Context 221-240

Context 221

Το Grilakisgate… (Γουότεργκεητ, ellinisti) υπήρξε το σκάνδαλο της Αμερικής, η οποία ανακάλυπτε, το 1973, ότι δεν ήταν τόσο αθώα όσο νόμιζε (ας πούμε). Ο πρόεδρός τους κρυφάκουγε, υπέκλεπτε και εψεύδετο σαν κοινός ψευτάκος. Ένα σύστημα υποκλοπών των συζητήσεων πολιτικών αντιπάλων, που ξεκινούσε από τον ίδιο τον πρόεδρο των ΗΠΑ, αποκαλύφθηκε το 1973. Επί ένα χρόνο μετά, ο Νίξον (Mitsotakis, αγγλιστί) αρνείτο τις κατηγορίες, ψευδόμενος ασυστόλως. Τελικώς, παραιτήθηκε. Ο διάδοχός του πρόεδρος Φορντ τον συγχώρησε. Κι έζησε αυτός καλά κι εμείς καλύτερα!

      Στα καθ’ ημάς: Ο κ. Γρυλλάκης είναι υπαρκτό πρόσωπο. Στρατηγός. Σύμβουλος επί όλων των θεμάτων ασφαλείας και εξωτερικής πολιτικής. Δηλώνει ότι «φοράει παντελόνια». (Κι εμείς νομίζαμε...) Αν είναι ειλικρινής, κατηγορείται ο πρώην πρωθυπουργός για ασέλγεια κατά της δημοκρατίας. Αν είναι ψεύτης, κατηγορείται ο πρώην πρωθυπουργός για τις τραγικές επιλογές του (πάλι κατά της δημοκρατίας). (Με τέτοιους στρατηγούς, καλά που, εκτός από την μισή Κύπρο, δεν πήραν και την Αθήνα!)

      (Ο χαφιεδισμός, πάντως, δεν είναι αποκλειστικό προνόμιο του παρελθόντος. Είναι ανάμεσά μας. Απειλεί το μέλλον. Υπό το πρόσχημα της διεθνούς αντιτρομοκρατικής συνεργασίας και των πρωτοκόλλων συνεργασίας ανεξέλεγκτων μυστικών υπηρεσιών. Grilakides, Mavrikides, Tombres οι ήρωες του μέλλοντος.)

20/12/2001

Context 222

Νόμισμα και στρατός... (και ολίγος ρομαντισμός ή εθνικισμός, κατά περίπτωση) μας κάνουν ένα έθνος. Έτσι, περίπου, γεννήθηκαν τα σύγχρονα έθνη τον 19^ο αιώνα. Στην περίπτωση της Ευρωπαϊκής Ένωσης, τα πράγματα είναι λίγο διαφορετικά. Και νόμισμα έχει, και στρατό έχει. Όμως, ούτε το νόμισμά της θα παίξει τον παραδοσιακό πολιτικό ρόλο ενός εθνικού νομίσματος, ούτε ο στρατός της θα παίξει τον παραδοσιακό πολιτικό ρόλο ενός εθνικού στρατού. Όσο για το αίσθημα της κοινής ευρωπαϊκής πατρίδας, αυτή τελειώνει στην κοινή διαβούλευση Ηνωμένων Πολιτειών, Βρετανίας και Τουρκίας για τον επιτρεπτό ρόλο του ευρωστρατού. (Η σχέση του ευρωστρατού με το ΝΑΤΟ θα μοιάζει περισσότερο με την σχέση των προσκόπων με τον εθνικό στρατό.)

      Αυτά όλα δεν είναι απαραιτήτως κακά. Πρέπει, όμως, να λέγονται από τους πολιτικούς, που, εν ονόματι μιας αστραφτερής υπόσχεσης, έχουν εγκαταλείψει την ουσιαστική πολιτική. Και πρέπει να λέγεται και μια ακόμη περιοριστική συνθήκη: Στο εθνικό κράτος υπάρχουν μηχανισμοί κατανομής πόρων μέσω ενός δημόσιου προϋπολογισμού, που είναι της τάξεως του 30%–40% του εθνικού εισοδήματος. Στην περίπτωση της Ευρωπαϊκής Ένωσης ο ‘δημόσιος’ (κοινοτικός) προϋπολογισμός είναι της τάξεως του 1–1,5% του ευρωπαϊκού εισοδήματος. (‘I want my money back’, είπε κάποτε η κ. Θάτσερ στους ευρωπαίους εταίρους της, ζητώντας και τα ρέστα!)              

21/12/2001

Context 223

Ελλάς Ελλήνων Μπαγασάκων... ή η ‘Ελλάς της δημιουργίας’; Η ‘Ελλάς της αυτοπεποίθησης’ αποδεικνύεται, μεσ’ στα καταγώγια των ‘κουλοχέρηδων’ και τα σαλόνια των καζίνων, Ελλάς της ανασφάλειας και της έλλειψης παντός νοήματος. (Τα τυχερά παίγνια, όπως μας λεν οι ψυχολόγοι, δεν ταιριάζουν σε ένα εδραίο αίσθημα αυτοπεποίθησης!) Ο μπαγασάκος κερδίζει το λαχείο και κάνει την προσωπική του επανάσταση, χαστουκίζοντας τον μισητό εργοδότη. Χρόνια το ’θελε, μα δεν τολμούσε. Δεν του το επέτρεπαν τα οικονομικά του. Μέχρι την στιγμή που κέρδισε το λαχείο (ή τον κουλοχέρη του γωνιακού καφενείου).

