Context 261-280

Context 261

Το παρελθόν της Δεξιάς... θα επανέρχεται στην δημόσια συζήτηση ολοένα και πιο συχνά, μέχρι τις επόμενες βουλευτικές εκλογές (και μάλιστα δια χειλέων πρωθυπουργικών). Αυτή είναι η επιλογή του κυβερνώντος κόμματος, ώστε εν όψει εκλογών να περιμαζευτεί ό,τι έμεινε από εκείνες τις ‘λοιπές δημοκρατικές δυνάμεις’. Προ τέτοιου υπαρξιακού φάσματος (φαντάσματος), η εναπομείνασα Αριστερά βρίσκεται μετέωρη ανάμεσα στην καταγεγραμμένη αλήθεια ενός μοχθηρού, άμα δε και διανοητικώς υστερούντος, κράτους της δεξιάς, από την μια πλευρά, και την φτηνή σκοπιμότητα μιας φθαρμένης κυβέρνησης, από την άλλη πλευρά.

      Αν Αλήθεια είναι, εκ γενετής, η έμπρακτη άρνηση της λήθης (ως α-λήθεια), η κατάχρηση της ιστορικής μνήμης μετατρέπει το παρόν σε απλό εξάρτημα του παρελθόντος. Θα ψηφίσει η Αριστερά με την σκέψη στο δεξιό κράτος των προγραφών και της μισαλλοδοξίας, παρακάμπτοντας την εμμονή ορισμένων (πλην ίσως Παπαδοπούλου) να θεωρούν εαυτούς αναντικατάστατους (έως και ιδιότυπους σωτήρες της χώρας);

      Ο εν γένει λεπενισμός είναι, κατά την άποψη της στήλης, το ώριμο φρούτο μιας κάποιας Αριστεράς, αγωνιζόμενης εναντίον σκιώδους αντιπάλου καθ’ όλα, πλέον, ομοιάζοντος προς αυτήν (ταύτην την ‘Αριστερά’).

4/6/2002

Context 262

Η σωτηριολογική άποψη... περί την πολιτική (ίδιον ολοκληρωτικών καθεστώτων) θα εκδηλούται ολοένα και πιο συχνά, από τώρα και στο εξής. Προς το παρόν, κρίθηκε ως έγκλημα καθοσιώσεως η απλή (και μάλλον ανθρώπινη) δήλωση του υπουργού Παπαδοπούλου ότι, εκτός της πολιτικής, υπάρχουν κι άλλα πράγματα σε τούτη την σύντομη ζωή. Ο (ανεπάγγελτος) γραμματέας Λαλιώτης εξερράγη. Ο πρωθυπουργός έκανε δήλωση από την Κίνα. Πώς είναι δυνατόν να κάνει κανείς κάτι άλλο, εκτός πολιτικής; Και – πάνω απ’ όλα (αυτό που υποκρύπτεται) – τι θα γίνει ο τόπος χωρίς εμάς;

      Η στήλη ουδόλως υπολήπτεται την επερχόμενη Δεξιά (που, πάντως, πάνω-κάτω θα εφαρμόσει την ίδια πολιτική με την σημερινή). Θεωρεί, όμως, πλέον επικίνδυνη την διολίσθηση σε μεσσιανικές πολιτικές αντιλήψεις. Γνωρίζει ότι, πέραν της ανέξοδης προγραμματικής ρητορείας των κομμάτων (αριστερών τε και δεξιών), υπάρχουν (υπήρχαν και θα υπάρχουν εσαεί) οι περιπεπλεγμένες

σχέσεις υλικού συμφέροντος, που οικοδομούνται πάνω στην βάση της μακροχρόνιας παραμονής στην εξουσία. (Είναι ακριβώς αυτό που υποτίμησαν οι θεωρητικοί του υπαρκτού σοσιαλισμού και οδήγησαν στα γνωστά τραγικά αδιέξοδα ολόκληρες κοινωνίες – αφού πρώτα φρόντισαν, όλοι ανεξαιρέτως, να επιπέσουν μετά ακατάσχετης βουλιμίας επί του συσσωρευθέντος ‘σοσιαλιστικού’ πλούτου.)   

5/6/2002

Context 263

‘Ημέρες περιβάλλοντος’... εκατό (για τα αντίστοιχα 100 προσεχή χρόνια) μας έμειναν, αν θέλουμε να σώσουμε τον πατρογονικό μας πλανήτη. Αν σ’ αυτές δεν κάνουμε κάτι, οι επόμενες 100 θα είναι εφιαλτικές. (Κι οι μεθεπόμενες 100 ίσως δεν θα ’χουν μάρτυρες να τις χαρακτηρίσουν.)

      Η αξιοσημείωτη εξέλιξη των τελευταίων ετών είναι μια: Κανείς σοβαρός φορέας (κράτος ή οργανισμός) δεν αμφισβητεί την πιθανότητα μιας περιβαλλοντικής Αποκάλυψης. Η διαφωνία έγκειται μόνον στον χρονικό ορίζοντα και στο ακριβές μέγεθος του κινδύνου. (Αυτή είναι η ουσία του πρώτου άρθρου του αμερικανικού Foreign Affairs, που κυκλοφορεί.)  

