Κυριακή 19 Απριλίου 2015

Context 61-80



Context 61
Η παιδεία στην Ελλάδα... υποχρηματοδοτείται. Σύμφωνα με έκθεση της Κομισιόν (που θα υποβληθεί στην προσεχή σύνοδο της Στοκχόλμης), η Ελλάδα βρίσκεται ακριβώς στην τελευταία θέση της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Όπως στην τελευταία (ή περίπου στην τελευταία) θέση βρίσκεται η Ελλάδα και σε άλλα σχετικά ζητήματα (δια βίου εκπαίδευση, πρόσβαση στο Internet, έρευνα και τεχνολογία).
      Οι δημόσιες δαπάνες για την παιδεία στην χώρα μας είναι το 3,5% του εθνικού μας προϊόντος. Η Γαλλία, πρώτη, αφιερώνει αντιστοίχως το 8% του δικού της εθνικού προϊόντος. Η πιο ακριβής ανάγνωση των ποσοστών αυτών, όμως, γίνεται αν λάβουμε υπ’ όψη τις κατά κεφαλή δαπάνες παιδείας. Κατά κεφαλή, λοιπόν, η Ελλάδα, ως κράτος, δαπανά στην παιδεία 400 δολάρια, ενώ η Γαλλία, ως κράτος, δαπανά 2.000 δολάρια. Και η σύγκριση γίνεται εξαιρετικά δυσμενέστερη αν λάβουμε υπ’ όψη το ήδη υπάρχον χάσμα ανισότητας ως προς τις υποδομές παιδείας στις δύο χώρες. Τα ποσοστά (και με την αναγωγή τους κατά κεφαλή και χωρίς την αναγωγή τους κατά κεφαλή) σημαίνουν απλώς ότι το χάσμα αυτό όχι μόνον δεν θα καλυφθεί, αλλά πρόκειται να διευρυνθεί.
      Άρα τα περί σύγκλισης Ελλάδας και άλλων ευρωπαϊκών χωρών αφορούν την όμορφη Ελλάδα των τραπεζών και όχι την κοπιάζουσα Ελλάδα των σχολείων.   
10/2/2001

Context 62
Η κοινωνία της γνώσης... προαπαιτούμενο της νέας αλλά και της παλαιάς οικονομίας δεν ανήκει στα δυνατά επιχειρήματα της Ελλάδας. Η έρευνα, ως διαδικασία, δεν είναι άμεσα αποδοτική. Και σε μια χώρα που αποθεώνει το άμεσα αποδοτικό, η έρευνα θεωρείται περιττή πολυτέλεια. Σύμφωνα με την έκθεση 2000 του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ του Νταβός, η χώρα μας κατατάσσεται από 40η έως 56η επί συνόλου 59 κρατών σε σχετικούς με την έρευνα και την κοινωνία της γνώσης τομείς.
      Σύμφωνα με εκ Χάρβαρντ πόνημα, υπάρχει μία κατηγορία κρατών (το 15% του συνόλου των κρατών) που παράγει τεχνολογία, μία δεύτερη κατηγορία κρατών (το 50%) που αντιγράφει τεχνολογία και, τέλος, μια τρίτη κατηγορία (το υπόλοιπο 35%) που ούτε παράγει ούτε αντιγράφει τεχνολογία. Η Ελλάδα περιλαμβάνεται στην τρίτη κατηγορία, υστερούσα έναντι της Ρουμανίας και της Βουλγαρίας.
      Αν σ’ αυτές τις επιδόσεις λάβουμε υπ’ όψη και την τελευταία θέση της Ευρωπαϊκής Ένωσης που, σύμφωνα με έκθεση της Κομισιόν, καταλαμβάνει η Ελλάδα ως προς τις δημόσιες δαπάνες παιδείας, αντιλαμβανόμαστε το μέγεθος του πραγματικού μας ελλείμματος.
      Κι όμως, ή ελληνική οικογένεια προκρίνει αξίες εκπαίδευσης. (Δεν θα διαδήλωνε όμως γι αυτές.) Χιλιάδες Έλληνες και Ελληνίδες διαπρέπουν στα μεγάλα ξένα πανεπιστήμια και ερευνητικά κέντρα.     
13/2/2001