      Η Ελλάς του τζόγου, των καζίνων, των ξυστών, των χρηματιστηριακών παιγνίων και των επί χρήμασι εκδιδομένων συνειδήσεων είναι η κακή εκδοχή της ‘εκσυγχρονιστικής’ ατσαλάκωτης κοινωνικότητας και πολιτικότητας. Από την άλλη πλευρά, ορθώνεται μια ατέλειωτη Ελλάς Ελλήνων Εισαγγελέων που σκιάζει και απειλεί ό,τι πετύχαμε στα μεταπολιτευτικά χρόνια. Ένας πολιτισμός δικαιωμάτων κουρελιάζεται μπροστά σε μια Πανταχού Παρούσα κάμερα που σε παρακολουθεί, σε εκβιάζει, σε εξαγοράζει και σε κατατάσσει σε κατηγορίες και υπο-κατηγορίες. Αν υπάρχει ζήτημα κρίσεως ανάμεσα στους μπαγασάκους και τους αυτόκλητους εισαγγελείς, ας πάμε με τους πρώτους. Οι δεύτεροι, οι αυτόκλητοι εισαγγελείς, είναι μάλλον πιο μπαγάσηδες κι από τους μπαγασάκους!   

5/2/2002

Context 224

Κι όμως, ο Οδυσσέας... (του 20^ου αιώνα) είναι Ιρλανδός. Ο James Joyce, ένας πλάνης (αυτο-εξόριστος) ιρλανδός συγγραφέας, με τον ‘Οδυσσέα’ του, νουβέλα εκδοθείσα το 1922, σφράγισε βαθύτατα την λογοτεχνία του 20^ου αιώνα. Γραμμένος με κομμένη την ανάσα, ο ‘Οδυσσέας’ εκπέμπει εξαιρετική δύναμη ελευθερίας. Θέμα της νουβέλας η εξορία, η εξορία από την οικογένεια, την θρησκεία. Ο ‘Οδυσσέας’ του Joyce είναι μια μέρα στο Δουβλίνο του 1904. Κάθε λεπτομέρεια αυτής της μέρας αποκτά συμβολική δύναμη. (Στο κάθε κεφάλαιό αντιστοιχεί ένα επεισόδιο του ομηρικού έπους.)

      Ο Οδυσσέας, ο ομηρικός Οδυσσέας, όντας ένα παγκόσμιο αρχέτυπο, μπορεί να ταξιδεύει παντού, να ανήκει σε όλα τα λιμάνια της γης, χωρίς κανείς να μπορεί να παραχαράξει την ιστορία του. (Ο πιο διάσημος άνδρας της ιστορίας έχει παραπάνω δικαιώματα!)

      Γράφει κάπου, σαν να γράφει για τον εαυτό του, ο Joyce: «Δεν θα υπηρετήσω ό,τι δεν πιστεύω πια. Έστω κι αν αυτό είναι το σπίτι μου ή η εκκλησία μου. Θα προσπαθήσω να εκφρασθώ με την ζωή και την τέχνη μου, όσο πιο ελεύθερα μπορώ, χρησιμοποιώντας τα μόνα όπλα που επιτρέπω στον εαυτό μου: σιωπή, εξορία, δεξιότητα.»

      (Κατά τα άλλα, συμφωνώ, για λόγους συναλλάγματος, με τους δημοτικούς άρχοντες ως προς την προσπάθεια τους για ένταξη της Κέρκυρας στα τουριστικά λιμάνια του ‘ιντερεγκικού Οδυσσέα’. Διαφωνώ, εντελώς, με τα υπερβολικά περί ‘παραχάραξης’ ρηθέντα.)            

6/2/2002

Context 225

Ο Μιλόσεβιτς έπαιζε ‘φρουτάκια’... στην Ομόνοια. Κι αυτό θα αποδείξει το ad hoc δικαστήριο της Χάγης. Θα ανοίξουν, τώρα, τους λογαριασμούς σε ελληνικές τράπεζες, που είναι στο όνομα εταιρειών, που ανήκουν στον Μιλόσεβιτς ή σε συγγενείς δεκάτου τετάρτου βαθμού με τον Μιλόσεβιτς. (Με τόσα χρόνια εμπάργκο, το εμπόριο της αποκλεισμένης Γιουγκοσλαβίας έπρεπε να γίνεται μέσω του ΟΗΕ και της καθολικής εκκλησίας!)

      Λοιπόν: πέρασε εντελώς απαρατήρητη (από αυτούς που επιλέγουν ποια ανθρώπινα δικαιώματα αξίζουν και ποια όχι) μια μνημειώδους υποκρισίας απόφαση του περίφημου Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, που ελήφθη πριν από ένα μήνα. Οι συγγενείς των θυμάτων του βομβαρδισμού της γιουγκοσλαβικής τηλεόρασης προσέφυγαν στο εν λόγω δικαστήριο, θεωρήσαντες, αν μη τι άλλο, ότι η δημοσιογραφία πρέπει να προφυλάσσεται από βομβαρδισμούς. Το δικαστήριο απέρριψε την υπόθεση, κρίνοντας ότι είναι αναρμόδιο να αποφανθεί. Μια ολόκληρη συζήτηση μεταξύ θυτών και θυμάτων εξαντλήθηκε στο ποιο είναι το ακριβές εύρος της δικαιοδοσίας (jurisdiction) του δικαστηρίου. Το δικαστήριο απεφάνθη τελικώς ότι έχει δικαιοδοσία επί των κρατών που βομβάρδισαν (δηλαδή και επί της δικής μας, για να μη ξεχνιόμαστε). «Όμως... όμως, οι βομβαρδισμοί έγιναν σε χώρα που ήταν εκτός δικαιοδοσίας του δικαστηρίου.»!!!!!!!!!!!    

