Context 41-60

Context 41

Δρ. Ξαβιέ Σολάνα... καθηγητής φυσικής στερεών σωμάτων, εκ Μαδρίτης ορμώμενος, ετών 58. Σοσιαλιστής. (Ενεργό μέλος του ΠΑΣΟΚ Ισπανίας.) Σε νεαρή ηλικία διέκειτο ευνοϊκά στην δια των όπλων επιβολή του σοσιαλισμού. Τιμηθείς, αργότερα, με ποικίλα υπουργικά αξιώματα στην χώρα του (π.χ. υπουργός πολιτισμού, παιδείας κλπ) δεν εγκατέλειψε το πάθος του για ένοπλη επιβολή του καλού καγαθού απανταχού της γης.

      Το 1995 μεταπήδησε από το υπουργείο εξωτερικών της χώρας του στην θέση του Γενικού Γραμματέα του ΝΑΤΟ. Από την θέση αυτή, ο δρ. Σολάνα διηύθυνε τους βομβαρδισμούς της Γιουγκοσλαβίας. Η Ευρωπαϊκή Ένωση διακρίνοντας τις ικανότητες του εν λόγω δόκτορος τον έχρισε, αμέσως μετά τους βομβαρδισμούς, υπεύθυνο της Κοινής Ευρωπαϊκής Πολιτικής Άμυνας και Ασφάλειας (ΚΕΠΑΑ).

      Σήμερα ο δρ. Σολάνα, ως υπεύθυνος της ΚΕΠΑΑ, διευθύνει την επιχείρηση διαλεύκανσης των ευθυνών του ΝΑΤΟ έναντι της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την καλή ή κακή ενημέρωση περί των νατοϊκών ραδιενεργών όπλων. Καλείται, με άλλα λόγια, ο δρ. Σολάνα, υπεύθυνος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, να ανακρίνει τον δρα. Σολάνα, γενικό γραμματέα του ΝΑΤΟ στην διάρκεια των βομβαρδισμών. Εκφράζονται υποψίες ότι το πόρισμα θα είναι, τελικώς, αθωοτικό λόγω αμφιβολιών. 

13/1/2001

Context 42

Όταν οι Γερμανοί νεοναζί χτυπούν... έναν Έλληνα μετανάστη,  και Έλληνες σπεύδουν να υπερασπίσουν τον Έλληνα, τότε λέμε ότι αναδεικνύεται η αλληλεγγύη ανάμεσα στους ομοεθνείς μετανάστες. Όταν οι γερμανοί νεοναζί χτυπούν τον Έλληνα μετανάστη, και στο πλευρό του Έλληνα βρίσκονται Τούρκοι μετανάστες (όπως συνέβη στο Μόναχο προχθές), τότε λέμε ότι οι μετανάστες όλου του κόσμου, Τούρκοι και Έλληνες, ανήκουν στο ίδιο έθνος (το έθνος των μεταναστών) και εκδηλώνουν την αλληλεγγύη τους ως μετανάστες και ως ομοεθνείς.

      Μπορούμε να τα λέμε αυτά, και να μη θεωρητικολογούμε, όταν αυτά δοκιμάζονται στην πράξη. Και είναι πράξη με πολλά ρίσκα ζωής και θανάτου, όταν τα βάζεις με τους οπλοφορούντες, στιλετοφορούντες και έτοιμους για όλα νεοναζί. Πόσοι Έλληνες και πόσοι Χριστιανοί Ορθόδοξοι ληξιαρχείου μπορούν να αποδείξουν μια τόσο ενεργό εθνική αλληλεγγύη, όσο αυτή του συγκεκριμένου έθνους των μεταναστών της Γερμανίας; Τουλάχιστον εγώ, Έλλην και Χριστιανός Ορθόδοξος ληξιαρχείου, θα το σκεφτόμουν πάρα πολύ.

      (Τα πράγματα, βεβαίως, είναι τελείως διαφορετικά, όταν εθνικές ομάδες προσφύγων συγκρούονται μεταξύ τους, όπως συνέβη προ δεκαημέρου στην Πάτρα ανάμεσα σε Κούρδους και Πακιστανούς προς χάριν ενός, έτσι ή αλλιώς, μίζερου συσσιτίου).

16/1/2001

Context 43

Καταδικάζουμε το ουράνιο... όχι για να αθωώσουμε τον πόλεμο που γίνεται χωρίς ουράνιο. Καταδικάζουμε τον πόλεμο είτε γίνεται με ουράνιο είτε γίνεται χωρίς ουράνιο. Μπορεί να υπάρξουν «οικολογικοί» πόλεμοι, πόλεμοι που δεν πειράζουν το περιβάλλον και που επίσης αποδοκιμάζουμε.

      Καταδικάζουμε το ουράνιο για να καταδειχθεί ένα μόνο πράγμα: ότι αυτοί που κάνουν πόλεμο εις το όνομα του κακού και αυτοί που κάνουν πόλεμο εις το όνομα του καλού είναι το ίδιο και το αυτό πράγμα. Και οι μεν και οι δε γνωρίζουν ότι πράττουν το κακό (και το γνωρίζουν πριν το διαπράξουν). Στα βλήματα είναι που διαφέρουν.