Context 63
Για αντιποίηση θεϊκής αρχής... κατηγορούνται από προχθές οι μοριακοί βιολόγοι, που ανακοίνωσαν το κάπως μεγάλο (τριών δισεκατομμυρίων γραμμάτων) γενετικό μας αλφάβητο. Με αυτό το αλφάβητο, το βιβλίο της ζωής γίνεται αναγνώσιμο. Η ημερομηνία της ανακοίνωσης ήταν σημαδιακή, αφού συνέπεσε με τα εκατοστά-ενενηκοστά-δεύτερα γενέθλια του άλλου αντιποιηθέντος θεϊκή αρχή Καρόλου Δαρβίνου (γεννηθέντος στις 12-2-1809).
      Μερικά από τα εξαχθέντα συμπεράσματα αποδεικνύουν ότι η εξαιρετική περιπλοκότητα του γονιδιώματός μας δεν διαφέρει πολύ από την εξαιρετική περιπλοκότητα του γονιδιώματος του χιμπατζή ή ακόμη και του σκουληκιού. Όσο για τις διαφορές μεταξύ δυο ανθρώπων διαφορετικών φυλών, αυτές μπορεί να είναι μικρότερες και από τις διαφορές μεταξύ δυο ανθρώπων της ίδιας φυλής. (Φόβοι εκφράζονται, τώρα, για ανεργία στην Κου-Κλουξ-Κλαν!)
      Την επιστημονική ανακοίνωση (μία από τις 10 σημαντικότερες του 21ου αιώνα - οι άλλες 9 είναι του μέλλοντος!) την συνόδευσε και μια ελάσσονος σημασίας, αλλά ενδεικτική για το ότι δεν γίναμε ακόμη θεοί, είδηση. Οι κερδοσκόποι (ως αθεόφοβοι, αλλά μη αντιποιούμενοι θεϊκή αρχή) είχαν προεξοφλήσει (ακαίρως, διότι μένει πολύ δουλειά ακόμη!) τις κερδοφόρες εφαρμογές της ανακοίνωσης και φούσκωσαν τις μετοχές των εταιρειών βιοτεχνολογίας (που τώρα πέφτουν!).
14/2/2001

Context 64
Το Ινστιτούτο Μοριακής Βιολογίας και Βιοτεχνολογίας... (δια του Εργαστηρίου Μοριακής Γενετικής του Ανθρώπου) του Πανεπιστημίου Κρήτης συμμετείχε στο μεγάλο διεθνές εγχείρημα της ανάλυσης του ανθρώπινου γονιδιώματος. Από τις 20 επιστημονικές ομάδες, που συμμετείχαν, δώδεκα ήταν από τις Ηνωμένες Πολιτείες, δυο από την Ιαπωνία, μία από την Κίνα, δυο από την Γερμανία, μια από την Γαλλία, μια από την Βρετανία και μια από την Ελλάδα. Η έρευνα της ελληνικής επιστημονικής ομάδας δεν χρηματοδοτήθηκε από την ελληνική πολιτεία. Χρηματοδοτήθηκε μόνο από ξένα προγράμματα.
      Η αδιαφορία της ελληνικής πολιτείας για την χρηματοδότηση και ενίσχυση, εν γένει, των ερευνητικών προγραμμάτων δεν έμεινε ασχολίαστη από τους Έλληνες επιστήμονες, οι οποίοι με πικρία εκφράσθηκαν γι αυτήν την ολιγωρία. Το δε περιοδικό Nature, που (μαζί με το περιοδικό Science) δημοσιεύει το όλο επιστημονικό εγχείρημα, αφού σε προηγούμενο τεύχος (ορθώς) κατέκρινε την ελληνική πολιτεία για τον ισχνό δημόσιο προϋπολογισμό της έρευνας (και για την «μη κατανόησή της τής σημασίας της χρηματοδότησης της βασικής έρευνας»), παραλείπει τώρα (κάκιστα!) να αναφέρει στο εισαγωγικό του άρθρο την ελληνική συμμετοχή, αναφέροντας μόνο τα άλλα 6 κράτη που συμμετείχαν (www.nature.com).
15/2/2001

Context 65
Βιοηθική... είναι η (οιονεί) επιστήμη που εξετάζει τα ηθικά διλήμματα που θέτει η ραγδαία πρόοδος της επιστήμης και της τεχνολογίας. Η επιστήμη αυτή παίρνει την μορφή ενός συλλογικού (οικουμενικού) στοχασμού και σκεπτικισμού. Γίνεται αντιληπτή η κοινωνική ευθύνη της επιστημονικής κοινότητας να θέσει (ή να δεχθεί) τους αναγκαίους ηθικούς περιορισμούς.
      Με βάση την πλήρη γνώση του ανθρώπινου γονιδιώματος, θα μπορούσαν, επί εφιαλτικώ παραδείγματι, οι επιχειρήσεις να ζητούν εργαζόμενους κάποιων «ασφαλών» γενετικών προδιαγραφών. Οι ασφαλιστικές εταιρείες θα μπορούσαν να ορίζουν τα ασφάλιστρα επί τη βάσει του γενετικού κώδικα του ασφαλιζόμενου (ή ακόμη και να αρνούνται να ασφαλίσουν κάποιες «επισφαλείς»(!) περιπτώσεις). Και αν ο ρατσισμός και οι διακρίσεις παλαιού τύπου ανήκουν(;) πλέον στο παρελθόν, νέες διακρίσεις θα μπορούσαν να κάνουν την εμφάνισή τους τώρα (και μάλιστα υπό το προσωπείο μιας εκσυγχρονιστικής λογικής των επιχειρήσεων για μείωση του κόστους τους!).
      Το περιοδικό Nature, που (μαζί με το Science) δημοσιεύει αυτή την εβδομάδα την επιστημονική ανακοίνωση περί του ανθρώπινου γονιδιώματος, αναφέρει συμπερασματικά τα εξής: « Η επιστήμη είναι μόνο μέρος της πρόκλησης. Πρέπει να εμπλέξουμε ολόκληρη την κοινωνία στα μελλούμενα.» (www.nature.com).   
16/2/2001