8/2/2002

Context 226

Ο κ. Βεντρίν... (υπουργός Εξωτερικών της Γαλλίας) είναι ο πρώτος ευρωπαίος αξιωματούχος που ασκεί κριτική στην αμερικανική πολιτική, 12 χρόνια μετά το τέλος του Ψυχρού Πολέμου. Χαρακτήρισε προ ημερών τα δόγματα της αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής ως ‘επικίνδυνα απλουστευτικά’. Η απλουστευτικότητα αποτελεί βασικό άξονα των πολιτικών δογμάτων των Ηνωμένων Πολιτειών όλα αυτά τα χρόνια. Πολιτικά δόγματα για ένα κόσμο χωρισμένο σε ‘καλούς’ και ‘κακούς’, σε τάξη και αταξία, σε Cosmos και Chaos. Τόσο απλά!

      Ο Francis Fukuyama (τ. σύμβουλος του Υπουργείου Εξωτερικών των ΗΠΑ) έγραφε σε ένα ιδρυτικό κείμενο της νέας εποχής ότι ο κόσμος θα μετατρεπόταν γρήγορα σε μια μεγάλη Κοινή Αγορά, όπου ο οικονομικός και τεχνοκρατικός υπολογισμός θα αντικαθιστούσε τις συγκρούσεις της ιστορικής περιόδου. Αυτό θα σηματοδοτούσε το ‘τέλος της ιστορίας’ και την ‘έναρξη της μετα-ιστορίας’. Ένα άλλο μέρος του κόσμου θα παρέμενε για αρκετό καιρό στην φάση των πολεμικών συγκρούσεων, παράγοντας ακόμη ιστορία. Καθ’ ον χρόνο, δηλαδή, ένα μέρος του κόσμου θα έχει περάσει στην μετα-ιστορία, το υπόλοιπο μέρος θα γράφει ακόμη ιστορία, και συχνά πολεμική! (Fukuyama 1989).

      Δεν είναι ανώτερης σοφίας τα λοιπά αμερικανικά δόγματα. Και ίσως το καταλάβουν κι άλλοι, εκτός από τον Γάλλο!

13/2/2002

Context 227

Στη δίκη του Μιλόσεβιτς... όλα όσα θα ακουσθούν θα είναι αλήθεια. (Ο πόλεμος και η βαρβαρότητά του.) Δεν θα ακουσθεί όμως όλη η αλήθεια. Κι αυτό θα ισοδυναμεί με ψέμα.

      Το 1990, κι ενώ οι πρώτοι νεκροί στον εμφύλιο της Γιουγκοσλαβίας (έτσι τον έλεγαν τότε: εμφύλιο) είχαν ήδη πέσει (κι ήταν 11 Σέρβοι στρατιώτες στην Σλοβενία οι πρώτοι νεκροί), η Χάρτα των Παρισίων υποσχόταν σεβασμό όλων των υπαρχόντων συνόρων στην Ευρώπη. Η Χάρτα υπογραφόταν τότε από όλα τα μέλη της ΔΑΣΕ (και την Γιουγκοσλαβία μαζί ως ιδρυτικό μέλος της ΔΑΣΕ). Δεν πέρασε ένας χρόνος και η Σλοβενία και η Κροατία, με την αποδεδειγμένη πίεση και τον εξοπλισμό από την Γερμανία, αναγνωρίζονταν από όλα τα ευρωπαϊκά κράτη (και την Ελλάδα, που είχε το Κυπριακό!!) ως ανεξάρτητα κράτη. Η Χάρτα των Παρισίων γινόταν χαρτί ταπεινής χρήσεως. Και ως χαρτί ταπεινής χρήσεως δεν μπορεί ποτέ να παρουσιασθεί σε κανένα δικαστήριο.

      Κάποιοι νόμισαν(;) ότι ο πόλεμος, που προκλήθηκε από την παραβίαση διεθνών συνθηκών, θα ήταν  πόλεμος αναίμακτος και με όλους τους κανόνες της Γενεύης. Οτι δεν θα εξετρέπετο σε σφαγές αμάχων (όπως στο Αφγανιστάν). Ότι θα γινόταν με βάση τις συμβάσεις για τους αιχμαλώτους (όπως στο Γκουαντανάμο). Κι όλοι αυτοί, που νόμισαν έτσι, δεν θα δικασθούν, αλλά τώρα θα δικάσουν.

      «Ποιοι γράφουν την ιστορία; Πάλι οι ίδιοι, αδερφέ. Οι νικητές.»

14/2/2002

Context 228

‘Τζόγος ή κρυφή κάμερα;’... είναι το ερώτημα; Αν το δίλημμα τίθεται έτσι ωμά, δεν διστάζω να ψηφίσω ‘τζόγο’! Όλοι γνωρίζουμε ότι όπου νάναι θα αρχίσουμε να συζητάμε και εδώ, με κάμερες ή χωρίς, για τον κερκυραίο Νικολετάτο ή Τεκτερίδη.

      Έχω την εντύπωση ότι οι ίδιοι ακριβώς παίκτες, που προ καιρού ασκούντο στο λαοφιλές άθλημα των χρηματιστηριακών επενδύσεων, προς μεγάλη χαρά της πανηγυρίζουσας και επιβραβεύουσας κυβερνήσεως, είναι αυτοί που ασκούνται τώρα και στα υπόλοιπα τυχερά παίγνια. Ως ένας μεγάλος ‘κουλοχέρης’ αντιμετωπίσθηκε από όλους ανεξαιρέτως το χρηματιστήριο.