      Παρ’ όλα αυτά, μια διεθνής συζήτηση γίνεται επί του αιρετικού βιβλίου του δανού Μπιοργκ Λόμποργκ (πρώην μέλους Greenpeace). Με άρθρο του στα Νέα, ο Ανδρέας Ανδριανόπουλος (μελλοντικός υπουργός Περιβάλλοντος;) εκθείασε τον Λόμποργκ. «Το περιβάλλον δεν κινδυνεύει - οι οικολόγοι κινδυνεύουν», γράφει ειρωνικά. Η αγορά θα δώσει τις λύσεις. Εμείς δεν χρειάζεται να κάνουμε τίποτα.

      Η ‘Ατζέντα 21’, που συμφωνήθηκε στο Ρίο, το 1992, περιορίζεται δυστυχώς σε ευχές. Λέει, όμως, και κάτι καινοτόμο: Η αβεβαιότητα ως προς τις ακριβείς εκτιμήσεις των περιβαλλοντικών κινδύνων δεν μπορεί να αποτελεί άλλοθι αδράνειας. (Και προς Κερκυραίους!)      

11/6/2002

Context 264

Κίνα, Ιαπωνία... και άλλες υπερπόντιες εξορμήσεις του πρωθυπουργού συνιστούν πρωτίστως εγχειρήματα εμπορικά. Δεν υπάρχουν στα ταξίδια αυτά άλλες σοβαρές σκοπιμότητες, πέραν των εμπορικών (π.χ. ανησυχίες για την πορεία του σοσιαλισμού!). (Για να είμαστε τελείως σοβαροί, είναι και η προώθηση των εθνικών μας, αλλά εδώ ποντάραμε εξ αρχής λάθος.)

      Είναι απορίας άξιον πώς τόσοι βαρείς και λαλίστατοι Κερκυραϊκοί φορείς, εκφράζοντες τα οικονομικά συμφέροντα του νησιού, δεν ασχολούνται με αυτή την εμπορική διάσταση τέτοιων ταξιδιών. Αναφερόμαστε στην μεγαλύτερη αγορά του κόσμου και στην πιο δυναμικά αναπτυσσόμενη οικονομία (Κίνα), και στην δεύτερη οικονομία του κόσμου (Ιαπωνία). Και, από την άλλη πλευρά, τυχαίνει εμείς να παράγουμε δύο εξαγώγιμα προϊόντα: τουρισμό και λάδι. (Κι έχουμε και τα ‘μέσα’ στην κυβέρνηση για να μαθαίνουμε εγκαίρως τις προγραμματισμένες πρωθυπουργικές επισκέψεις.) Οι Κερκυραϊκές αποστολές – με τα κατάλληλα προετοιμασμένα επιτελεία, έμπειρα και πολύγλωσσα – μπορούν, χρηματοδοτούμενες από τους ενδιαφερόμενους φορείς, να εισφέρουν τα μάλα σε ένα δυναμικό επαναπροσανοτολισμό της τοπικής οικονομίας.

      (Το ελλειμματικό ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών είναι ένα από τα τρία μείζονα δομικά ελλείμματα της χώρας. Δεν μπορούμε να εισάγουμε ‘made in China’, χωρίς να εξάγουμε ‘made in Greece’.)

12/6/2002

Context 265

Η γλωσσική αυθαιρεσία.... τηλεοπτικών αστέρων δεν έχει όρια. «Κάνω βιβλίο» (όπως «κάνω τηλεόραση», «κάνω φωτογράφιση», «κάνω πιπί» κλπ.), ανεφώνησε χθες (από ‘παραθύρου’!) νεαρά αοιδός, ηθοποιός, χορεύτρια, υπηρετούσα εν γένει την τέχνη την καλή και τα γράμματα τα καλά. Πώς, τώρα, ένας/μία που «κάνει βιβλίο» μπορεί και να γράψει ένα βιβλίο (όπως στην περίπτωση της εν λόγω καλλιτέχνιδος) δεν είναι να απορεί κανείς. Υπάρχει ικανό αναγνωστικό κοινό να καταβροχθίσει χιλιάδες σελίδων γεμάτων με ιστορίες για ανορεκτικούς και ανορεκτικές.

      Μπροστά, λοιπόν, σε ένα τέτοιο φαινόμενο ακατάσχετης και άνευ ειρμού λεξιπλασίας, εγώ προτιμώ να «την κάνω» (να αποδράσω, δηλαδή). Απ’ όλα τα «καμώματα» του απροσμέτρητου κενού του καθ’ ημέραν λόγου προτιμώ αυτό της απόδρασης (να «την κάνω», δηλαδή). Πού ξέρεις! Μπορεί αυτό το «κάμωμα», αν το ανακαλύψουν πολλοί, να οδηγήσει σε ένα άλλο κόσμο, καλύτερο και γεμάτο νοήματα και χυμούς.

      (Για την ώρα, ο κ. κυβερνητικός εκπρόσωπος, στις ειδήσεις των 8, λέει και ξαναλέει: «επέτρεψε μου κ. Τάδε». Και τις προάλλες άκουσα από γνωστό αθηναίο δημοσιογράφο εκείνο το περί προσβολής της «δημοσίας αιδού» και φαντάζομαι ότι στο μυαλό του θα το έγραφε «εδού» - από το «εδώ» και το «εκεί» και το «λίγο παραδίπλα».)