      Υπήρξε, δυστυχώς, στην σημερινή Ευρώπη των εκσυγχρονιστικών σοσιαλιστικών και σοσιαλδημοκρατικών κυβερνήσεων η επικίνδυνη «άποψη» ενός δήθεν ανθρωπιστικού πολέμου. «Ευτυχώς», όμως, γρήγορα ήρθε η εξ ουρανίου αποκάλυψη και ησυχάσαμε από τους μοιραίους «αριστερούς» απολογητές ενός τέτοιου πολέμου.  

      Έχει σημασία να προβληματισθεί και ο έσχατος πολίτης και ψηφοφόρος πάνω σε αυτά τα απλά. Είναι απολύτως υπεύθυνος και αυτός για τις πράξεις και τις παραλείψεις του ή την παθητική συναίνεσή του σε ένα πόλεμο. Σήμερα δε με την τόση συζήτηση, που έχει γίνει, δεν μπορεί αυτός ο πολίτης να ισχυρισθεί ότι δεν γνώριζε ότι οι υπεύθυνοι ηγέτες τα γνώριζαν όλα από την αρχή μέχρι το τέλος.

17/1/2001

Context 44

Ο Γιόσκα Φίσερ... είναι μία ακόμη χαρακτηριστική περίπτωση της Ιερής Συμμαχίας που βομβάρδισε με ουράνιο (και με ό,τι ραδιενεργό και χημικό βρήκε μπροστά της) τα Βαλκάνια.

      Ο Φίσερ υπήρξε κατά την δεκαετία του ’70 μέλος αριστερίστικων οργανώσεων και ηγήθηκε του «επαναστατικού» «Αγήματος Εκκαθάρισης». Κατά την δεκαετία του ’80 έγινε μέλος των Πρασίνων και αποκήρυξε την προηγούμενη βία, αφήνοντας τους πρώην συντρόφους του να μαραζώνουν στα λευκά κελιά. (Ως γνωστόν το πράσινο κίνημα της Γερμανίας ήταν εξόχως ειρηνιστικό κίνημα). Κατά την δεκαετία του ’90 ο Φίσερ πρωτοστάτησε στην προσέγγιση των Πρασίνων με το σοσιαλδημοκρατικό κόμμα του Σρέντερ και τελικώς χρίσθηκε υπουργός εξωτερικών στην κυβέρνηση Σρέντερ. Τότε ετέθη το μέγα δίλημμα: Ή θα πρασίνιζε το ΝΑΤΟ ή θα νατοποιούντο οι Πράσινοι. Συνέβη το δεύτερο: «Οι Πράσινοι έκαναν ειρήνη με τον πόλεμο» (όπως έγραψε χαρακτηριστικά η συντηρητική Frankfurter Allgemeine Zeitung). Το πάθος ενός μεγάλου αγήματος εκκαθάρισης επιτέλους ικανοποιήθηκε.

      Ο Φίσερ λίγο πριν τις εκλογές του 1998 εξέδωσε και ένα (απεριόριστα κοινότοπο) βιβλίο με τίτλο Για ένα Νέο Κοινωνικό Συμβόλαιο. (Το βιβλίο γράφτηκε με μαύρο μελάνι και σφραγίσθηκε με το κόκκινο του αίματος ένα χρόνο αργότερα.)         

18/1/2001

Context 45

Ο μητροπολίτης κ. Τιμόθεος... εγένετο προχθές (αρνητικός) ήρωας ενός ακόμη αρνητικού επεισοδίου. Αντί να γίνει αρωγός μιας μάλλον θεόπνευστης ανθρωπιστικής προσπάθειας, που επιχειρεί το ‘Χαμόγελο του Παιδιού’ στις Μαγουλάδες του δήμου Εσπερίων, εγείρει εκκλησιολογικά και νομικά προσκόμματα για την ματαίωση της προσπάθειας. Είναι δε βέβαιον (εκ της όλης πολιτείας του) ότι θα κινήσει και γη και ουρανό (πολιτικούς, δηλαδή, και διοικητικούς κομματάρχες και πελάτες) για την τελική ματαίωση. Συνιστά, κατ’ αυτόν, βέβηλη πράξη το να διατεθεί χώρος (επί δεκαετίες εγκαταλελειμμένος) σε παιδικές δραστηριότητες (διότι αυτές τις δραστηριότητες τις μονοπωλεί;).

      Ο τρόπος εκφοράς του δημόσιου λόγου του (ενταγμένος στο γενικό πλαίσιο υποβαθμισμένου δημόσιου λόγου του τόπου μας;) απάδει του αξιώματός του ως ταπεινού ιεράρχη. (Με την ίδια ευκολία που απευθύνει ύμνους σε πολιτικούς που τον συμμερίζονται, απευθύνει ύβρεις σε όσους τον αμφισβητήσουν.) 

      Πρακτικώς, τώρα, και για την συναγωγή του τελικού συμπεράσματος ως προς το σε ποιόν ανήκει το επίδικο οικόπεδο, ο μητροπολίτης έχει καταθέσει τον Μάρτιο του 1998 (τιμολογημένη!!) κατάσταση όλης της πνευματικής και υλικής περιουσίας της μητρόπολης. Σ’ αυτήν δεν περιέχεται το εν λόγω οικόπεδο.