      Φαίνεται ότι μετά από μια μακρά περίοδο πολιτικοποίησης, και αφού στο παιγνίδι της πολιτικοποίησης κέρδισε τελικώς η κυνική αντίληψη της κατάληψης θέσεων πολιτικής και οικονομικής εξουσίας προς ιδίαν εκμετάλλευση, αυτό που έμεινε ως όραμα στην κοινωνία είναι ένα καλό... λαχείο. Έχει γεμίσει η χώρα με καζίνα και λαχεία. Η κρατική ΟΤΕΝΕΤ στην ιστοσελίδα της διαφημίζει καζίνο. Γιατί, λοιπόν, είναι κατακριτέος ο Νικολετάτος και όχι ο κ. Κόκκαλης του Ξυστού (και της προνομιακής σύμβασης με τον κ. Δρυ);

      Αφού αντικαταστήσαμε την ζωντανή πολιτική του Λόγου, του διαλόγου, των διεκδικήσεων και της κριτικής με την ατσαλάκωτη έκφραση του ακραία ωφελιμιστικού εκσυγχρονισμού, δεν μένει παρά τζόγος ή κρυφή κάμερα. (Κι αν σας ρωτήσουν, ψηφίστε ‘τζόγο’.)

19/2/2002

Context 229

Η πρόταση Λαλιώτη... για κυβερνήσεις συνεργασίας με την αριστερά είναι πολύ καλή για το ΠΑΣΟΚ, μετρίως καλή για τους αριστερούς, ουδόλως καλή για την αριστερά. Ο κ. Λαλιώτης, εμπνευστής όλων των μεγάλων εκλογικών στρατηγικών του ΠΑΣΟΚ, διακρίνεται από ένα απόλυτο ρεαλισμό. Σ’ αυτό τον ρεαλισμό δεν διστάζει να θυσιάσει ακόμη και το κόμμα του. Η νίκη μετράει!

      Στην προκειμένη περίπτωση, ο κ. Λαλιώτης δεν κόπτεται για την ίδια την υπολειμματική αριστερά, αφού το ποσοστό της δεν αρκεί για την πολυπόθητη νίκη. Ενδιαφέρεται να οργανώσει το σκηνικό από όπου θα αντλήσει τα συνθήματα της νίκης. Και η αριστερά, ακόμη και ως υπολειμματική, ένα τέτοιο σκηνικό μπορεί να το προσφέρει. Ο δικομματισμός μετατρέπεται έτσι σε ένα διπολισμό ανάμεσα σε μια φωτεινή κεντροαριστερά και σε μια σκοτεινή δεξιά. ‘Φως εναντίον σκότους’, να το σύνθημα! Ο ψηφοφόρος είναι ευάλωτος στις θεολογικού τύπου διακρίσεις μεταξύ ‘καλού’ και ‘κακού’.

      Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι, παρά τα φιλότιμα ανοίγματα του κ. Καραμανλή, η αριστερά θα βρει πιο οικείες τις διακηρύξεις του ΠΑΣΟΚ. Και μια και η αριστερά έχει από πολλού χρόνου παύσει να ασχολείται με τις πράξεις (και την ωμή καθημερινότητα της κυβερνητικής πρακτικής σε όλους τους τομείς), είναι πολύ πιθανόν τα καθημερινά αδιέξοδα να αποδοθούν σε απλές συμπτώσεις και σε δυσμενή καιρικά φαινόμενα.    

20/2/2002

Context 230

Η κ. Ντελ Πόντε... είναι η εισαγγελέας του εκτάκτου στρατοδικείου της Χάγης, που δικάζει τον ηττημένο του τελευταίου πολέμου του 20^ου αιώνα. Είναι γνωστό ότι προανήγγειλε ήδη, κατά διεθνή εισαγγελική πρωτοτυπία, την καταδίκη του κατηγορουμένου, πριν από την επίσημη ακροαματική διαδικασία. Ο δικαιικός πολιτισμός κρίνεται, όμως, από τον σεβασμό του κατηγορουμένου και των δικαιωμάτων του. (Άλλως, κυριαρχεί η αυθαιρεσία.)

      Η εισαγγελέας Ντελ Πόντε υποτίθεται ότι θα εισηγηθεί την ποινή του κατηγορουμένου, αφού ακούσει και τον ίδιο τον κατηγορούμενο με προσοχή και ευλάβεια. Παρακολουθώντας την απ’ ευθείας μετάδοση της δίκης, πρόσεξα την αγριωπή αυτή κυρία, καθ’ όλη την διάρκεια της απολογίας του κατηγορουμένου, να βγάζει συνεχώς τα ακουστικά της διερμηνείας και να συζητεί με τον διπλανό της, λες και παρακολουθούσε βαρετή διάλεξη σε βαρετό σεμινάριο. Αυτή η συμπεριφορά θα σκανδάλιζε ακόμη και δικαστήριο κατεχόμενης χώρας. Την δεύτερη ημέρα της απολογίας του κατηγορουμένου, η Ντελ Πόντε έλειπε τελείως. Μάθαμε ότι ήταν στην Βοσνία και... έψαχνε τον Κάραζιτς. Διάλεξε να απουσιάσει κατά την πιο ιερή ημέρα μιας δίκης, που υπερφίαλα χαρακτηρίσθηκε ‘δίκη του αιώνα’.

      (Αν η δίκη είναι στοιχειωδώς δίκαιη, πρέπει να προσαχθούν βιαίως όλοι οι μάρτυρες που ζήτησε ο κατηγορούμενος. Σ’ αυτούς περιλαμβάνεται και ο πρώην πρόεδρος των ΗΠΑ.)  