14/6/2002

Context 266

Οι δημοτικές εκλογές... θα περιστραφούν γύρω από τα σκουπίδια που δεν μάζεψε ο Δήμος (ή που πέταξε στην αυτοσχέδια χωματερή του ένας ανεύθυνος δημότης); Ή θα περιστραφούν γύρω από το κρίσιμο πρόβλημα της πόλης μας, που είναι η ιδιότυπη ομηρία της (ανάμεσα σε τόσες άλλες ομηρίες, βεβαίως) υπό ένα ισχυρό πολιτικό-οικονομικό κατεστημένο (ψευδεπίγραφα φερόμενο ως εκσυγχρονιστικό), που απλώνει τα πλοκάμια του παντού; Σε τούτο το απλό ερώτημα έγκειται και η πρόκληση για βαθύτερη κατανόηση του ουσιαστικού διακυβεύματος των προσεχών εκλογών.

      Το πρόβλημα των σκουπιδιών είναι, σήμερα, εξαιρετικά πιο πολύπλοκο από τους απλούς περιπατητικούς στοχασμούς ενίων συμπολιτών (απολύτως ελευθέρων να στοχάζονται περιπατητικώς τε και τροχάδην, αν το επιθυμούν!). Το πρόβλημα έχει να κάνει με τον πολλαπλασιασμό των σκουπιδιών κατά τα τελευταία χρόνια. Όλοι μετέχουμε του σύγχρονου καταναλωτικού οργίου, που αφήνει πίσω του τόνους πλίνθων και λοιπών κεράμων ατάκτως ερριμμένων. Η δημοτική αρχή – οφείλουμε να πούμε – έχει μείνει πίσω και ως προς την συστηματική μελέτη και ως προς τα μέτρα εμπλοκής των ίδιων των γειτονιών, κι ενός εκάστου εξ ημών, στην όλη αντιμετώπιση.

      Εκείνο που δεν είναι πολύπλοκο, αλλά ορατό δια γυμνού οφθαλμού, είναι η βούληση του πολιτικο-οικονομικού κατεστημένου να φέρει τον διάλογο στο επίπεδο ανώδυνων αντιθέσεων.

19/6/2002

Context 267

Τουρίστες «χαμηλής ποιότητας»... είναι οι φτωχοί τουρίστες, κατά την άποψη κερκυραίου επιχειρηματία, συχνά εμφανιζόμενου στην τηλεόραση (αλλά, φοβάμαι, και κατά την άποψη των περισσοτέρων κερκυραίων επιχειρηματιών). Να πούμε για άλλη μια φορά, από τούτη εδώ την στήλη, ότι δεν υπάρχουν άνθρωποι–τουρίστες χαμηλής ποιότητας, αλλά άνθρωποι–τουρίστες χαμηλού εισοδήματος. (Άλλο ποιότητα και άλλο εισόδημα!) Άν δεν προσβάλλονται τα εν γένει ήθη μας από τέτοιου είδους εκφράσεις, προσβάλλονται τα γλωσσικά μας ήθη. (Η δημόσια προβολή ενός λόγου πρέπει, στο κάτω-κάτω, να υπόκειται σε ένα (αυτο)έλεγχο.)

      Τέτοιου είδους εκφράσεις (όταν γίνονται ευρύτατα και άκριτα αποδεκτές) αποκαλύπτουν και το πόσο απροετοίμαστοι είμαστε, ως κοινωνία, να δεχθούμε ότι υπεράνω κάθε έννοιας οικονομικής επιχειρηματικότητας και οικονομικού κέρδους βρίσκεται ο Άνθρωπος ως αυταξία και ως ποιότητα μη επιδεχόμενη διαβάθμιση.

      (Ένα άλλο σύνδρομο φαινόμενο της τουριστικής επιχειρηματικότητας είναι η γενικευμένη γκρίνια όλων και για όλα. Ακόμη και κατά την περίοδο των παχιών αγελάδων της δεκαετίας του 1980 υπήρχε γκρίνια. Ο πλούτος και η πολυτέλεια που έκτοτε επισωρεύθηκε στο νησί αποδεικνύουν ότι η γκρίνια αποτέλεσε ορθή επιλογή και στρατηγική για απαλλαγή από βάρη και ευθύνες!)      

21/6/2002

Context 268

Ιόνια Πολιτισμική Βίβλο... (ως ιδέα και ως πρόγραμμα) πρότεινε προ ημερών στο Περιφερειακό Συμβούλιο ο νομάρχης κ. Παγκράτης. «Να καταστούν τα Ιόνια Νησιά κέντρο πολιτισμικής και επιστημονικής δημιουργίας, μέσω της αξιοποίησης του μοναδικού ιστορικού, κοινωνικού και φυσικού περιβάλλοντός τους... Αυτή είναι η αναγκαία εναλλακτική αναπτυξιακή διέξοδος από την μονοκαλλιέργεια του μαζικού τουρισμού παραλίας».