Context 66
Η Νέα Παγκόσμια Τάξη... κλείνει τα δέκα της χρόνια και εορτάζεται δεόντως και φλεγόντως. Εξαγγέλθηκε από τον Μπους Α΄ πριν από 10 ακριβώς χρόνια (κατά την διάρκεια των βομβαρδισμών της διεθνούς συμμαχίας 38 κρατών κατά του Ιράκ) με τα εξής λόγια:
      «Μέλη του Κογκρέσου των Ηνωμένων Πολιτειών, αυτό που κινδυνεύει σήμερα είναι κάτι περισσότερο από μια μικρή χώρα (σ.σ.: δηλ. το Κουβέιτ). Είναι μια μεγάλη ιδέα: η νέα παγκόσμια τάξη, όπου διάφορα έθνη συγκεντρώνονται για την κοινή υπόθεση της ειρήνης, της ασφάλειας, της ελευθερίας και του δικαίου... Είμαστε το μόνο έθνος σ’ αυτή τη Γη που μπορεί να συγκεντρώσει τις δυνάμεις της ειρήνης... Αυτό κάνει την Αμερική φάρο της ελευθερίας σε ένα αβέβαιο κόσμο... Ας δείξουμε ότι η Αμερική και ο κόσμος είναι μια κοινότητα συνείδησης(!!!)... Ο Θεός ας ευλογεί την Αμερική.»
      Λιγότερο οραματικός ήταν ο προηγούμενος λόγος του Μπους Α΄ στο ίδιο ακροατήριο: «Ζωτικά συμφέροντα κινδυνεύουν επίσης. Το Ιράκ ελέγχει το 10% των παγκόσμιων αποθεμάτων πετρελαίου. Μαζί με το Κουβέιτ ελέγχει το 20%... Δεν θα επιτρέψουμε ένας πόρος τόσο ζωτικός να περιέλθει σε ένα αδίστακτο ηγέτη...»
      Λεπτομέρεια: ο αδίστακτος αυτός ηγέτης υπήρξε επί σειρά ετών, όταν εσφαγίαζε την κομμουνιστική αντιπολίτευση και όταν αλληλοσφαζόταν με το Ιράν, το αγαπημένο παιδί της Αμερικής.
20/2/2001

Context 67
Οι λαθρομετανάστες... μπορεί να είναι «λαθραίοι μετανάστες», δεν μπορεί όμως, ποτέ, να είναι λαθραίοι άνθρωποι. Λαθραίο μπορεί να είναι ένα εμπόρευμα. Και λαθραία μπορεί να είναι μια ανθρώπινη ύπαρξη μόνον εάν αντιμετωπίζεται ως εμπόρευμα. Η ανθρώπινη ύπαρξη, ως αξία αφ’ εαυτής και καθ’ εαυτήν, είναι και πρέπει να είναι πάντοτε σεβαστή. Μια πολιτισμένη και συντεταγμένη πολιτεία οφείλει να την περιβάλλει με την δέουσα νομική και κοινωνική προστασία. Άλλως, δεν υφίσταται λόγος πολιτισμού, αλλά βαρβαρότητας.
      Το υπαρκτό πρόβλημα των μεγάλων πληθυσμιακών μετακινήσεων (για λόγους αναζήτησης καλύτερης οικονομικής τύχης) είναι περισσότερο ένα πρόβλημα του μέλλοντος, παρά του παρελθόντος. Μια «παγκοσμιοποίηση», που απελευθερώνει την κίνηση του κεφαλαίου, δεν μπορεί στον άλλο «συντελεστή παραγωγής», την εργασία, να φέρεται εσαεί τόσο δεσμευτικά και απαγορευτικά. Μια διεθνοποιημένη και παγκοσμιοποιημένη οικονομική διαδικασία, που δημιουργεί ή εντείνει τις εισοδηματικές ανισότητες, δεν μπορεί παρά να αποτελεί και το μόνιμο κίνητρο μαζικών πληθυσμιακών μετακινήσεων από τις φτωχές χώρες προς τις πλουσιότερες.
      Εάν σ’ αυτή την πολύπλοκη συγκυρία η πολιτική μας είναι μια ψυχρή πολιτική καταστολής, πολιτική αστυνομικού τύπου, και όχι μια πολυδιάστατη κοινωνική πολιτική, να περιμένουμε τα χειρότερα.
21/2/2001

Context 68
Λευκή Βίβλο για τους βομβαρδισμούς... του ΝΑΤΟ στην Γιουγκοσλαβία εξέδωσε η ΓΣΕΕ. Και μια και οι αμερικανο-βρετανικοί βομβαρδισμοί στην Βαγδάτη αντιμετώπισαν την παγερή αδιαφορία των περισσότερων Ευρωπαίων (που ούτε αποδοκίμασαν ούτε επιδοκίμασαν!!! - σαν να μη συνέβησαν), ας θυμηθούμε την προηγούμενη δράση των καουμπόηδων και της διεθνούς παρέας τους. Ιδού, λοιπόν, τι κατεγράφη στις 14 Απριλίου 1999 στην συνομιλία AWACS και πιλότου του F-16 λίγο πριν τον «κατά λάθος» βομβαρδισμό μιας πομπής 100 Αλβανών Κοσοβάρων αμάχων.
«AWACS: Βλέπεις τανκς;
F-16: Βρίσκομαι στα 3000 πόδια και κάτω υπάρχει μια πομπή αμάχων, αυτοκινήτων και τρακτέρ. Δεν πιστεύω ότι οι Κόκκινοι(!!!) καμουφλάρισαν τα τανκς σε τρακτέρ.
AWACS: Μα ποιοι άμαχοι, διάβολε; Αυτή είναι σερβική δουλειά. Καταστρέψτε το αντικείμενο.
F-16: Μα τι να καταστρέψω; Τρακτέρ και αυτοκίνητα; Επαναλαμβάνω: δεν βλέπω τανκς. Ζητώ συμπληρωματικές οδηγίες.
AWACS: Αυτός είναι στρατιωτικός στόχος, απολύτως νόμιμος. Καταστρέψτε το αντικείμενο. Επαναλαμβάνω: καταστρέψτε το αντικείμενο.» (Λευκή Βίβλος, ΓΣΕΕ, 2001)
      Απολογισμός: 73 νεκροί, 36 τραυματίες. Όλοι άμαχοι.      
22/2/2001