21/2/2002

Context 231

Η φρουτοαπαγόρευση... προτάθηκε στις ΗΠΑ, για πρώτη φορά το 1874, από την Γυναικεία Ένωση Χριστιανικής Εγκράτειας! (WCTU). Την σκυτάλη πήρε, λίγο αργότερα, η Ένωση Εναντίον των Μπαρ! (Anti-Saloon League). Τελικώς, η φρουτοαπαγόρευση επιβλήθηκε το 1920 και κράτησε μέχρι το 1933. Η φρουτοαπαγόρευση, στα χρόνια αυτά, προκάλεσε ένα πλήθος ανεξέλεγκτων καταστάσεων, που διέψευσαν πλήρως τις προσδοκίες των ενάρετων και νευρωτικών κυριών και των επαγγελματιών ‘πατριωτών’ της Ένωσης Εναντίον των Μπαρ. Το οργανωμένο έγκλημα έγινε θεσμικό στοιχείο της δημόσιας ζωής. Η φρουτοαπαγόρευση πυροδότησε μια αλματώδη αύξηση της εγκληματικότητας και καθιέρωσε μια καινούρια κατηγορία εγκλημάτων: τις ανθρωποκτονίες και ένοπλες ληστείες που συνδέονταν με την διακίνηση των παράνομων φρούτων. Στο Σικάγο, ο δείκτης των ανθρωποκτονιών αυξήθηκε κάθετα κατά την διάρκεια της φρουτοαπαγόρευσης και μειώθηκε μετά τη άρση της.

      Στα δεκατέσσερα χρόνια της φρουτοαπαγόρευσης, η παραγωγή αποσταγμένων φρούτων τριπλασιάσθηκε. Έκλεισαν τα νόμιμα μπαρ και στην θέση τους λειτούργησε τριπλάσιος αριθμός παράνομων τοιούτων. Ο Αλ Καπόνε, τέκνον της περιόδου, δήλωνε ευθαρσώς: «Βγάζω χρήματα ικανοποιώντας ένα λαϊκό αίτημα.»

      (Ελευθεριάζουσα απόδοση βιβλίου του Κλ. Γρίβα σχετικού με την ποτοαπαγόρευση στις ΗΠΑ.)

22/2/2002

Context 232

Ο Μάκης... (αυτό παθαίνoυν οι επώνυμοι: χάνουν το επώνυμό τους), εκτός από εισαγγελέας (με ολίγες σπουδές ιατρικής), είναι και δημοσιογράφος. Η εκπομπή του χαίρει μεγάλης τηλεθέασης, χάρη σε ένα διπλό λόγο: Οι μισοί Έλληνες μαστουρώνονται με τον πλούσιο καταγγελτικό και αφοριστικό του λόγο (που, όλως τυχαίως, αθωώνει την δική τους πολιτική νωθρότητα), ενώ οι άλλοι μισοί ανησυχούν μήπως είναι κι αυτοί κατηγορούμενοι. Εγώ δεν ανήκω ούτε στους πρώτους ούτε στους δεύτερους. Έχω από καιρού καταγγείλει τον εαυτό μου ως διαπράξαντα αδίκημα χειρότερο της φρουτοπαιξίας. (Έχω διαβάσει τον Παίκτη του Ντοστογιέφσκι. Έχω φωτογραφία!)

      Χθες είχα την περιέργεια να δω τους εντιμότατους φίλους του Μάκη, στην κίτρινη εκπομπή του. Κι ήταν οι εξής (όχι και τόσο) εντιμότατοι: Ένας τέως νομάρχης Κερκύρας, πολλαπλώς αναμεμειγμένος σε υποθέσεις ιδίου συμφέροντος. Ένας βουλευτής που χαστουκίζει συναδέλφους του. Ο σκηνοθέτης του Big Brother! Ο αοιδός κ. Θέμης Αδαμαντίδης! Εις καλλιτέχνης αγνώστων λοιπών στοιχείων. Επαρχιακή δημοσιογράφος, δηλώνουσα (η επηρμένη) ότι την σέβονται πιο πολύ απ’ τους πολιτικούς. Και ο Σούρλας των Σουρλέων. Να οι αμοιβαίες φιλοφρονήσεις! Να οι καταγγελίες!

      Στο τέλος της εκπομπής ήρθε και η τρομερή αποκάλυψη: Ο μπατζανάκης του κουμπάρου της πεθεράς της ερωμένης του βουλευτή πούλησε τα πρόβατα και διατηρεί οίκο φρουτοανοχής στο χωριό!!!

23/2/2002

Context 233

Η πολιτική εκτροπή... είναι παγκοσμίως ντεμοντέ. Η πρόσφατη πρωθυπουργική επίκληση του φοβήτρου της πολιτικής εκτροπής είναι μέρος του δικομματικού και (τώρα) διπολικού παιγνιδιού.

      Ακόμη και οι Ηνωμένες Πολιτείες, γνωρίζει ο πρωθυπουργός, έπαυσαν εδώ και χρόνια να υποστηρίζουν δικτατορίες. Τώρα καμιά δικτατορία δεν χρειάζεται να επιβληθεί. Είναι πιο αποτελεσματική η μέθοδος της παθητικοποίησης των πολιτών, μέσω της δημοκρατίας του καναπέ και των εκφοβιστικών διλημμάτων περί μιας πανταχού παρούσας τρομοκρατίας. Γιατί να μπαίνουμε σε περιπέτειες; (Όσο για τα ζητήματα της διαφθοράς, όλο και κάποιοι κίτρινοι δημοσιογράφοι θα εκτονώνουν τις τυχόν πιέσεις, πριν οι καταναλωτές - συγνώμη, οι πολίτες - σηκωθούν από τον καναπέ τους.)