      Έχει ιδιαίτερη σημασία η πρόταση αυτή, εφ’ όσον καταγράφεται ως καταστάλαγμα μιας οκταετούς νομαρχιακής εμπειρίας (και, απ’ ό,τι καταλαβαίνουμε, χωρίς προεκλογική διάθεση). Καλόν είναι (πέραν των προεκλογικών εντάσεων) να αναζητήσουμε μια κοινότητα αντιλήψεων περί τις προτεραιότητες ενός γεωγραφικού χώρου διακρινόμενου από κοινή ιστορία και μια, εν πολλοίς, κοινή κοινωνική και οικονομική δομή. Η βιωσιμότητα της Περιφέρειας των Ιονίων Νήσων (τουλάχιστον ως προς ορισμένες βασικές λειτουργίες, όπως, π.χ., της δευτεροβάθμιας ιατρικής περίθαλψης) αμφισβητείται, τόσο λόγω των ενδο-περιφερειακών συγκοινωνιακών προβλημάτων, όσο και λόγω της γειτνίασης των νησιών με την ηπειρωτική χώρα. Εκείνο που δεν μπορεί να αμφισβητηθεί είναι η κοινή σχέση των νησιών με μια ιστορική, πολιτισμική και κοινωνικο-οικονομική πραγματικότητα. Καθώς και η επιτακτική ανάγκη για συνεκτικές ιδέες.

26/6/2002

Context 269

Η μπάλα.... (ως στρογγυλή θεά) μαγεύει, αποτελώντας την μεγαλύτερη μονοθεϊστική θρησκεία (στην οποία προσκυνούν μονοθεϊστές, πολυθεϊστές, άμα δε και άθεοι). Στην μπάλα, πραγματώνεται, «εδώ και τώρα», το ιερό ρηθέν «και οι τελευταίοι (π.χ. Σενεγάλη) έσονται πρώτοι (έστω πέμπτοι, ομού μετά της πλανηταρχικής δυνάμεως των ΗΠΑ)». (Και σε ατομικό επίπεδο, ένας γιος ασήμων «έσεται βασιλεύς» στα 22 του, όπως ο Ροναλντίνιο).

      Η μπάλα λατρεύεται στα γήπεδα, στις τηλεοράσεις, στα σπίτια, στα περίπτερα και κυρίως στα καφενεία. Οι ειδικοί (δηλαδή όλοι) αναπτύσσουν με οίστρο πρωτότυπες ποδοσφαιρικές θεωρίες. (Είδα σε εκπομπή τον Ανδρουλάκη του «υπαρκτού» να τα βάζει με τον Διακογιάννη, στα ποδοσφαιρικά. Να γιατί έπεσε ο «υπαρκτός»!)

      Οι Άγγλοι, λοιπόν, όταν νίκησαν τους Αργεντινούς, έκαναν όπως όταν πήραν τα Φόκλαντ. (Κι οι Αργεντινοί ξεσπάσανε κατά του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου.) Οι Τούρκοι, μετά την πρόκρισή τους στους τέσσερις, φωνάζανε κάτι για την Κύπρο (κι ούτε πήρανε χαμπάρι την υποτίμηση της λίρας τους). Οι Ρώσοι, μετά τον αποκλεισμό τους, τα κάνανε γυαλιά-καρφιά στην Μόσχα. Κι οι Βραζιλιάνοι (οδηγούμενοι παρεμπιπτόντως σε οικονομική χρεοκοπία) θα χορεύουν σάμπα μέχρι το επόμενο μουντιάλ. (Ποιος θυμάται την εν ψυχρώ εκτέλεση του μοιραίου κολομβιανού ποδοσφαιριστή, Εσκομπάρ, από συμπατριώτη του, μετά το μουντιάλ του 1994;)  

2/7/2002

Context 270

Η δακοκοκτονία.... (μετά υπολειμματικής ανθρωποκτονίας και υποχρεωτικής καρκινογόνου χημειοθεραπείας επί δικαίων και αδίκων) αποτελεί ένα από τα ζητήματα, που οι καθ’ ημάς πολιτευόμενοι (του εκσυγχρονισμού) αντιμετώπισαν, τόσα χρόνια, με περισσή (εκσυγχρονιστική) φροντίδα. Φρόντισαν, για παράδειγμα, να στελεχώσουν (με ένα επιστήμονα!) και να χρηματοδοτήσουν (με ψίχουλα!) ένα τοπικό επιστημονικό ινστιτούτο έρευνας και ανάλυσης (το Ινστιτούτο Ελαίας). Φρόντισαν επίσης να ενημερώσουν υπεύθυνα τους πολίτες για τις αλυσιδωτές βλαβερές συνέπειες της εν λόγω υποχρεωτικής χημειοθεραπείας (όπως επίσης και για την καταγεγραμμένη στο νησί – άνω του εθνικού μέσου όρου – αύξηση των λευχαιμιών). Πώς καταφέραμε, λοιπόν, στον μοναδικό, ευλογημένο αυτό τόπο να ραντιζόμαστε από αέρος (μέχρι πέρυσι με φάρμακο που ήταν απαγορευμένο ακόμη και στην πατρίδα του), και, παρ’ όλα αυτά, να παράγουμε ένα λάδι βιομηχανικής οξύτητας.

      Το προεκλογικό δίλημμα, που τίθεται τώρα (από την συμμαχία εκσυγχρονιστών και λαϊκιστών), ως προς τις ακολουθητέες προτεραιότητες («δεν είσθε κύριοι με το εισόδημα των αγροτών;»), είναι ένα αναχρονιστικό ερώτημα. Η ερώτηση αναφέρεται στο παρελθόν. Τότε, που οι άνθρωποι έβαζαν το εισόδημα και το περιβάλλον ανταγωνιστικά και αλληλοαποκλειόμενα (και τάσσονταν, ψηφοθηρικά, υπέρ του πρώτου).  