19/1/2001

Context 46

Ο Πελοποννησιακός Πόλεμος... ξεκίνησε από την Κέρκυρα το 435 π.Χ. και συνεχίζεται την άλλη βδομάδα με συλλαλητήριο εναντίον του κράτους των Αθηνών (πρώην συμμάχου μας) στην Πλακάδα τ’ Αγίου. Ως γνωστόν ο πόλεμος, τότε, ξεκίνησε με αφορμή τα γεγονότα της Επιδάμνου, αποικίας των Κερκυραίων και κοντινής πατρίδας του σημερινού υπουργού υγείας (που δεν εκτίμησε το δωρικό του παρελθόν). 

      Σ’ αυτή την κρίσιμη καμπή του πολέμου σύσσωμος ο επτανησιακός λαός, πλην Λακεδαιμονίων (δηλαδή, πλην Λευκαδίων, Κεφαλληνών, Ζακυνθινών και Ιθακησίων, αλλά και πλην κομμουνιστών που περί άλλα, νατοϊκά τυρβάζουν σήμερα), θα διατρανώσει την αγωνιστικότητα του για να μη μας πάρουν το ΠΕΣΥ.

      Ο Θουκυδίδης περιγράφει την γεωπολιτική θέση της ναυτικής Κέρκυρας με τον μεγάλο της στόλο. Περιγράφει, ακόμη, και την εσωτερική της αιματηρή σύγκρουση μεταξύ δημοκρατικών και ολιγαρχικών (δεν έμεινε ούτε ολιγαρχικό κουνούπι ζωντανό στην σφαγή που έκαναν οι δημοκρατικοί - εξ ου και η σημερινή αδυναμία της Νέας Δημοκρατίας).

      Άγνωστο παραμένει το πώς θα διαμορφωθούν οι νέες συμμαχίες, με δεδομένη την συνεχή αλλαγή στρατοπέδων του Αλκιβιάδη (και υφυπουργού οικονομικών) ανάμεσα σε Αθήνα και Κέρκυρα.

20/1/2001

Context 47

Μπιλ Κλίντον... (Γουίλιαμ Τζέφερσον Μπλάυδ Κλίντον είναι το πραγματικό του όνομα, όμως ο κόσμος τον ξέρει ως Μπίλ).

      Στην οκταετία που κυβέρνησε τις ΗΠΑ και τον κόσμο διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο στην νέα μουσική σκηνή της τζαζ. Κατά την άσκησή των κυρίων καθηκόντων του, παρενοχλούσε συνεχώς τις συνεργάτιδές του (και στην Αμερική είναι μεγαλύτερο αμάρτημα να παρενοχλείς συνεργάτιδές σου, από το να παρενοχλείς λαούς που δεν επιθυμούν να συνεργασθούν μαζί σου).

      Γνήσιο παιδί της φλάουερ πάουερ των σίξτις, εναντιώθηκε στον πόλεμο του Βιετνάμ. Εσχάτως, ζήτησε συγνώμη από τους εναπομείναντες (από τις βόμβες ναπάλμ) βιετναμέζους.

      Παρά τις κεντροαριστερές ειρηνικές του καταβολές, βομβάρδισε από το λευκό του σπίτι συνολικώς πέντε ή έξι χώρες (Ιράκ, Σομαλία, Σουδάν, Πακιστάν, Βοσνία, Γιουγκοσλαβία). (Στην περίπτωση του Πακιστάν, ο Κλίντον στόχευε το Αφγανιστάν και τον συνονόματό του τρομοκράτη Μπιν Λάντεν. Σημάδεψε, όμως, ανατολικότερα!!)

      Στο εσωτερικό τα πήγε εξ ίσου καλά, εμπεδώνοντας κλίμα ασφάλειας στα σχολεία (έναντι του Μπιν Λάντεν, όχι όμως και έναντι των δεκατριάχρονων οπλοφορούντων μαθητών) και σπάζοντας το φράγμα των 2.000.000 φυλακισμένων στις ομοσπονδιακές, πολιτειακές και ιδιωτικές(!!) φυλακές. Εκκλησιάζεται κάθε Κυριακή. 

23/1/2001

Context 48

Ο Τζορτζ Μπους Β΄... (νέος πρόεδρος ΗΠΑ και πασών των χωρών από προχθές) είναι ο υιός του Τζορτζ Μπους Α΄, που ακριβώς προ δεκαετίας κήρυξε την «Νέα Παγκόσμια Τάξη» κατά την διάρκεια του Πολέμου του Κόλπου.

      Ο νέος πρόεδρος στην προεκλογική του εκστρατεία χαρακτηρίσθηκε από άγνοια της στοιχειώδους γεωγραφίας, πράγμα αρχικά παράδοξο για κάποιο που αναλαμβάνει πλανητικά καθήκοντα. (Μπερδεύει τους Σλοβάκους με τους Σλοβένους, ονομάζει τους Έλληνες ‘Grecians’ και αγνοεί βασικούς ηγέτες.) Πολλές εφημερίδες σε όλο τον κόσμο τον πήραν στο ψιλό και την επομένη της εκλογής του τού έδειξαν τον χάρτη της περιοχής τους με το σχόλιο: «Εμείς εδώ είμαστε!» (Κι εμείς, οι Βαλκάνιοι, καλά θα κάναμε να βάλουμε τα Βαλκάνια δίπλα στην Αλάσκα. Ως γνωστόν, στην Αλάσκα, 50^η πολιτεία των ΗΠΑ, απαγορεύονται τα βλήματα ουρανίου.)