      Η υπόθεση ‘Καθαρά Χέρια’, βεβαίως, δεν είναι μια μακρινή υπόθεση. Μπορούμε να ξεκινήσουμε και από τα φρουτάκια ακόμη. Και από τις κρεβατοκάμαρες. Όμως, να εξηγούμαστε: Αυτή δεν θα είναι μια δικτατορική εκτροπή. Τον Μπερλουσκόνι στην Ιταλία δεν τον έφερε, αυτή την φορά, ο Ντι-Πιέτρο, ούτε η ανάμνηση του Μουσολίνι. Τον έφερε μια μπερλουσκονική κεντροαριστερά, που κατάφερε να στρογγυλέψει όλες τις αριστερές αιχμές της στο πιο πετυχημένο μοντέλο διπολισμού που δοκίμασε η Ευρώπη. (Αυτή την μπερλουσκονική κεντροαριστερά την είδαμε παρούσα στους νατοϊκούς βομβαρδισμούς και εντελώς απούσα στην Γένοβα πέρυσι.)

27/2/2002

Context 234

Ο πρόεδρος της Intracom… (και του Ολυμπιακού, όπως κάθε ευυπόληπτος μεγαλοεπιχειρηματίας) διώκεται με βαρύτατες κατηγορίες από τις ελληνικές εισαγγελικές αρχές. Βαρύτερες είναι οι κατηγορίες του πορίσματος της γερμανικής Βουλής. Το αρχικό κεφάλαιο φαίνεται ότι προήλθε από τις υπηρεσίες κατασκοπείας του Ψυχρού Πολέμου και της Στάζι. (Ο Σωκράτης είναι γιος διεθνούς ακτινοβολίας χειρούργου και γιατρού του βουνού, που κατέφυγε ως πολιτικός πρόσφυγας στην Ανατολ. Γερμανία. Στις Κορυσχάδες, στο σχολείο – σήμερα μουσείο – όπου το 1944 συνήλθε το Εθνικό Συμβούλιο, υπάρχει και μια φωτογραφία: Σημίτης μπαμπάς, Κόκαλης μπαμπάς μαζί!) Ένα άλλο πράγμα, όμως, έχει πιο μεγάλη σημασία:

      Οι προνομιακές σχέσεις Κόκαλη με τις προμήθειες του ελληνικού δημοσίου εξασφαλίζουν, εκτός των βέβαιων κερδών, και βέβαιη δανειοδότηση από τις τράπεζες. Οι τράπεζες, που πετούν ένα μεροκαματιάρη από το σπίτι του, επιβάλλοντας τόκους επί τόκων, (παρακαλούν να) δίνουν δάνεια εκατοντάδων δισεκατομμυρίων όταν πρόκειται για δανειοδότηση με τις ‘φωτογραφικές’ εγγυήσεις του δημοσίου. Ένας κύκλος ξεκινάει από την επιχειρηματική ιδέα, πηγαίνει στην τράπεζα με την ‘φωτογραφική’ εγγύηση του δημοσίου, και από εκεί, ως τελικό προϊόν, καταλήγει στο δημόσιο. Κανείς δεν ρισκάρει. Όλοι κερδίζουν! (Το θέμα δεν προσφέρεται για κανένα κίτρινο τύπο, αφού είναι νόμιμο και βαθιά κοινωνικό και πολιτικό.)

1/3/2002

Context 235

Σκληρό βαλς... Σημίτη (αντί σκληρού ροκ Λαλιώτη) παρακολουθήσαμε αυτή την φορά στην Βουλή. (Το βαλς βεβαίως ή θα είναι μαλακό ή δεν θα είναι βαλς, αλλά αυτό ουδόλως απασχολεί τον άμουσο πρωθυπουργό στον νέο του ρόλο.) Η πρωθυπουργική επίκληση φασιστικού κινδύνου και εκτροπών έκανε πολλούς να αναρωτηθούν για την σοβαρότητα αναφορών και σε άλλα ζητήματα. (Διότι αυτή προφανώς δεν είναι σοβαρή!) Πόση αξιοπιστία έχουν οι λόγοι ενός ανθρώπου για τα μεγάλα οικονομικά και τα μεγάλα διεθνή ζητήματα, όταν ο κοινοβουλευτικός του λόγος σε μια απλή διαδικασία ερωτήσεων εκτρέπεται πέραν κάθε μέτρου και λογικής. Διότι βεβαιότατα δεν συνιστά φασιστικό κίνδυνο η αξίωση ενός κοινοβουλευτικού αρχηγού να ανοιχτούν λογαριασμοί (με νομοθετική ρύθμιση του επιβαλλόμενου για την χρηστή διοίκηση ελέγχου). Και βεβαιότατα δεν συνιστά εκτροπή η αντικατάσταση της σημερινής κυβέρνησης από μια άλλη. (Αντιστρέφοντας μάλιστα την κατηγορία, θα λέγαμε πως εκτροπή συνιστά η σύγχυση περί του τι είναι εκτροπή.)

      Το σκληρό βαλς είναι μια ακόμη στρατηγική εκβιαστικών, απλουστευτικών διλημμάτων. Σε αντίθεση, όμως, με το καλλιτεχνικό σκληρό ροκ (που αν δεν είναι σκληρό δεν είναι ροκ), το σκληρό βαλς είναι από την αρχή μέχρι το τέλος άτεχνο, βαρετό και κανένα δεν πείθει. Μάλλον πείθει περί της ανάγκης να τελειώνουμε μ’ αυτούς τους άτεχνους.  