3/7/2002

Context 271

Το ντοκιμαντέρ της ντροπής... αφορά βασανιστήρια (σπάσιμο αυχένων, λούσιμο με οξύ) και εκτελέσεις αιχμαλώτων Ταλιμπάν από αμερικανούς στρατιώτες και συμμάχους Αφγανούς στο στρατόπεδο Μαζάρ-ι-Σαρίφ. (Προβλήθηκε ήδη στο Ευρω-κοινοβούλιο.) Το ότι στις «δυνάμεις του καλού» συμπεριλαμβανόταν από την αρχή και η αιμοσταγής αφγανική Βόρεια Συμμαχία αποτελούσε μικρή λεπτομέρεια. Το ότι δε οι καλοί Αμερικανοί επικήρυξαν 60 (60!) χώρες ως ύποπτες τρομοκρατίας, διατηρώντας το δικαίωμα να βομβαρδίζουν παντού, αποτελεί μια ακόμη λεπτομέρεια.

      (Οι ΗΠΑ, ως γνωστόν, αρνούνται να επικυρώσουν το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο της Χάγης, δίνοντας ένα μάθημα κυνικού ρεαλισμού στους ανοηταίνοντες ευρωπαίους φίλους τους. Είναι τόσο εκτεταμένη η διεθνής τους παρουσία με «ειρηνευτικές αποστολές», που ξέρουν ότι πολλοί αμερικανοί θα βρεθούν κατηγορούμενοι.)

      Την ίδια στιγμή, και ενώ το δικαστήριο της Ντελ Πόντε μαζεύει τους λογαριασμούς του Μιλόσεβιτς, ο εισαγγελέας του Μπάρι ανακοινώνει στοιχεία για την άμεση εμπλοκή του φιλο-δυτικού Τζουγκάνοβιτς και του πιο φιλο-δυτικού Τζίντζιτς στο διεθνές λαθρεμπόριο τσιγάρων. Καλό χαρτί περαιτέρω εκβιασμών! Περνάει στα ψιλά το ότι τα Βαλκάνια είναι πλέον ένα απέραντο βασίλειο εμπορίου ναρκωτικών και σαρκός (με πελάτες και κυανόκρανους).

4/7/2002

Context 272

Enron, Xerox… WorldCom και άλλοι αμερικανικοί γίγαντες καταρρέουν υπό το βάρος σκανδάλων. Μέχρι ποίου σημείου, όμως, τα σκάνδαλα είναι σκάνδαλα και όχι η συνηθισμένη «δημιουργική λογιστική»; Πρόκειται για μια συμπτωματική κακοήθεια ή για ένα βασικό (δομικό) χαρακτηριστικό της σύγχρονης οικονομίας; Απάτες, ας διευκρινίσουμε, πάντα υπήρχαν και πάντα θα υπάρχουν. Στο πλαίσιο, όμως, της «δημιουργικής λογιστικής», η εξαπάτηση είναι νόμιμη, αφού οι περισσότερες λογιστικές αλχημείες γίνονται σύμφωνα με τον νόμο. (Enron, Xerox, WorldCom, απλώς, το παράκαναν, εμφανίζοντας τεράστιες ζημίες ως τεράστια κέρδη και παρασέρνοντας τους χρηματιστηριακούς παίκτες στον όλεθρο.)

      Από την άλλη πλευρά, ένα φαινόμενο περιορισμένων διαστάσεων μπορεί να αποκληθεί σκάνδαλο. Ένα φαινόμενο, όμως, στο οποίο εμπλέκεται όχι μόνο μια μεγάλη εταιρεία (Xerox στην Αμερική σημαίνει, από την δεκαετία του 1950, «βγάζω φωτοτυπία»), αλλά και ένας θεσμικός φορέας «αδιάβλητου» (υποτίθεται) λογιστικού ελέγχου (η εταιρεία Andersen), συνεπάγεται μόνιμη παθογένεια ενός ολόκληρου συστήματος δημιουργικής και συστηματικής απάτης.

      (Μήπως, ο κλονισμός αυτός των μεγαθηρίων (που σήμανε και την κατηφορική πορεία του δολαρίου) είναι μια νέα 11^η Σεπτεμβρίου, με κομψευόμενους κυρίους της Γουόλ Στρητ σε ρόλο Ταλιμπάν;)

5/7/2002

Context 273

Ρεκόρ ‘παραθύρων’… κάνει αυτές τις μέρες η ελληνική τηλεόραση. Ειδικοί και μη ειδικοί επί της τρομοκρατίας, σχετικοί και άσχετοι, γείτονες και συγγενείς, μια γειτονιά όλοι (στην θέση της ανύπαρκτης γειτονιάς της Πάτμου ή της Δαμάρεως, που δεν κατάλαβε πως στους κόλπους της έκρυβε το στρατηγείο – μια οργάνωση-φάντασμα σε μια πόλη-φάντασμα για 27 χρόνια).

      Τι Κακαουνάκη, τι Καρατζαφέρη, τι Τριανταφυλλόπουλο, τι Ζουράρη, τι Ντάνο Κρυστάλη(!), τι Μπίστη είδαμε αυτές τις μέρες! Μόνο τον Χατζηφώτη δεν είδαμε (να μας εξηγήσει πώς ένα παιδί της εκκλησίας παρεξέκλινε τόσο). Μέχρι κι η γνωστή Νικολούλη αφιέρωσε ένα ολόκληρο ‘τούνελ’ στην αναζήτηση των τρομοκρατών. (Αν και προ δεκαετίας, η ίδια ‘αποκάλυπτε’ τον Κοροβέση ως αρχι-τρομοκράτη της 17 Νοέμβρη, ο Περικλής της μιλάει ακόμη!)