      Όμως, ακόμη και ως αγεωγράφητοι, οι Αμερικανοί θα εξακολουθήσουν να επεμβαίνουν παντού. Και δεν θα το κάνουν ως εξωτερική πολιτική, αλλά ως εσωτερική τους υπόθεση. Ο Κίσινγκερ το έγραψε στο βιβλίο του Διπλωματία: «Η μόνιμη εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ από την ίδρυσή τους είναι να λένε ότι δεν κάνουν εξωτερική πολιτική. Ό,τι κάνουν το κάνουν ως εσωτερική τους υπόθεση.» Οπότε, τι χρειάζεται η γνωστή μας γεωγραφία;   

24/1/2001

Context 49

Οι υπέρ Ιονίου Περιφερείας... κινητοποιήσεις των κερκυραϊκών φορέων, για να διαθέτουν σοβαρότητα, πρέπει να αποκτήσουν και λογικά επιχειρήματα. Και για να αποκτήσουν αξιοπιστία, πρέπει να έχουν πίσω τους και ένα ουσιαστικό αγωνιστικό παρελθόν. Στην σημερινή περίπτωση οι κερκυραϊκοί φορείς ούτε επιχειρήματα έχουν ούτε ουσιαστικό αγωνιστικό παρελθόν έχουν να επιδείξουν.

      Δεν αποτελεί επιχείρημα συνοχής μιας περιφέρειας ο «ιστορικός», «πολιτιστικός» ή «γεωπολιτικός» λόγος, αν δεν συνοδεύεται από μια συγκεκριμένη ανάλυση της σημερινής πραγματικότητας. Από την άλλη πλευρά, οι σημερινές εγκληματικές ανεπάρκειες του νομαρχιακού μας νοσοκομείου και των άλλων κοινωνικών υποδομών της Κέρκυρας αποδεικνύουν την (πέρα από πολιτικάντικες φλυαρίες και υποσχέσεις) απουσία σοβαρής και αποτελεσματικής πολιτικής εκπροσώπησης του νησιού μας. Επειδή δε η πολιτική εκπροσώπηση είναι αιρετή εδώ και 26 χρόνια, φέρει την ψήφο και την ευθύνη όλων μας (είτε εντός είτε εκτός φορέων).

      Ο αγώνας των κερκυραϊκών φορέων ακόμη και τώρα δεν γίνεται για το νοσοκομείο (παλιό και νέο) και τις τεράστιες ανάγκες του, αλλά για το ποια θα είναι η έδρα ενός διορισμένου οργάνου (του ΠΕΣΥ). (Στο τελευταίο Περιφερειακό Συμβούλιο μόνον οι Παξοί, οι Οθωνοί και το Μαθράκι δεν διεκδίκησαν την εν λόγω έδρα!)

25/1/2001

Context 50

Το Χρηματιστήριο... ενίοτε σκοτώνει. Η ιστορία του χρήματος διδάσκει ότι ο άνθρωπος δεν διδάσκεται από την ιστορία του χρήματος. Οι χρηματιστηριακές κρίσεις συνοδεύονται πάντα από ακραία φαινόμενα κερδοσκοπίας και βραχυπρόθεσμων ατομικών στρατηγικών. Το χρήμα, σύμβολο υπέρτατης ισχύος, ασκεί μεθυστική γοητεία και η αυτοκτονία γίνεται μέρος του συστήματος.

      Σήμερα, μετά την κάθετη πτώση του ελληνικού χρηματιστηρίου, κάποιοι κλαίνε. Ο καθένας, όμως, είναι απολύτως υπεύθυνος για τις πράξεις και τις παραλείψεις του. Είναι απολύτως υπεύθυνος ακόμη και αν έχει μπροστά του ένα (βρέξει ή χιονίσει) χαμογελαστό υπουργό Εθνικής Οικονομίας, που λίγες ημέρες πριν το ξέσπασμα της κρίσης (και παρά τις καταγγελίες για αυξήσεις κεφαλαίου που δεν γίνονται παραγωγικές επενδύσεις) δηλώνει: «Όλοι θα βγουν κερδισμένοι. Και η ελληνική οικονομία και οι ίδιες οι εταιρείες αλλά και ο κάθε μέτοχος ο οποίος επενδύει το περίσσευμά του στο ελληνικό χρηματιστήριο.» (Λες και δεν επρόκειτο για ένα παίγνιο μηδενικού αθροίσματος του τύπου «πάρε τα λεφτά και τρέχα!».) 

      Αποταμιεύσεις μιας ζωής (αξίας σχεδόν ενός ΑΕΠ) δεν κάνανε φτερά. Απλώς, αλλάξανε χέρια στο πιο μεγάλο κόλπο. Και στο κόλπο συμμετείχε κι ο κάθε (τελικώς απατηθείς) νοικοκύρης. (Είναι άλλη περίπτωση η ποινικά ένοχη διαχείριση των ασφαλιστικών ταμείων.) 