Context 69
Η φύλαξη των σχολείων... ένα παλιό αίτημα της εκπαιδευτικής κοινότητας επανέρχεται από την δημοτική αρχή με τρόπο ενδεικτικό των καθ’ ημάς ισχυόντων πολιτικών και δημοτικών ηθών: Υψηλοί τόνοι και ακόμη πιο υψηλόφρονα επιχειρήματα να σκιάζουν τον επιβαλλόμενο διάλογο.
      Να θυμίσουμε, λοιπόν, ευθύνες: Περί άλλα τυρβάζουσα (ή σχεδόν υπνώττουσα) η κοινωνία μετά των δημοτικών, νομαρχιακών και λοιπών αρχών της, προ διετίας, έγινε(;) μάρτυρας των πληγών που άνοιγε στις σάρκες του ελληνικού εκπαιδευτικού συστήματος υπουργός τις της παιδείας και των θρησκευμάτων. Το καίριο πλήγμα, που επέφερε η τότε πολυδιαφημισθείσα και αυτοακυρωθείσα εκπαιδευτική μεταρρύθμιση, ήταν το πλήγμα στην κουλτούρα ενός ανοιχτού και διαρκούς περί την παιδεία διαλόγου.
      Η εισαγωγή, λοιπόν, ενός μέτρου δεν μπορεί να αγνοεί το ιστορικό του μη-διαλόγου. Με την γνώση αυτή, μπορεί κάποτε να ανοίξει (ανάμεσα σε όλους) η συζήτηση για την παιδεία του 21ου αιώνα: τα ελκυστικά σχολικά κτήρια, τις ενημερωμένες συμβατικές και ηλεκτρονικές βιβλιοθήκες, τα ευάερα και ευήλια αναγνωστήρια, τα άρτια εξοπλισμένα εργαστήρια, την νέα κοινωνία της γνώσης, τα νέα εκπαιδευτικά προγράμματα, τους ασφαλείς χώρους αθλοπαιδιών και τον ελεύθερο και δημιουργικό χρόνο των παιδιών και μαθητών μας.
23/2/2001

Context 70
Γενοκτονία ή καταστροφή... των Ελλήνων της Μικράς Ασίας από το τουρκικό κράτος; Η Βουλή των Ελλήνων το 1998 όρισε ημέρα μνήμης της γενοκτονίας. Και σχετικό διάταγμα είναι προς υπογραφή.
      Επιχειρείται, τώρα, να προβληθεί ένσταση επί του χαρακτηρισμού της γενοκτονίας, ως υπηρετούντος εθνικιστική σκοπιμότητα. Το επιχείρημα της ένστασης αυτής, βεβαίως, υποτάσσεται σε μια άλλη σκοπιμότητα: στην σκοπιμότητα τής δια της λήθης μη διατάραξης των σχέσεων με την γείτονα χώρα. Να συμψηφίσουμε έτσι την ενοχλητική εθνικιστική σκοπιμότητα με την σκοπιμότητα της λήθης ενός ενοχλητικού ιστορικού γεγονότος; Ή (το ακόμη πιο ανόητο επιχείρημα) να συμψηφίσουμε τα «λάθη τους» με τα «λάθη μας»;
      Όντας εκ πεποιθήσεως υπέρ της ελληνοτουρκικής προσέγγισης, όπως και υπέρ κάθε άλλης προσέγγισης στον μάταιο τούτο κόσμο, υποστηρίζω ότι η κάθε προσέγγιση προϋποθέτει την αναγνώριση της βάρβαρης πραγματικότητας του 20ου αιώνα, όπως βεβαίως και όλων των ειρηνικών επιτευγμάτων του.
      Ο Κλωντ Λαντσμάν, σκηνοθέτης της γνωστής δεκάωρης ταινίας-ντοκουμέντου για το εβραϊκό ολοκαύτωμα, λέει: «Τα έξι εκατομμύρια δεν είναι νεκροί για να υπάρξει το Ισραήλ. Δεν υπάρχει ευτυχισμένο τέλος σ’ αυτή την ιστορία.» Εννοώντας ότι η μνήμη είναι αυτοσκοπός, ότι δεν έχει άλλη σκοπιμότητα (εβραϊκή, ελληνική, ελληνοτουρκική).
24/2/2001