5/3/2002

Context 236

Η Ιαπωνία... (όπου βρίσκεται ο πρωθυπουργός της Ελλάδας για υπογραφή εμπορικών συμφωνιών, και όπου έπρεπε να βρίσκονται και εκπρόσωποι του κερκυραϊκού τουρισμού, αφού οι επιχειρηματικές ‘εξορμήσεις’ του πρωθυπουργού είναι γνωστές, τουλάχιστον στους υπουργούς!) αποτελεί ένα από τους τρεις πόλους της παγκόσμιας οικονομίας. Τριπλάσιας έκτασης, δωδεκαπλάσιου πληθυσμού, πενηνταπλάσιου εισοδήματος (τετραπλάσιου, άρα, κατά κεφαλήν εισοδήματος) σε σχέση με την χώρα μας, η χώρα του ανατέλλοντος ηλίου αποτελεί μια ιδιότυπη περίπτωση.

      Ο ιαπωνικός καπιταλισμός υπό τον αυστηρό κεντρικό σχεδιασμό του ΜΙΤΙ (Υπουργείου Βιομηχανίας και Εξωτερικού Εμπορίου) και της κλειστής επιχειρηματικής οργάνωσης (των περίφημων κεϊρέτσου, που είναι τεράστια συγκροτήματα συνεργαζομένων εταιρειών πολλών κλάδων, μιας τράπεζας και μιας ασφαλιστικής εταιρείας) κατάφερε να παράγει, σήμερα, το 15% του παγκοσμίου προϊόντος (όσο το γερμανικό, το γαλλικό και το ιταλικό ΑΕΠ μαζί) και να κρατάει στις (προβληματικές εσχάτως) τράπεζές της ένα εξαιρετικά μεγάλο μέρος του αμερικανικού δημοσίου και ιδιωτικού χρέους σε ομόλογα.

      Αύριο, θα μιλήσουμε για την γεωπολιτική σημασία του ταξιδιού στην υπό αμερικανική κατοχή αυτή χώρα, που ζητά επίμονα να γίνει μόνιμο μέλος του Συμβουλίου Ασφαλείας (και που εμείς της λέμε ναι).

6/3/2002

Context 237

Η Ιαπωνία (2)... από την εποχή του Πολέμου του Κόλπου, που η ίδια εν πολλοίς χρηματοδότησε, πρόβαλε την αξίωση να γίνει μόνιμο μέλος του Συμβουλίου Ασφαλείας. Η Ελλάς δια του πρωθυπουργού δήλωσε προχθές υποστήριξη στην εν λόγω αξίωση. Για την ιστορία, να πούμε ότι αυτή θα είναι μια ακόμη αμερικανική ψήφος στο Συμβούλιο Ασφαλείας (αλλά αυτό ουδόλως απασχολεί τον έλληνα πρωθυπουργό). Η Ιαπωνία έχει με την Αμερική μια διαχρονική σχέση μίσους και αγάπης, όπου σαφώς υπερτερεί η αγάπη.

      Η Ιαπωνία είναι η δεύτερη (παρά τα σημερινά της προβλήματα) μεγαλύτερη οικονομία του κόσμου (και άρα και μια μεγάλη τουριστική αγορά, όπως γράψαμε χθες). Είναι η μόνη χώρα στον κόσμο που, κατά το σύνταγμά της του 1947, δεν κάνει πόλεμο. «Δεν θα αναγνωριστεί στο κράτος το δικαίωμα να κηρύξει την χώρα σε εμπόλεμη κατάσταση» (άρθρο 9). Η χώρα αυτή που κατατρόπωσε αυτοκρατορίες (κινεζική 1895, ρωσική 1905) και απείλησε άλλες τόσες, παραχώρησε, το 1945, στις Ηνωμένες Πολιτείες το δικαίωμά της εθνικής της άμυνας. Με τον καιρό, βαφτίζοντας τον πόλεμο αυτοάμυνα, έφτιαξε και στρατό. (Τρίτη σε στρατιωτικές δαπάνες σήμερα, 45 δισ. δολ. ετησίως). Και εξακολουθεί να συναρτά την άμυνά της με την παρουσία του αμερικανικού στρατού στο ιαπωνικό νησί Οκινάουα. (Αξιοσημείωτο: Η Ιαπωνία ακόμη δεν ζήτησε την ιστορική ‘συγνώμη’, κάτι που οι γείτονές της το ζητούν επίμονα.) 

7/3/2002

Context 238

Ο Μαυρούλης... (εις μνήμην του οποίου αφιερούται το παρόν) ήταν ένας κατάμαυρος σκυλάκος, αδέσποτος, που είχε βρει στις μέρες του χιονιού καταφύγιο (και μια κουβέρτα) στην είσοδο του σπιτιού. Κι εκεί μας καλημέριζε κάθε πρωί και μας καληνύχτιζε κάθε βράδυ. Είχε κάμποσες μέρες, τώρα, να φανεί, ώσπου μάθαμε πως κάποιος βιαστικός οδηγός τον παρέσυρε και τον τραυμάτισε θανάσιμα (στην περιοχή Δεσύλλα).