26/1/2001

Context 51

Χρηματιστήριο-μυστήριο... χαρακτήρισε το ελληνικό χρηματιστήριο ο υπουργός Εθνικής Οικονομίας προχθές σε βελγική εφημερίδα. Ο υφυπουργός Οικονομικών κ. Δρυς, χθες στην ΝΕΤ, πρόσθεσε όλος μυστήριο: «έφυγαν χρήματα από το χρηματιστήριο, αλλά δεν ξέρουμε πού πήγαν». Και ο πράκτωρ 007 είναι αυτές τις μέρες στην Αθήνα και το μυστήριο αναμένεται τελικώς να εξιχνιασθεί.

      Διαβάζω στην έγκριτη Ελευθεροτυπία ότι στις 14 Φεβρουαρίου 2000, όταν το χρηματιστήριο άρχιζε να πατώνει, ο κ. Παπαντωνίου δήλωνε: «διαθέτω πληροφόρηση πως ήδη ξεκίνησε η εισροή ξένων κεφαλαίων στο χρηματιστήριο». Οι πηγές του, ένα χρόνο μετά, αποδεικνύονται αναξιόπιστες. Και διαβάζω πάλι στην ίδια εφημερίδα ότι την 1^η Σεπτεμβρίου 1999, λίγες μόνο ημέρες πριν το ξέσπασμα της κρίσης, ο ίδιος υπουργός δήλωνε: « Στο τέλος Οκτωβρίου το ελληνικό χρηματιστήριο θα είναι εφάμιλλο με τα ευρωπαϊκά». Η πιο προφητική, όμως, δήλωση έγινε στις 2 Ιουνίου 1999 από τον κ. Παπαντωνίου (και - θυμίζω - εν μέσω βομβαρδισμών): «Το Κόμμα του Χρηματιστηρίου πάει κανόνι και ψηφίζει ΠΑΣΟΚ».

      Και επειδή η στήλη δεν χαϊδεύει κανένα αυτί (ούτε καν το δικό της), υπενθυμίζει ότι το Κόμμα του Χρηματιστηρίου (νοικοκυραίων  περιλαμβανομένων), αφού επένδυσε στα κανόνια και στην ανασυγκρότηση των κανονιοβολημένων Βαλκανίων, ψήφισε ΠΑΣΟΚ.      

27/1/2001

Context 52

Οι χρηματιστηριακοί αναλυτές... σπανίως απολογούνται για τις εσφαλμένες προβλέψεις τους. Αντιθέτως, έχουν πάντοτε δήθεν θεμελιώδη επιχειρήματα να επικαλεσθούν για τις αστοχίες τους. Οι δε αυτόκλητοι εκπρόσωποι των μικρομετόχων μεταστρέφουν άποψη για το χρηματιστήριο με την ταχύτητα με την οποία η Θύρα 7 μεταστρέφει άποψη για την ομάδα πριν και μετά το γκολ (της νίκης ή της ήττας). Τοιουτοτρόπως, αποδεικνύεται η σχέση των τιμών των μετοχών όχι με τα θεμελιώδη οικονομικά στοιχεία των επιχειρήσεων, αλλά με ψυχολογικού τύπου προσεγγίσεις του χρηματιστηρίου. 

      Το μεγάλο λάθος είναι να θεωρούμε ότι οι συμπεριφορές των παικτών/ επενδυτών είναι ορθολογικές εν σχέσει με κάποια υπεράνω αμφισβήτησης θεμελιώδη οικονομικά στοιχεία της επιχείρησης. Αυτό που πρωτίστως στην πραγματικότητα συμβαίνει είναι να κοιτάζει ο κάθε παίκτης/ επενδυτής τι θα κάνουν οι άλλοι. (Κι αν αγοράζει όταν ο P/E είναι υπέρμετρα υψηλός, αγοράζει γιατί προβλέπει ότι θα αγοράσουν κι οι άλλοι, για να πουλήσει μετά με κέρδος.)

      Το σύνδρομο «κοίτα τι θα κάνει ο διπλανός σου» εντείνεται έτι περισσότερο, όταν ξέρεις ότι το ελληνικό χρηματιστήριο αποτελεί για τους ξένους θεσμικούς επενδυτές μόνο το 1% του χαρτοφυλακίου τους (ως «αναδυόμενο» ετύγχανε μεγαλύτερης προσοχής!) και, άρα, ξέρεις ότι αυτοί θα αδιαφορήσουν για τα ακραία φαινόμενα του.

30/1/2001

Context 53

«Οι τιμές των μετοχών... είχαν ανεβεί εξ αιτίας της προσδοκίας που οφειλόταν στις ίδιες τις πραγματοποιούμενες αγορές. Έπειτα ήρθε η αναπόφευκτη αντιστροφή των προσδοκιών αυτών, λόγω κάποιου φαινομενικά καταστροφικού γεγονότος. Όποια κι αν ήταν η αιτία -  που πραγματικά δεν έχει σημασία - το απολύτως σίγουρο είναι ότι η ιστορία αυτή δεν τελειώνει με λυγμούς, αλλά με κάποιο μπαμ.» Αυτά γράφει για την ιστορική κρίση του 1929 ο καθηγητής του Χάρβαρντ John K. Galbraith στην Συνοπτική Ιστορία της Οικονομικής Ευφορίας.