Context 71
Η Βραζιλία, υπερδύναμη... της παγκόσμιας ερωτικής γεωγραφίας, τις ημέρες αυτές καταλαμβάνεται από ένα μοναδικό ομαδικό παραλήρημα. Ο θεός Διόνυσος, σε όλες τις εθνικές παραλλαγές του, κατεβαίνει στους δρόμους και πίσω του ακολουθούν ευρωπαϊκές, αφρικανικές και ιθαγενείς ινδιάνικες ειδωλολατρείες. Όλες οι συμβάσεις των 361 ημερών του χρόνου ανατρέπονται στις τέσσερις ημέρες του μεγάλου καρναβαλιού. (Στην πραγματικότητα στην αχανή Βραζιλία διοργανώνονται πολλά καρναβάλια και σε διαφορετικούς χρόνους και τόπους.) 
      Το καρναβάλι του Ρίο διαρκεί τέσσερις ημέρες και τέσσερις νύχτες, από το μεσημέρι του Σαββάτου μέχρι το μεσημέρι της Τετάρτης. Εργοστάσια, μαγαζιά, υπηρεσίες κλείνουν για να αποδώσουν τιμές στον ‘εδώ και τώρα’ ηδονισμό του δρόμου. Κοινωνικές αντιθέσεις, φτώχια και ελλείψεις δίνουν την θέση τους στην μέθεξη όλων των αισθήσεων όλων των ανθρώπων. (Όλων πλην της μεγαλοαστικής τάξης που - πληροφορούμαι - επιδεικνύει μείζονα αδιαφορία για τα συντελούμενα στους δρόμους.)
      Και μετά την τετραήμερη αυτή τελετουργία κάτι μένει που ό,τι γίνεται το μετατρέπει σε ένα μικρό ή μεγάλο καρναβάλι (π.χ. καρναβαλικού τύπου τελετουργία της κερκίδας πριν από ένα μεγάλο παιχνίδι ποδοσφαίρου).
28/2/2001

Context 72
Από την ΥΕΝΕΔ μέχρι τον Ευαγγελάτο... και τον Τριανταφυλλόπουλο η ελληνική τηλεόραση διάνυσε μια τεράστια απόσταση κάνοντας ένα μεγάλο άλμα. Μη περνώντας δηλαδή, με μικρά αλματάκια, από τις ενδιάμεσες καταστάσεις μια μετρημένης τηλεόρασης. Από την τηλεόραση των λογοκριμένων προγραμμάτων πήγαμε, δια μιας, στην τηλεόραση των άνευ λόγου προγραμμάτων.
      Είναι άνευ λόγου ένα τηλεοπτικό πρόγραμμα που κάνει σίριαλ την καταδίωξη ενός κοινού εγκληματία, που οργανώνει δημόσιες δίκες, που αποφαίνεται περί της πιο απίθανης ασημαντότητας, αφήνοντας ταυτόχρονα ασχολίαστα τα μεγάλα της ζωής και του πολιτισμού.
      Η σχέση τηλεόρασης και κοινού είναι αμφίδρομη, πριν καν ανακαλυφθεί η interactive τηλεόραση. (Όπως αμφίδρομες είναι όλες οι σοβαρές σχέσεις εξουσίας.) Η τηλεόραση εκπαιδεύεται να δίνει αυτό που θέλει το κοινό, και το κοινό εκπαιδεύεται να θέλει αυτό που δίνει η τηλεόραση. Μια σχέση δημοκρατική; Όλοι δίνουν και παίρνουν αυτό που θέλουν και όλοι εκπαιδεύονται στην προσαρμογή σε μια αφασική συνύπαρξη εξουσιαζόντων και εξουσιαζομένων.
      Στην κλειστή αυτή δημοκρατία(;) όλοι έχουν το δικό τους πεντάλεπτο. Η πιο χρησιμοποιημένη φράση της τηλεόρασης, «αφήστε με να ολοκληρώσω», είναι άνευ λόγου και αυτή. Η ολοκλήρωση έχει ήδη συμβεί, πολύ πριν την παρέλευση του μαγικού πενταλέπτου.
1/3/2001

Context 73
Το νέο έγκλημα... φοβίζει. Με αφορμή πρόσφατα (τραγικά) φονικά περιστατικά ανοίγει μια συζήτηση για την αστυνόμευση και την αστυνομία. Το νέο έγκλημα είναι οργανωμένο και αδίστακτο. Ο συνεχής λόγος περί τρομοκρατίας και ο διεθνής έλεγχος (και ανοικτός εκβιασμός!), που υφιστάμεθα εν όψει Ολυμπιάδας, διαμορφώνουν ένα περιβάλλον στο οποίο ωριμάζει η ιδέα μιας αυστηρότερης νομοθεσίας. Μια δημοσκόπηση θα καταγράψει την επιθυμία για επαναφορά του εφιάλτη της θανατικής ποινής! Δημοσιογράφοι, από την άλλη πλευρά, υποδεικνύουν τον ακριβή τρόπο μεταγωγής των κρατουμένων! Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η κοινωνία μας συντηρητικοποιείται.
      Στην Ελλάδα η αστυνομία έπαιξε ένα εξέχοντα καθεστωτικό ρόλο σε καθεστώτα ιδιαίτερου αυταρχισμού. Και είχε ευρύτατη την λαϊκή (φοβισμένη) συναίνεση. (Κακώς εικάζεται το αντίθετο!) Σήμερα, πάλι, έχει την ευρεία  λαϊκή (φοβισμένη) συναίνεση. Όμως, για να επιτύχει στο έργο της κατά του εγκλήματος, δεν την χρειάζεται αυτήν. Εκείνο που χρειάζεται είναι να διακρίνει στους στόχους της τα θύματα από τους θύτες (με όλες τις σημασίες θύτη και θύματος). Και να αποβάλει τα στερεότυπα με βάση τα οποία ενίοτε σκέφτεται, δρα και τσακίζει τον δυστυχή 16χρονο Αλβανό λαθρομετανάστη, ενώ της διαφεύγουν οι φυσικοί κι οι ηθικοί αυτουργοί του εγκλήματος.    
2/3/2001

