες. Είναι μια οργάνωση που είναι, πρώτα και κύρια, κατασκεύασμα των αμερικανικών υπηρεσιών: μια οργάνωση που δούλεψε για αμερικανικό λογαριασμό (εξυπηρετώντας κατά καιρούς και ξεκαθάρισμα εσωτερικών λογαριασμών των ΗΠΑ). 

      Βεβαίως, μια τέτοια άποψη χρειάζεται περαιτέρω επεξήγηση. Πώς, για παράδειγμα, μια υπερδύναμη διακύβευσε το διεθνές κύρος της, βασιζόμενη στην (αγία) οικογένεια Ξηρού; Δεν υπήρχαν πιο πρόσφοροι τρόποι ελέγχου;

      Η πολιτική ανάλυση, που βασίζεται στο δόγμα «ποιος ωφελείται;», είναι χρήσιμη πολλές φορές για να προσανατολίσει την σκέψη. Δεν είναι, όμως, αρκούντως επαρκής για να θεραπεύσει πάσαν υπαρξιακή ερώτηση.      

      Από την άλλη πλευρά, το να συζητείται η δράση της 17Ν, χωρίς να συζητείται ταυτόχρονα και η αποδεδειγμένη και παραδεδεγμένη δράση των μυστικών υπηρεσιών, στο πλαίσιο υπαρκτών σχεδίων παρέμβασης, συνιστά επικίνδυνη (για το πολίτευμα) αφαίρεση.

      Οι μυστικές υπηρεσίες γράφουν, οπωσδήποτε, ιστορία. Στην υπερβολή του, όμως, αυτό το επιχείρημα αθωώνει πολλούς – μα πάρα πολλούς! 

12/3/2003

 

Context 337

Το ‘πείσμα’ Ντενκτάς… (εναντίον του σχεδίου ‘λύσης’ του Κυπριακού) αποτελεί, πέραν των άλλων, και ένα απτό παράδειγμα των κινδύνων που θα επιφύλασσε η ίδια η ‘λύση’, εάν πραγματοποιείτο ως είχε διατυπωθεί. ‘Λύση’ γεμάτη δουλείες και αυστηρές δημογραφικές ισορροπίες, που προκειμένου να τηρηθούν θα έπρεπε (κατά πρωτοφανή για τα ευρωπαϊκά δεδομένα τρόπο) να μετατραπούν οι πολίτες, από πολίτες, σε μετρήσιμα ποσοτικά συστατικά ενός sui generis μείγματος. ‘Λύση’ με ελέγχους στο δικαίωμα της ελεύθερης μετακίνησης των πολιτών (που δεν θα είναι ακριβώς πολίτες, αλλά μέρη ενός μέρους κ.ο.κ.).

      Η επίσημη Τουρκία χρησιμοποιεί (και θα χρησιμοποιεί) το Κυπριακό ως διαρκές μέτρο πίεσης έναντι πολύ συγκεκριμένων ανταλλαγμάτων. Ο αμερικανικός παράγοντας πίεσε την Τουρκία προς την κατεύθυνση της ‘λύσης’, για όσο χρονικό διάστημα πίστευε ότι η ένταξη της Τουρκίας στην Ε.Ε. θα τύχαινε ευνοϊκότερης μεταχείρισης από τους Ευρωπαίους. Μετά το πρόσφατο ναυάγιο της τουρκικής ενταξιακής διαδικασίας στις ευρωπαϊκές δομές, απέσυρε κάθε σχετική πίεση.

      Οι Τουρκοκύπριοι (πλην εποίκων) αισθάνονται σήμερα παγιδευμένοι και θα εξακολουθήσουν να διαδηλώνουν την αντίθεσή τους στην πολιτική Ντενκτάς. Το γεγονός ότι θα καταστούν και κοινοτικοί πολίτες, μέσω του ενταγμένου τμήματος της Κύπρου, θα αποτελέσει ίσως μια καλή πολιτική ασφάλειας του νησιού.  

13/3/2003

Context 338

Η δολοφονία Τζίντζιτς… (αγαπημένου παιδιού της Χάγης) εντάσσεται στο κύκλο τριάντα περίπου δολοφονιών πολιτικών των τελευταίων χρόνων της Σερβίας. Μέχρι την σύλληψη Μιλόσεβιτς, οι δολοφονίες πολιτικών αποδίδονταν στον μεγάλο Δαίμονα των Βαλκανίων. Χθες, τα δελτία ειδήσεων απέδωσαν την δολοφονία στην σερβική μαφία, φρόντισαν δε να προσθέσουν και τον χαρακτηρισμό ‘μαφία του Μιλόσεβιτς’.

      Να πούμε, λοιπόν, ότι το φαινόμενο εκτεταμένης ανομίας δημιουργήθηκε κατά την εποχή του διεθνούς εμπάργκο κατά της Σερβίας, ως υποκατάστατο μιας ανοικτής οικονομίας. Η άκρως προβληματική σερβική κοινωνία ζει με αυτό το φαινόμενο εδώ και πολλά χρόνια. Η δε απογοήτευσή της εκδηλώνεται με τα πρωτοφανή ποσοστά αποχής στις εκλογές.