      Γιος παπά, καλοπληρωτής στα νοίκια και τους λογαριασμούς του, φορώντας κράνος και τηρώντας όλους τους κανονισμούς του κώδικα οδικής κυκλοφορίας, υπεράνω πάσης υποψίας, ο φερόμενος ως τρομοκράτης της 17 Νοέμβρη ανατρέπει την εικόνα τρομοκράτη που ξέραμε. (Από τώρα και στο εξής, στις επόμενες έρευνες για την επόμενη τρομοκρατική οργάνωση, υπεράνω πάσης υποψίας θα είναι ο κακοπληρωτής, ο παραβιάζων τον Κ.Ο.Κ. και ο μη φορών κράνος. Αυτό συμπεραίνει κανείς από τα τόσα ‘παράθυρα’!)

9/7/2002

Context 274

Η τρομοκρατία… μοιάζει με το απόλυτο έγκλημα: το έγκλημα που διαπράττεται εν ονόματι της γνώσης και της απόλυτης αλήθειας – δημοσιεύσιμης, μάλιστα, στις μεγαλύτερες εφημερίδες της Αθήνας (εν ονόματι της ελευθεροτυπίας!). (Άραγε, γιατί να μη δημοσιευθούν σε περίοπτη θέση και οι πολιτικές απόψεις του κ. Πάσαρη;)

      Από ποιες παραμέτρους κρίνεται το πολιτικό μέγεθος της ‘17 Νοέμβρη’; Από την δύναμη (επικοινωνιακού) πυρός. Δηλαδή, από την διαθεσιμότητα του τύπου να δώσει βήμα λόγου στην παράνοια.

      Η διαφορά που υπάρχει μεταξύ κοινού και πολιτικού εγκλήματος είναι το αναγκαίο μέγεθος για να αποκτήσουν οι ξένες μυστικές υπηρεσίες πρόσβαση σε μια χώρα και οι ντόπιες μυστικές υπηρεσίες πρόσβαση στην ελεύθερη βούληση των πολιτών. (Οι τρομοκρατικές οργανώσεις κινούνται στο σκοτάδι. Αυτή είναι η δουλειά τους. Οι μυστικές υπηρεσίες κινούνται στο σκοτάδι. Αυτή είναι η δουλειά τους. Τρομοκρατικές οργανώσεις και μυστικές υπηρεσίες συναντώνται και αλληλο-συμπληρώνονται στο σκοτάδι. Αυτή δεν είναι η δουλειά τους – είναι, όμως, η μοίρα τους.)

      Η στήλη εκτιμούσε και εξακολουθεί να εκτιμά ότι η τρομοκρατική δράση αποτελεί μια ιδιαίτερη εκδοχή της νεωτερικότητας: την πιο φρικώδη και ελεεινή. Στην πορεία, η δράση αυτή υποτάσσεται στην πιο τυπική νεωτερικότητα του (πιο ολοκληρωτικού) κράτους. 

10/7/2002

Context 275

Ο Σαίξπηρ στο ΔΗΠΕΘΕ... (μετά τον περσινό Θερβάντες). Ο Σάιλοκ, αυτός ο σαιξπηρικός τύπος συμπεριφοράς (στον Έμπορο της Βενετίας), κεντρικός πυλώνας της χρηματιστικής συσσώρευσης ανά τους αιώνες, είναι ένας καθημερινός τυπάκος, που ζει δίπλα μας (ενίοτε μέσα μας), συνήθως εξευγενισμένος και, τις περισσότερες φορές, αθόρυβος. Εκτιμά το χρήμα πάνω κι από την αξία της ίδιας του της ζωής. Το κεφάλι του έχει γίνει μια ταμειακή μηχανή που μετράει, μετράει, μετράει... Δεν είναι λίγες οι φορές που βγαίνει από την παθητική σιωπή του για να πνίξει τα αισθήματα ενός κόσμου, που τον περιβάλλει και ο οποίος ξέρει καλύτερα να ερωτεύεται, να χαριεντίζεται και να ανταλλάσσει αστεϊσμούς και φιλιά.

      Ένας μοναδικά εκφραστικός Κιμούλης έδωσε στον Σάιλοκ το ψυχικό βάθος της απόλυτης εμμονής σε κάτι. Ο σκηνοθέτης έδωσε στους υπόλοιπους ήρωες το χρώμα της απόλυτης αντίθεσης στην απόλυτη εμμονή του Σάιλοκ. Ελπιδοφόρο – αν και όχι προφητικό – μήνυμα σε μια εποχή που φαίνονταν ποιες αξίες θα κέρδιζαν σύντομα στον στίβο των κοινωνικών αντιθέσεων και συγκρούσεων.

      (Η αναφορά στην Βενετία έχει, ας σημειώσουμε, και ένα χαρακτήρα τοπικής ιστορίας, μια και, την ίδια περίοδο που διαδραματίζονται οι σκηνές του εν λόγω σαιξπηρικού έργου, η Κέρκυρα ανήκει στον αστερισμό των Βενετσιάνων.)