      Κατά τον Galbraith, τους κερδοσκόπους ενθάρρυναν «διάσημοι οικονομολόγοι που γνωμάτευαν ότι η έκρηξη του χρηματιστηρίου ήταν μέσα στα πλαίσια του σύγχρονου και επιτυχημένου καπιταλισμού.» Λίγο πριν την κρίση αυτή, που σημάδεψε όλο τον κόσμο για την επόμενη δεκαετία (και συνέβαλε στο προπολεμικό κλίμα απόγνωσης απανταχού του κόσμου), επιφανείς οικονομολόγοι προέβαιναν σε δηλώσεις του τύπου: «Η ενιαία εκτίμηση των εκατομμυρίων ατόμων, των οποίων οι αξιολογήσεις λειτουργούν σ’ αυτήν την αξιοθαύμαστη αγορά, το χρηματιστήριο, είναι ότι προς το παρόν η αξία των μετοχών δεν είναι υπερβολική. Πού είναι εκείνοι που διαθέτουν την πολύπλευρη σοφία και η οποία θα τους δώσει την δυνατότητα να πουν όχι στην εκτίμηση αυτού του ευφυούς πλήθους;»

31/1/2001

Context 54

Το «επενδυτικό» αμόκ... των «μικροεπενδυτών» του ελληνικού χρηματιστηρίου, κατά το 1999, θα μείνει ως μια εξαιρετική φάση της σύγχρονής ελληνικής ιστορίας. Κατά την διάρκεια των νατοϊκών βομβαρδισμών και εν όψει του πολυπαιγμένου σεναρίου ανασυγκρότησης των βομβαρδισμένων περιοχών, ο δείκτης του χρηματιστηρίου ανέβηκε κατά 1500 μονάδες. Κατά το καλοκαίρι, που ακολούθησε, ο δείκτης ανέβηκε άλλες 1500 μονάδες. Η ευρεία διάδοση της κινητής τηλεφωνίας επέτρεψε τον απόλυτο συντονισμό της κοινωνίας στους ρυθμούς του χρηματιστηρίου. (Θυμηθείτε την εικόνα του «μικροεπενδυτή», που διέκοπτε την εργασία του για να συνομιλήσει με τον προσωπικό του χρηματιστή!) Ο νεοέλληνας για πρώτη φορά ήρθε τόσο κοντά στο αμερικάνικο όνειρο.

      Το οξύμωρο, λοιπόν, σχήμα ήταν το εξής: Οι «μικροεπενδυτές» ακολουθούσαν αρχικώς τους θεσμικούς. Όμως, από ένα σημείο και μετά, οι θεσμικοί και οι ίδιοι οι επιχειρηματίες, ο ένας μετά τον άλλο, έφευγαν (με κέρδη). Οι θεσμικοί και οι επιχειρηματίες ισχυρίζονταν ότι ήθελαν να συγκρατήσουν τις τιμές και γι’ αυτό πουλούσαν. Και, τότε, μια απίθανη συμμαχία «μικροεπενδυτών», ελδεαρχών, αυτοδίδακτων αναλυτών και μικρών και μεγάλων «παπαγάλων» τύπου Καραγκούνη (ενθαρρυμένη από ανεύθυνες πράξεις και παραινέσεις ενός ανεύθυνου υπουργού) πήρε την υπόθεση στα χέρια της.

1/2/2001

Context 55

Η νόμιμη τραπεζική τοκογλυφία... μέσω των πανωτοκίων (των διαδοχικών, δηλαδή, τόκων επί των τόκων) αποκαλύπτει την ευρεία δυνατότητα των χρηματοπιστωτικών μηχανισμών να διασφαλίσουν ακόμη και επί πτωμάτων το κεφάλαιο και τα κέρδη τους. Εδώ, δεν ομιλούμε περί ελεύθερης αγοράς, αλλά περί άγριας υφαρπαγής (πρωτογενούς δηλαδή συσσώρευσης, που θάλεγε κι ο Κάρολος). Ο δανειολήπτης είναι δυνατόν να περιέλθει σε δεινή θέση απώλειας του κεφαλαίου του, του συνόλου της περιουσίας του, της ίδιας της ελευθερίας του και, τέλος, της αξιοπρέπειάς του. Θεωρώντας ότι λειτουργεί στο πλαίσιο συντεταγμένης πολιτείας, ο δανειολήπτης δανείζεται και αναλαμβάνει ένα λελογισμένο ρίσκο για την άσκηση μιας επαγγελματικής δραστηριότητας. Το ρίσκο αποκαλύπτεται, σε χιλιάδες περιπτώσεις, ότι είναι ρίσκο ζωής και θανάτου.

      Η τράπεζα, παρά το (κατά παραχώρησή μας) προνόμιο να εμπορεύεται μια εξαιρετική κοινωνική σύμβαση (το χρήμα), αρνείται να αναλάβει την δική της κοινωνική (αναπτυξιακή και υποστηρικτική) ευθύνη και δένει με ετεροβαρή συμβόλαια τον δανειζόμενο επαγγελματία, την προσωπική του περιουσία και την μάνα του την ίδια. Με συμβόλαια αποικιοκρατικά η τράπεζα αποικίζει, κυριολεκτικώς, τον δανειζόμενο εις το όνομα της διασφάλισής της. (Ούτε τα ιερατεία, όμως, δεν διασφαλίζονταν έτσι.)      