      Τα καταπληκτικά αυτά τετράποδα με την μοναδική σχέση με τον άνθρωπο αξίζουν, νομίζω, καλύτερης τύχης από το να διαβαίνουν, ανεπιθύμητα, τους αφιλόξενους δρόμους μιας νευρικής πόλης. Ένα κυνοκομείο στοιχειωδών ανέσεων (δεν θέλουν και πολλά για να είναι ευτυχισμένα) θα μπορούσε να τα περιθάλψει κάπου, σε κάποιο εγκαταλελειμμένο χωράφι. Θα μπορούσε, ας πούμε, να εκδηλωθεί ένα δημόσιο ενδιαφέρον στην κατεύθυνση της αναβάθμισης, με ουσιαστική βοήθεια, του κυνοκομείου των κ. Τσαγκαράκη (που έχουν αποδείξει με στερήσεις το πραγματικό ενδιαφέρον τους).

      Όσο για όσους πουν πως «εδώ εκατομμύρια παιδιά πεθαίνουν, με τα αδέσποτα σκυλιά θα ασχολούμαστε τώρα;», θα πούμε ότι τα ίδια λένε και οι κύριοι του ‘2004’, που σκέφτονται, τις μέρες των αγώνων, να τα εξαφανίσουν δια μαζικού προγράμματος θανάτωσης.

      Κι άσε που όταν επιλέγεις ότι είσαι με την ζωή, δεν επιλέγεις με ποια ζωή είσαι.       

8/3/2002

Context 239

«Οι γυναίκες... είναι οι άντρες», ανακάλυπτε ο Ζαν Ζενέ στα προσφυγικά στρατόπεδα των Παλαιστινίων. Η παλαιστίνια Λεϊλά Σαχίντ, συνοδός του Ζενέ στους προσφυγικούς καταυλισμούς των Παλαιστινίων, γράφει για τις εντυπώσεις του γάλλου συγγραφέα (στο περιοδικό Autodafe Ν.2 - www.autodafe.org):

      «Οι Παλαιστίνιοι έφυγαν για την εξορία το 1948, παίρνοντας μαζί τους και το κλειδί του σπιτιού τους, νομίζοντας πως θα γυρίσουν γρήγορα. Και δεν γύρισαν ποτέ... Σ’ αυτή την εξορία, οι γυναίκες κουβάλησαν τα περισσότερα... Οι άνδρες βίωσαν την εξορία ως την μεγαλύτερη ταπείνωση. Οι γυναίκες είχαν μια άλλη προσέγγιση. Μια και δεν ήταν αυτές που καλλιεργούσαν την γη, είχαν εσωτερικεύσει το χωριό και την κουλτούρα του. Μπόρεσαν έτσι να μεταφέρουν την εσωτερικευμένη παλαιστινιακή ταυτότητα στους καταυλισμούς του Λιβάνου, της Συρίας και της Ιορδανίας, επανεπενδύοντας σε άλλες εκφράσεις την πατρίδα τους... Στους καταυλισμούς, που επισκέφθηκε ο Ζενέ, ανακάλυψε πως υπήρχε μια ορατή δύναμη. Οι γυναίκες είχαν διατηρήσει το χιούμορ τους. Είχαν ψηλά το κεφάλι και στητούς τους ώμους. Οι άντρες ήταν παραιτημένοι... Τι είναι δυνατότερο: Η Παλαιστίνη ή η πατρίδα που δημιούργησαν οι παλαιστίνιες γυναίκες, όταν τους αρνήθηκαν το δικαίωμα να ζουν στην γη τους; Τι είναι πιο αληθινό, γράφει ο Ζενέ: το μαύρο σημείο στην σελίδα ενός βιβλίου ή το λευκό που ακολουθεί;»         

9/3/2002

Context 240

Στην συμβολή της γυναίκας... στην τοπική αυτοδιοίκηση αφιερώθηκε η διημερίδα του Συνδέσμου ΤΕΔΚ Ιονίων Νήσων. Μεταξύ των συμμετοχών και η Ελένη Αρβελέρ με τον ζωντανό, παλλόμενο λόγο της. Μας είπε η Αρβελέρ για μια ατυχή αναφορά της Monde σε «τρεις πολίτες και δυο γυναίκες», που προσέρχονταν σε ένα εκλογικό κέντρο καθυστερημένοι/ες. (Ναι!, η περίφημη γαλλική εφημερίδα έλεγε πάνω-κάτω αυτό που λέγαν πριν λίγα χρόνια στα χωριά μας: «είχε κάποιος τρία παιδιά και δυο κόρες»).

      Το θέμα της ποσόστωσης (30%) των γυναικών στα ψηφοδέλτια αποτελεί ένα από τα φλέγοντα ζητήματα με άπειρες πρακτικές διαστάσεις. Πού να βρεθούν τόσες γυναίκες να στελεχώσουν ένα ψηφοδέλτιο; Είναι σωστό οι γυναίκες να αναδεικνύονται με ποσοστώσεις και όχι με ίσους προς τους άντρες όρους; Κι είναι και κάποιοι /ες που πλειοδοτούν: 50%. Αφού οι γυναίκες είναι το 50% του πληθυσμού, γιατί όχι και το 50% των αιρετών θεσμών;

      Η δική μου προσέγγιση είναι πιο συμβολική. Αν οι γυναίκες ήταν οι θεματοφύλακες του σπιτιού (100%) και η θέση των ανδρών έξω από το σπίτι (100%), κι αν (με την τεχνολογία και τις καταχρήσεις) καταφέραμε, όπως λεν, να κάνουμε τον κόσμο ένα ‘παγκόσμιο χωριό’ κι ένα ‘παγκόσμιο σπίτι’ (που θέλει όμως συγύρισμα), τότε τα πράγματα είναι καθαρά: Για να διαχειρισθούμε αυτό το ‘παγκόσμιο σπίτι’, η ποσόστωση των γυναικών πρέπει να ανεβεί στο 100%.     

12/3/2002