11/7/2002

Context 276

Τον Νάνο Βαλαωρίτη... μας παρουσίασε (στο ετήσιο ραντεβού του) ο ‘Πόρφυρας’. (Οι εισηγήσεις εξαιρετικές, εκφωνηθείσες όμως άνευ αναπνοής μας έκαναν να λαχανιάσουμε. – Είναι και η ρητορική μια αρχαία τέχνη!)

      Ο Νάνος Βαλαωρίτης είναι μοντέρνος και μεταμοντέρνος. (Οι κατηγορίες του μοντέρνου και του μεταμοντέρνου, όμως, δεν είναι συγγενικές, αλλά εντελώς διαφορετικές, ενίοτε δε και αντιθετικές, όπως λεν κι οι Γάλλοι, από τον Foucault, τον Derrida και μετά.) Ο Βαλαωρίτης δεν είναι σαν τον Εμπειρίκο. Ο Βαλαωρίτης περνάει σιγά-σιγά από τις μεγάλες αφηγήσεις (grand narratives) του μοντερνισμού (και του σουρεαλισμού) στις αποσπασματικές αφηγήσεις και, ταυτόχρονα, στην συγχώνευση των πιο διαφορετικών ειδών του λόγου. Είναι η εποχή και τα βιώματά του τέτοια. Ανήκει σε δύο γενιές (αυτός που γνώρισε τον Breton) και σε δύο παραδόσεις.

      Ο ώριμος Βαλαωρίτης πατάει στον λογοκεντρισμό των σύγχρονων γάλλων και αμερικανών μεταστρουκτουραλιστών, απαρνούμενος παντελώς όχι μόνον τον μύθο, αλλά και το υποκείμενο. Εγκαταλείποντας σταδιακά κάθε στρώμα του υποκειμένου (συνειδητό ή ασυνείδητο), εμπιστεύεται όλο και πιο πολύ την γλώσσα και την διακειμενικότητα (όπου μας προσκαλεί να κολυμπήσουμε όλοι με καθαρές αναπνοές, μέρες καλοκαιριού που είναι!).

12/7/2002

Context 277

Προ Ξηρού... δόθηκε προκλητικά απλόχερη δημοσιότητα στην ελληνική τρομοκρατία. Άσκηση ελευθεροτυπίας, βεβαίως, δεν γίνεται όταν δημοσιεύεις (προς άγραν πελατών και αναγνωστών) προκηρύξεις εγκληματιών (μέσω μεγάλων αθηναϊκών εφημερίδων, εν ονόματι της ελευθεροτυπίας), επειδή τάχα οι συγκεκριμένοι εγκληματίες «πολιτεύονται». Κίνητρο δίνεις στην τρομοκρατία για την συνέχιση (και εν μέρει νομιμοποίηση) της εγκληματικής της δράσης και, δεύτερον, αφορμή δίνεις στις ντόπιες και ξένες μυστικές υπηρεσίες να εμπλακούν στην επίλυση του επικοινωνιακού προβλήματος που εσύ δημιούργησες (πέραν της πάταξης του κοινού εγκλήματος). (Μαζί με τον σταθμάρχη Γουέλς εκτελέσθηκαν, την ίδια εποχή, και άλλοι σταθμάρχες της CIA. Μόνον ο Γουέλς μνημονεύεται!)

      Μετά Ξηρόν, παίζεται ένα εξ ίσου ενδιαφέρον επικοινωνιακό παιγνίδι. Σε απόλυτη συμφωνία, διάφοροι συνταγματολόγοι και ποινικολόγοι αναπτύσσουν θεωρίες για την μη ανάγκη ευλαβικής τήρησης των δικονομικών προνοιών όταν έχουμε «συγκρουόμενα συμφέροντα». Στην (υπαρκτή) ανάγκη να εξαρθρώσουμε την τρομοκρατία, ας εξαρθρώσουμε και λίγο κράτος δικαίου. Μεταξύ μας είμαστε! Κανείς δεν μας βλέπει! (Μετά όμως απ’ αυτό, πόσο αξιόπιστοι θα είστε έναντι π.χ. του ΚΚΕ, που ισχυρίζεται ότι πίσω από τους εκτελεστές βρίσκονται μυστικές υπηρεσίες;)  

16/7/2002

Context 278

Όταν το έγκλημα... φοράει την λεοντή της αθωότητας (λέει κάπου ο Καμύ), η αθωότητα είναι εκείνη που πρέπει να δώσει εξηγήσεις. Κατά πόσο η αθωότητα, από την στιγμή που αρχίζει την δράση, είναι δυνατόν να αποφύγει το έγκλημα; (ρωτάει πάλι ο Καμύ). «Η ιδεολογία αρνιέται τους άλλους. Αυτοί, οι άλλοι, είναι υποκριτές.»

      Η αριστερά δεν έχει, λένε, καμία σχέση με την τρομοκρατία. Αν η αριστερά είναι αθώα, τότε (κατά τον παραδοξολόγο Καμύ) ενέχεται και, άρα, πρέπει να δώσει εξηγήσεις. Ευτυχώς, η σημερινή αριστερά δεν είναι καθόλου αθώα (βουτηγμένη μέσα στις συμβάσεις και τους συμβιβασμούς) και, άρα, δεν οφείλει καμία εξήγηση. Οφείλουμε, όμως, εμείς να πούμε ότι η ιστορική αριστερά υπήρξε τόσο γοητευτικά αθώα και τόσο αφελής, που στους κόλπους της εξέθρεψε και τρομοκράτες. (Ήταν, μόνον, μια ακραία εκδοχή μιας κάποιας νεωτερικότητας.)