Context 74
Το μετρό της Αθήνας... είναι ένα τυπικό δείγμα εφαρμογής του κλασικού ρηθέντος ότι «τα καλά (της ανάπτυξης και της προόδου) κόποις κτώνται».
      Ευρισκόμενος κάποιος Κερκυραίος στην Αθήνα θα επισκεφθεί σίγουρα το υπερσύγχρονο μετρό της, θα το θαυμάσει και αναγκαστικά θα το συγκρίνει με τον παλιό φτωχό και βρόμικο ηλεκτρικό σιδηρόδρομο. Ό,τι σκάφτηκε είχε μέσα του κρυμμένη μια θαυμαστή ιστορία είτε των κλασικών χρόνων είτε των ύστερων της αρχαιότητας. Κι είναι, τώρα, σαν να επισκέπτεσαι ένα υπέροχο μουσείο που σφύζει από ζωή.
      Συνάμα, ο ανυποψίαστος αυτός Κερκυραίος θα νιώσει ανάμικτα συναισθήματα από την στίλβη της προτεταμένης κάνης του φρουρού του υπεύθυνου για την ασφάλεια του μετρό. (Κι είναι πολλές οι κάνες και πολλοί οι φρουροί!). Θα ξυθεί κάπως αμήχανα και, μετά, κάπως πιο επιμελημένα, όταν διαπιστώσει ότι τον παρακολουθούν κάμερες. (Κι είναι πολλές κι αυτές!). Και μετά, θα νιώσει ακόμη πιο ανάμικτα συναισθήματα από την διαπίστωση ότι αυτή ακριβώς η στίλβη του κυλινδρικού μετάλλου δεν είναι, για τους πολλούς, παρά το απαραίτητο αξεσουάρ μιας αγχωμένης προόδου, που αμφιβάλλω αν επιτρέπει την απόλαυση του ακριβού κοσμήματος που κοσμεί τα έγκατα της αιώνιας αυτής (κακάσχημης σήμερα) πόλης. 
3/3/2001

Context 75
 «Της ένοχης συνείδησης... ποια είναι η καταγωγή; Την ένοχη συνείδηση την θεωρώ σα μια βαθιά νοσηρή κατάσταση, στην οποία έπεσε ο άνθρωπος τότε που αλυσοδέθηκε οριστικά μέσα στον κλοιό της κοινωνίας και της ειρήνης. Σαν τα υδρόβια ζώα που αναγκάζονται ή να προσαρμοσθούν στις γήινες συνθήκες ζωής ή να χαθούν. Τώρα πια τα αναγκάζουν να περπατούν όρθια στα πόδια τους και να σηκώνουν τον εαυτό τους ενώ, πριν, τα σήκωνε το νερό. Σ’ αυτόν τον καινούριο κι άγνωστο κόσμο ένιωσαν τον εαυτό τους ανίκανο για τις πιο απλές ενέργειες. Δεν είχαν τους αλλοτινούς τους οδηγούς, εκείνα δηλαδή τα ρυθμιστικά ένστικτα που ήταν ασυνείδητα μα αλάθητα. Μόνο ήταν υποχρεωμένα, τώρα, να σκέφτονται, να λογαριάζουν και να συνδυάζουν αιτίες και αποτελέσματα. Είχαν περιορισθεί στην συνείδηση τους, δηλαδή στο πιο αδύνατο και αδέξιο όργανό τους.»
     « Όλος ο εσωτερικός κόσμος, που στην αρχή ήταν τόσο λεπτός ώστε να χωράει ανάμεσα στο πετσί και στην σάρκα, αναπτύχθηκε και απόχτησε βάθος, πλάτος και ύψος. Αυτά τα τρομερά προχώματα, που ύψωσε η κοινωνική οργάνωση για να προστατευθεί από τα παλιά ένστικτα της ελευθερίας, έστρεψαν προς τα μέσα όλα τα ένστικτα του άγριου, του ελεύθερου. Η μνησικακία, η σκληρότητα και η ανάγκη για καταδίωξη ενάντια στον κάτοχο αυτών των ενστίκτων είναι η καταγωγή της ένοχης συνείδησης.» (Νίτσε, Η Γενεαλογία της Ηθικής)
6/3/2001