2/2/2001

Context 56

Το εργοστάσιο Ζαφειρόπουλου... αποτελεί σημαντικό κομμάτι της πλουσιότατης βιομηχανικής ιστορίας της Κέρκυρας. Μετά την εγκατάλειψη του κτιρίου του στην φθορά του χρόνου και των παράνομων κατεδαφίσεων (που δείχνει το πόσο σεβόμαστε τις κληρονομιές των προηγούμενων εποχών) αποφασίσθηκε η πλήρης κατεδάφισή του (που δείχνει επίσης το ίδιο πράγμα!).

      Για να συνομιλήσουμε με τις ιστορικές εποχές πρέπει να διαφυλάξουμε κάτι από αυτές. Αυτό το γνωρίζουν οι ανεπτυγμένες κοινωνίες και γι αυτό προβλέπουν ειδικό καθεστώς προστασίας των κτιρίων που συμπυκνώνουν ιστορία και αισθητική. Έχουν αναπτυχθεί εξαιρετικές τεχνικές αναπαλαίωσης τέτοιων κτιρίων και ανάδειξής τους υπό νέες χρήσεις πολιτιστικές και εκπαιδευτικές (π.χ. πανεπιστήμιο). Όποιος έχει απολαύσει τέτοιες εφαρμογές (σε πόλεις του εξωτερικού αλλά και ελληνικές), με την ιστορικότητα και την πνευματικότητα που υποβάλλει πάνω τους το αχνοχάραμα της μέρας ή ο ειδικός φωτισμός τις νυχτερινές ώρες, γνωρίζει ότι η αρχιτεκτονική κληρονομιά αποτελεί το ανεκτίμητο κεφάλαιο μιας πόλης που σέβεται τον εαυτό της. (Για να την σεβασθούν και οι περιηγητές της!)

      Η αρχιτεκτονική από μόνη της έχει ένα παιδαγωγικό ρόλο. Τα κτίρια μιλάνε και διδάσκουν. Τα παιδιά μαθαίνουν από αυτά. Κι αν οι ιστορικές εποχές συνυπάρχουν σε μια πόλη, τότε ακόμη καλύτερα.

3/2/2001

Context 57

Ο Ψυχρός Πόλεμος συνεχίζεται... στις σχέσεις ΗΠΑ - Ελλάδας. Παρά την προπερσινή συνταγματική έκπτωσή μας, για να διευκολυνθούν τα αμερικανικά στρατεύματα στην ανθρωπιστική τους επιχείρηση στην Γιουγκοσλαβία, το Στέϊτ Ντηπάρτμεντ κατατάσσει την χώρα μας δίπλα στην Κολομβία και το Αφγανιστάν, από πλευράς τρομοκρατικής επικινδυνότητας. (Βλέπε και την προχθεσινή επίσκεψη αμερικανών βουλευτών στον πρόεδρο της ελληνικής Βουλής με θέμα την τρομοκρατία.) Επειδή δε η δράση της αμερικανικών συμφερόντων οργάνωσης 17 Νοέμβρη είναι λίγη, ως τρομοκρατικές ενέργειες θεωρούνται και οι διαδηλώσεις (που αναφέρονται στην αμερικανική ετήσια έκθεση με διαστροφικές λεπτομέρειες).

      Προσφάτως, η αμερικανική πρεσβεία αρνήθηκε την χορήγηση βίζας στον εκδότη του «Αντί» Χρ. Παπουτσάκη επί τη βάσει νόμου που απαγορεύει την είσοδο στις ΗΠΑ σε τρομοκράτες και σε άτομα έχοντα σχέση με το οργανωμένο έγκλημα (και αφού ο Παπουτσάκης δεν είναι τρομοκράτης, μάλλον θα είναι του οργανωμένου εγκλήματος!). Ο εκδότης του «Αντί» προσκλήθηκε από το πανεπιστήμιο Κολούμπια της Νέας Υόρκης για να συμμετάσχει σε εκδήλωση με θέμα: ‘Η δημοσιογραφία της διαφωνίας’(!!!). Τώρα το πανεπιστήμιο Κολούμπια ανασκευάζει το θέμα ως: «Η διαφωνία της αμερικανικής πρεσβείας στην δημοσιογραφία της διαφωνίας».

6/2/2001

Context 58

Η Ινδία... η πιο μεγάλη κοινοβουλευτική δημοκρατία του κόσμου είναι η χώρα των μεγάλων αριθμών. Χώρα των εκατοντάδων γλωσσών και των εκατοντάδων ινδουϊστικών θεοτήτων. (Χώρα που έκανε επίσημη γλώσσα την γλώσσα των πρώην κατακτητών της, μαζί με την χίντι και άλλες 14 τοπικές γλώσσες). Χώρα 100 φορές πιο μεγάλο πληθυσμό από τον πληθυσμό της Ελλάδας, με 20 φορές πιο μεγάλη έκταση και με 4 μόνο φορές πιο μεγάλο εθνικό προϊόν από της Ελλάδας. Είναι η πιο μεγάλη φτωχή χώρα του κόσμου. (Χώρα των 300 εκατομμυρίων απολύτως φτωχών.) Χώρα, όμως, και με διάσπαρτες εστίες υπερανάπτυξης της νέας οικονομίας.