      Τι σχέση έχουν, τώρα, ο Ξηρός κι ο Κουφοντίνας με την αριστερά; Ίσως, όση και ο Μπιν Λάντεν με τον Μωάμεθ και τον 7^ο αιώνα. Και όταν η συζήτηση εξαντλείται στο τι ο κάθε παρανοϊκός εκτελεστής επικαλείται ως ευαγγέλιό του, τότε το βέβαιον είναι ότι ποτέ δεν θα φωτίσουμε τα σκοτάδια των σύγχρονων τρομοκρατικών οργανώσεων, των σύγχρονων μυστικών υπηρεσιών και του σύγχρονου οργανωμένου εγκλήματος.    

18/7/2002

Context 279

Η δίκη του δάκου... (που διεξάγεται σήμερα) προαναγγέλθηκε από την νομαρχιακή αυτοδιοίκηση ως η δίκη του αιώνα. Ελπίζω να γίνει μια δίκαιη δίκη! (Όλοι οι αγρότες προσκλήθηκαν να παρευρεθούν, ώστε για μια ακόμη φορά να διατρανωθεί το δικαίωμα στην χρήση ενός φαρμάκου με ετικέτα που θα τρομοκρατούσε ακόμη και τους τρομοκράτες της ‘17 Νοέμβρη’.)

      Κάθε χρονιά, οι υπεύθυνοι της από αέρος δακοκτονίας διακηρύσσουν τις φιλικές διαθέσεις τους προς το περιβάλλον (που όμως θα εκδηλωθούν από την επόμενη χρονιά). Η μόνιμη επωδός των φιλικών αυτών διαθέσεων είναι ότι το συγκεκριμένο φάρμακο είναι επιλογής του υπουργείου και όχι της νομαρχιακής αυτοδιοίκησης. Άρα, ουδείς τοπικός άρχων φέρει ευθύνη. (Δηλαδή, αν μας έλεγε το υπουργείο να αυτο-ραντισθούμε με DDT, εμείς θα το επιχειρούσαμε άνευ άλλης αντιρρήσεως;)

      Η Κέρκυρα μπορεί να παράγει λάδι και άλλα αγροτικά προϊόντα (προς υποκατάσταση των άπειρων εισαγωγών που πραγματοποιεί από μέρη εξωτικά). Και μπορεί να τα έχει, χωρίς να μολύνει το περιβάλλον. (Υπάρχει τρόπος που κοστίζει λίγο παραπάνω, αλλά αφήνει και κάτι παραπάνω.) Δημόσιες εκφράσεις, όμως, του τύπου «παρεξηγημένο φάρμακο», για ένα φάρμακο που δεν εγκρίνεται ούτε στην πατρίδα του, δεν αφήνουν ελπίδες για τις (αγέννητες) γενεές που δεν θα ψηφίσουν στις επερχόμενες εκλογές.         

19/7/2002

Context 280

Σεπτέμβριος... ο μήνας των μπερδεμένων αισθημάτων. Μελαγχολία γι αυτό που φεύγει, χωρίς επιστροφή, όπως το μέλαν χρώμα του δέρματος, αλλά κι ελπίδα κι αισιοδοξία για το καθόλου μέλαν μέλλον, που έρχεται λαμπρό. Ταξίδια που τέλειωσαν οριστικά, αλλά και μεγάλα σχέδια που κάνουν τα παιδιά, μαθητές-μαθήτριες, κάθε χρόνο τέτοιο καιρό (μέχρι να απογοητευθούν από την ανεπάρκεια του εκπαιδευτικού συστήματος). Τι να πρωτο-διαλέξεις, όταν, απ’ την άλλη, σε περιμένει κι ένα μήνας ευγενούς εκλογικής άμιλλας; Μελαγχολία ή ελπίδα κι αισιοδοξία;

      Ο Σεπτέμβριος, αυτός ο ρωμαϊκός μήνας των θριάμβων, που είναι και μήνας της ρωμαϊκής, της βυζαντινής, της οθωμανικής και κάθε άλλης σχολικής ιστορίας, μπήκε φέτος νωρίς-νωρίς. Βιάστηκε κι αυτός λόγω πρώιμων εκλογικών θριάμβων. Ο φετινός Σεπτέμβριος, όπως όλοι καταλάβαμε, μας μπήκε από τον Αύγουστο όχι μόνο με τα πρωτοβρόχια και τις πρώτες καταιγίδες του καιρού, αλλά και με τα πρωτοβρόχια και τις πρώτες καταιγίδες της πολιτικής.

      Έβαλαν κάποιοι, λοιπόν, τα άγρια φυσικά φαινόμενα στην υπηρεσία μιας απροσχημάτιστης προεκλογικής προπαγάνδας. Άρχισαν τις δηλώσεις με καλώδια και μικρόφωνα δικτυωμένοι (αν και ελλοχεύει πάντα ο κίνδυνος ηλεκτροπληξίας από κανένα δύστροπο κεραυνό). Και η μελαγχολία ξεπεράστηκε έτσι, αλλά και η νεροποντή έγινε σχέδιο προεκλογικό χωρίς ελπίδα.

3/9/2002