Context 76
Η ημέρα των γυναικών... θυμίζει το μισό του πλανήτη, που στον 20ο αιώνα άρχισε, μετά από αιώνες σκιάς, να αχνοφέγγει και, μετά, να λάμπει. Αν ο 19ος αιώνας ήταν ο αιώνας της εισόδου των (ανδρικών) μαζών στην ιστορία, ο 20ος αιώνας αποδείχθηκε ο αιώνας της εισόδου του γυναικείου φύλου στην ίδια ιστορία. Η είσοδος των γυναικών στο προσκήνιο αναδιάταξε τα κριτήρια της ζωής, κάνοντάς τα πιο ενδιαφέροντα. Από τις ηρωικές σουφραζέτες των αρχών του αιώνα φθάσαμε στην σημερινή ευρεία συμμετοχή της γυναίκας.
      Η γυναίκα εξακολουθεί όμως να είναι υποτελής. Εκατομμύρια νέων κοριτσιών υφίστανται το εθιμικό - θρησκευτικό μαρτύριο της κλειτοριδεκτομής (Σουδάν, Μαρόκο κ.α.). Εκατομμύρια γυναικών κλείνονται βιαίως στα σπίτια τους, αν και σπουδαγμένες (Αφγανιστάν κ.α.). Εκατομμύρια γυναικών εκπορνεύονται, εμπορευματοποιούνται ως καταναλωτικά εξώφυλλα (καπιταλιστική Ευρώπη, Αμερική, Άπω Ανατολή κ.α.). Εκατομμύρια νεογέννητα κορίτσια θανατώνονται, επειδή είναι κορίτσια, στο πλαίσιο οικογενειακού προγραμματισμού (κομμουνιστική Κίνα κ.α.). Εκατομμύρια γυναικών βιάζονται ως πρώτα θύματα κηρυγμένων και ακήρυκτων πολέμων (παντού).
      Η γυναίκα, οικολόγος πριν τους οικολόγους, καλείται σήμερα να αναλάβει τις ευθύνες της διαχείρισης ενός μεγαλύτερου (παγκόσμιου) οίκου, που υπό την ανδρική διεύθυνση κοντεύει να πάρει φωτιά.     
7/3/2001

Context 77
Η Έλενα Λουκρητία Κορνάρο Πισκόπια... είναι η πρώτη γυναίκα πτυχιούχος στον κόσμο. Πήρε το πτυχίο της στις 25 Ιουνίου του 1678 ως διδάκτωρ φιλοσοφίας στο πανεπιστήμιο της Πάδοβας (που ανήκε τότε στο κράτος της Βενετίας). Η ιταλίδα Πατρίτσια Καρράνο πάνω στην πραγματική αυτή ιστορία έπλασε το μυθιστόρημα της: Το Ρόδο της Βενετίας (Illuminata στο ιταλικό πρωτότυπο) (Εκδόσεις: Εμπειρία-Εκδοτική).
      Αντιγράφω: «Για μια στιγμή σκέφθηκε να δραπετεύσει. Όχι για να αποφύγει τους εξεταστές, αλλά για να γλυτώσει από εκείνα τα άπληστα μάτια του άγνωστου πλήθους, που την κοιτούσε με αδηφάγο προσοχή. ... Ονειρεύθηκε ένα καινούριο κόσμο. Ένα κόσμο όπου οι γυναίκες θα μπορούσαν να πάρουν πτυχίο χωρίς να αντιμετωπίζονται σαν εξωπραγματικά και διαφορετικά όντα. Ένα κόσμο στον οποίο η γυναικεία γνώση και σοφία θα εθεωρούντο όφελος για την κοινωνία και όχι κίνδυνος. Κατάλαβε ότι η φυγή της θα έκανε αυτό τον κόσμο πιο μακρινό. Πήρε μια βαθιά ανάσα, βασάνισε στα χέρια της ένα αθώο μαντιλάκι και ανέκφραστη αντιμετώπισε το πλήθος. Για τον εαυτό της, τον πατέρα της και τον κόσμο που ονειρευόταν. ... Μόλις πήρε τον λόγο ένιωσε και πάλι τον εαυτό της. Δεν ήταν πια ένα φαινόμενο σε κοινή θέα, άλλα ένα πλάσμα με πνεύμα λαμπρό, ικανό, ακονισμένο και εκπαιδευμένο να ταξινομεί την σκέψη του.»
8/3/2001