      Το ίδιο εκτεταμένο ανομικό φαινόμενο παρατηρείται σε όλα τα νότια Βαλκάνια (πλην Ελλάδος). Το ίδιο, όμως, ανομικό φαινόμενο είναι ένα από τα κύρια χαρακτηριστικά της εποχής μας για πάρα πολλές χώρες (ή περιοχές χωρών), οι οποίες, μετά από μια φάση ανάπτυξης κρατικών μορφών, βρέθηκαν να αντιμετωπίζουν μεγάλα οικονομικά και κοινωνικά προβλήματα, π.χ. χρεοκοπίας και απογοήτευσης (Πακιστάν, Αλγερία, Σομαλία, Σουδάν, Κονγκό, Κολομβία, Φιλιππίνες, Σρι Λάνκα κλπ). (Σοβαρό δε ανομικό φαινόμενο – όσο και αν φαίνεται παράδοξο – παρατηρείται ακόμη και σε περιοχές εντός των ΗΠΑ, ακόμη και σε μεγάλες συνοικίες της πρωτεύουσας Ουάσινγκτον.)   

14/3/2003

 

Context 339

Η Παγκόσμια Ημέρα του Καταναλωτή… (15 Μαρτίου) είναι κάτι σαν την Ημέρα των Ερωτευμένων. Κι όπως οι ερωτευμένοι φροντίζουν, κατά την ‘δική τους’ ημέρα, να συμπεριφέρονται πρώτα σαν καταναλωτές και μετά σαν ερωτευμένοι, έτσι και οι καταναλωτές φροντίζουν, κατά την ‘δική τους’ ημέρα, να συμπεριφέρονται πρώτα σαν πελάτες και μετά σαν υπεύθυνοι και ολοκληρωμένοι πολίτες (που ως ολοκληρωμένοι πολίτες θα έπρεπε να είναι ταυτόχρονα καταναλωτές, παραγωγοί, κριτές του παραγωγικού μοντέλου, κριτές του καταναλωτικού μοντέλου, κριτές των άμεσων και έμμεσων συνεπειών τους). Έτσι, το μάρκετινγκ και η επικοινωνιακή λογική κυριαρχούν επί της ουσίας ενός πολυδιάστατου ανθρώπου.

      Ο πολίτης της κλασικής Ελλάδας, και λόγω ηχητικής συγγένειας των λέξεων, ήταν ταυτόχρονα και οπλίτης (υπεύθυνος δηλαδή να υπερασπισθεί κάτι). Πολίτης και οπλίτης ήταν οι δυο όψεις του ίδιου νομίσματος. Ο πολίτης της σύγχρονης Ελλάδας (όπως και κάθε άλλης σύγχρονης κοινωνίας), και λόγω ηχητικής συγγένειας των λέξεων, είναι πρώτα απ’ όλα πελάτης. Ο πολίτης, από οπλίτης, έγινε πελάτης. Κι αν ακούγεται αυτό πασιφιστικό και καθησυχαστικό, οι σύγχρονοι πόλεμοι (όπως ο αυριανός) μας θυμίζουν ότι πόλεμοι σήμερα γίνονται από επαγγελματικούς (μισθοφορικούς) στρατούς, για λογαριασμό όλων των παθητικών πελατών-καταναλωτών του κόσμου. Ακόμη και τον πόλεμο μάθαμε να τον καταναλώνουμε ως πελάτες με δεκαπέντε περίπου πιστωτικές κάρτες στην τσέπη!

15/3/2003

Context 340

Το ‘αντικειμενικό’ CNN… μεταδίδει, κατά διαστήματα, αντιγαλλικά και αντιγερμανικά γραπτά μηνύματα αμερικανών τηλεθεατών, μπροστά στα οποία ο αντιαμερικανισμός των Ελλήνων φαίνεται πρωτόγονα αφελής. (Για να μιλήσουμε και για την αβάσταχτη ελαφρότητα του αμερικανικού είναι, μέχρι και με τις τηγανιτές πατάτες, που στις ΗΠΑ τις λένε ‘γαλλικές’, και τα γαλλικά κρασιά, που τώρα τα μετονομάζουν σε κάτι άλλο, τα έβαλαν οι κατά τα άλλα ψύχραιμοι και κοσμοπολίτες υπερατλαντικοί αδελφοί.)

      Το ‘αντικειμενικό’ CNN (αξίζει να πούμε) ονομάζει, εδώ και καιρό, ‘καλά νέα’ (good news) τα υπέρ του πολέμου νέα και ‘κακά νέα’ (bad news) τα εναντίον του πολέμου νέα. Μεταδίδοντας την είδηση μιας δημοσκόπησης στην Βρετανία, ανέφερε ως good news την καταγραφή του μεγάλου 75% των Βρετανών υπέρ του πολέμου-με-απόφαση-του-Συμβουλίου-Ασφαλείας και ως bad news την καταγραφή του μικρού 25% των Βρετανών υπέρ του πολέμου-χωρίς-απόφαση-του-Συμβουλίου-Ασφαλείας (δηλωτική ανωμαλία κι αυτή του γνήσιου βρετανικού αντιπολεμικού αισθήματος!).

      Και ω του θαύματος, πάγωσε η εικόνα του CNN!

      (Σύμφωνα με την πρωτότυπη νομολογία του αμερικανο-χρηματοδοτούμενου Ειδικού Δικαστηρίου της Χάγης, αν ο Σαντάμ βομβαρδίσει το CNN, στην Χάγη θα προσαχθεί ο Τεντ Τέρνερ. Έτσι κάνανε και για τον βομβαρδισμό της γιουγκοσλαβικής τηλεόρασης!)

18/3/2003