      Χώρα του Γκάντι και χώρα των αρχαίων παραδόσεων. Αλλά και δύναμη πυρηνική. Στα μαχαίρια με το ισλαμικό Πακιστάν, έχει στο Κασμίρ το δικό της κυπριακό ζήτημα (με κοινά χρονικά και αποικιακά χαρακτηριστικά). (Εξ ου άραγε και η εξ Ινδίας προχθεσινή προειδοποίηση του Έλληνα πρωθυπουργού προς την Τουρκία σε σχέση με το Κυπριακό;)

      Προ ημερών το Γκουτζαράτ (ένα από τα 25 ομόσπονδα κράτη της Ινδίας) θάφτηκε στα ερείπια ενός μεγάλου σεισμού με δεκάδες χιλιάδες νεκρούς. Τα κτήρια που γκρεμίστηκαν ήταν κυρίως τα νεότευκτα, που κτίστηκαν χωρίς την τήρηση στοιχειωδών οικοδομικών κανονισμών.

7/2/2001

Context 59

Ο Γιάννης Ξενάκης... (για το έργο του οποίου μόνο ο φίλος καθηγητής του Ιονίου Πανεπιστημίου Χάρης Ξανθουδάκης μπορεί να μιλήσει) υπήρξε Έλλην και Γάλλος, αλλά και υπήκοος και εραστής μια πατρίδας μελλοντικής. Γεννημένος στην Ρουμανία το 1921, έζησε ως αριστερός μαχητής στην Ελλάδα (χάνοντας το ένα του μάτι στα Δεκεμβριανά) και, από το 1946, ως εξόριστος αρχιτέκτων και μουσικός στην Γαλλία. Η γαλλική πατρίδα τον τιμά αυτές τις μέρες ως μια κορυφαία μορφή στα μουσικά πράγματα του 20^ου αιώνα.

      Ο Ξενάκης θεωρούσε ότι τα μαθηματικά, η πιο αφηρημένη των επιστημών, είναι επιστήμη και τέχνη μαζί. Ότι τα μαθηματικά έχουν μέσα τους την μουσική. (Εκείνο που όλοι οι μουσικοί ξέρουν, βεβαίως, είναι το αντίστροφο: ότι η μουσική έχει μέσα της τα μαθηματικά.) Και αν σκεφθούμε ότι στην αρχιτεκτονική συναντώνται τέχνη και επιστήμη, κι αν ακόμη σκεφθούμε ότι ο Ξενάκης δεν ήταν ένας τυχαίος αρχιτέκτων (αφού υπήρξε συνεργάτης του πιο σημαντικού αρχιτέκτονα του 20^ου αιώνα Λε Κορμπουζιέ), τότε θα καταλάβουμε το νόημα του μεγάλου εγχειρήματός του.

      Δεν μένει παρά να θυμίσουμε ότι η βαθιά κλασική ελληνική σκέψη εγκαινιάζεται με τους Πυθαγορείους της Ν. Ιταλίας και την ανακάλυψη της μουσικής αρμονίας των αριθμών. Όλη η σκέψη, έκτοτε, είναι ένα πλατωνικό σχόλιο επ’ αυτής της ανακάλυψης.

8/2/2001

Context 60

Ο κ. Αλ. Παπαδόπουλος... (υπουργός Υγείας) ξαναβαπτίσθηκε Πασόκ. Όσο δεν ικανοποιούσε το αίτημα του Επτανησιακού ΠΕΣΥ, ήταν απλά ένα Ηπειρώτης και, μάλιστα, ένας Σημιτικός Ηπειρώτης.

      Μέσα στα δύο χιλιάδες τεχνάσματα της εξουσίας είναι και αυτή η εσωτερίκευση των εκάστοτε συγκρούσεων. Το Ηπειρωτικό Πασόκ μπορεί να συγκρούεται με το Επτανησιακό Πασόκ. Το Σημιτικό Πασόκ μπορεί να συγκρούεται με το Παπανδρεϊκό Πασόκ. Πάντα, όμως, θα υπάρχει ένα δικαιωμένο Πασόκ που θα περιμένει στην γωνία της τετραετίας το άλλο μισό, το αδικαίωτο Πασόκ. Και η δημοκρατία θα κινείται ανάμεσα στο δικαιωμένο και το αδικαίωτο κομμάτι του «όλου» Πασόκ.

      Οι πρακτικές αυτές εσωτερίκευσης των αντιθέσεων είναι χαρακτηριστικές του κάθε μακρόχρονου συστήματος εξουσίας. (Αναφέρονται στις - ανώδυνες για ένα σύστημα - οριακές εσωτερικές ανακατατάξεις της νομής της εξουσίας.) Θα μπορούσαν να λέγονται και Νέα Δημοκρατία ή ΚΚΕ ή Συνασπισμός ή Κοδησό. Είναι στο DNA της ίδιας της εξουσίας.

      Και, προφανώς, όλα αυτά δεν γίνονται ερήμην του λαού, αλλά με πάνδημη την παρουσία του και την ενεργό συμμετοχή του. Είναι θέμα ψυχολογικής «συλλογικής ασφάλειας». Η ανοιχτή σύγκρουση έχει πολλά ρίσκα για να την αντέξουμε.

9/2/2001