Context 78
Οι φονταμενταλιστές Ταλιμπάν... βάλθηκαν να κατεδαφίσουν όλα τα μη ισλαμικά ιστορικά μνημεία στην χώρα τους, το Αφγανιστάν, ως μολύνοντα την ορθή θρησκευτική πίστη τους. Οι σκηνές βομβαρδισμού των τεράστιων μνημείων, που είδαμε στις τηλεοράσεις, σοκάρουν. Η θρησκευτική τύφλωση των φανατικών είναι τέτοια, ώστε να μη εισακούονται ούτε εκκλήσεις σύνεσης, προερχόμενες από ισλαμικές χώρες και ισλαμικές οργανώσεις.
      Θυμάμαι, σε ένα βιβλίο του, ο οικολόγος Μιχάλης Μοδινός αναφέρει μια περίπτωση που συνέβη πριν από λίγα χρόνια από φονταμενταλιστές (και φανατικούς) τεχνοκράτες(!). Κατά την κατασκευή ενός φράγματος στην Λατινική Αμερική χρειάσθηκε να μετακινηθούν, κάποτε, χιλιάδες Ινδιάνοι της περιοχής, που τελικώς σκεπάσθηκε από νερό. Το χειρότερο όμως ήταν ότι σκεπάσθηκαν και κάτι καταρράκτες που οι ιθαγενείς πίστευαν ως θεούς. 
      Θυμάμαι, ακόμη, μια αναφορά του αγίου Ιερώνυμου σε μία από τις Επιστολές του. Ο Ιερώνυμος, που έτυχε κάποτε να αναγνώσει το έργο του Κικέρωνα, ερωτάται σε όνειρό του (με θέμα την θεία κρίση): «Τι άνθρωπος είσαι;» «Χριστιανός», αποκρίνεται. Και παίρνει την απάντηση: «Ψεύτη, εσύ είσαι πιστός στον Κικέρωνα!». (Κάπως έτσι καταστράφηκαν οι αρχαίες βιβλιοθήκες της Αλεξάνδρειας, της Αντιόχειας κ.α.. Και κάπως έτσι εγκαινιάσθηκε ο μακρύς Μεσαίωνας.)      
9/3/2001

Context 79
Με ρετάλια της αριστεράς... κατηγόρησε ο Πάγκαλος τον Σημίτη ότι «παρασυνάγεται σε παρασυναγωγές». Ο Σημίτης είναι γνωστός και από την θεωρία περί «κουρασμένων πολιτικών». Προς αποφυγήν παρεξηγήσεως, ο Μπαμπινιώτης δίνει τις εξής σημασίες.
      Πρώτη σημασία ρεταλιού: Το τελευταίο κομμάτι από τόπι υφάσματος, που πουλιέται σε πολύ φθηνότερη τιμή από την κανονική.
      Δεύτερη σημασία ρεταλιού: Πρόσωπο κατάκοπο, εξαντλημένο.
      Τρίτη σημασία ρεταλιού: Άνθρωπος χωρίς αξία, κατακάθι. (Π.χ., κατά Μπαμπινιώτη: Κάτι ρετάλια που το παίζουνε σπουδαίοι.)
      Ετυμολογικώς: Η λέξη προέρχεται από την ιταλική ritaglio, που σημαίνει απόκομμα, υπόλειμμα.
      Παρασυναγωγή: Η παράνομη ή μυστική συγκέντρωση για την τέλεση ιερουργίας αντίθετα προς τις διατάξεις ή την έγκριση των καταστατικών οργάνων της Εκκλησίας.
      Κούραση (των πολιτικών): Το αίσθημα εξάντλησης και αδυναμίας, που προέρχεται από προηγούμενη έντονη δραστηριότητα ή από δυσάρεστη ψυχολογική κατάσταση, η οποία διαρκεί.
      Όπως βλέπουμε, ο πολιτικός διάλογος αναβαθμίζεται εμπλουτιζόμενος με βαθύτερα νοήματα, που παραπέμπουν στο τελειωμένο τόπι, αλλά και στον μύθο του γυμνού βασιλιά που νόμιζε πως ήτανε ντυμένος.
10/3/2001

Context 80
Το τέρας της γραφειοκρατίας... σκοτώνει και ανασταίνει. Κι αυτό δεν είναι υπερβολή στις μέρες μας, όταν ο νόμος ερμηνεύεται με κριτήριο τον πλούτο και την φτώχεια. Στην περίπτωση του μικρού παιδιού από την Μυτιλήνη, το τραπεζικό σύστημα «προάσπισε» το δημόσιο ερανικό χρήμα, διότι έκρινε (ως γιατρός; ως θεός; ως εισαγγελεύς;) ότι το άρρωστο παιδί δεν είχε ελπίδες και ότι, συγχρόνως, υπήρχε ο κίνδυνος κατάχρησης των χρημάτων από τον πατέρα του άρρωστου παιδιού. Σε άλλες περιπτώσεις, δημόσιες υπηρεσίες αποστέλλουν λογαριασμούς σε αποθανόντες ή αποθανούσες, διότι κρίνουν ότι ελλοχεύει πάντα ο κίνδυνος(!) κάποιοι να παραμένουν ζωντανοί ή να κερδοσκοπούν και μετά θάνατον.
      Δεν διέλαθε της προσοχής μας το ύφος και το ήθος όλων των φορέων της εξουσίας. Αυτοί, που δεν φείδονται χρημάτων για σπατάλες, έργα βιτρίνας και ανεξέλεγκτες χρηματοδοτήσεις, επικαλούνται φεουδαρχικού τύπου διασφαλίσεις των χρημάτων «τους»(!!!), όταν πρόκειται για φτωχούς. Είναι δε τόσο παγιωμένη αυτή η πρακτική, ώστε το ύφος και το ήθος των φορέων της εξουσίας να είναι το ίδιο αποκρουστικό και μετά τον θάνατο του παιδιού.
      (Δεν διέλαθε, επίσης, της προσοχής μας το ύφος και το ήθος του εκ Κερκύρας ορμώμενου υφυπουργού, όταν υπερασπίσθηκε στην Βουλή την ανεύθυνη κυβερνητική στάση επί του θέματος.)
13/3/2001

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.