Context 81
Ο Αλβέρτος Αϊνστάιν... γίνεται σήμερα
122 χρόνων. Εβραϊκής καταγωγής, γεννήθηκε στο Ουλμ της Γερμανίας στις 14 Μαρτίου 1879 και πολιτογραφήθηκε
Αμερικανός το 1940. Έζησε τις μεγάλες και τις τραγικές στιγμές τόσο των
πνευματικών όσο και των κοινωνικών αλλαγών του 20ου αιώνα. Έγινε το σύμβολο των τεράστιων δυνάμεων, που
κρύβει μέσα του ο άνθρωπος. Κατά την γνώμη μου, δεν υπάρχει πιο κοινά συμπαθής
φυσιογνωμία από την φιγούρα του χαμογελαστού και απόλυτα ανθρώπινου Αϊνστάιν.
Μας θύμισε τα γενέθλια του Αλβέρτου ο
φίλος μαθηματικός Αριστείδης Μουζακίτης
σε μια ωραιότατη διάλεξή του στην Αστρονομική Εταιρεία, η οποία, εκτός των
παρατηρήσεων τού ουράνιου θόλου, καλλιεργεί και τον διεπιστημονικό λόγο.
Αϊνστάιν:
«Με την (επιστημονική) κατανόηση επιτυγχάνεται η χειραφέτηση από τα δεσμά των
προσωπικών ελπίδων και πόθων κι έτσι φθάνουμε στην ταπεινόφρονα πνευματική
στάση απέναντι στην μεγαλοσύνη της λογικής, που είναι ενσαρκωμένη στην ζωή και
που τα αβυσσαλέα βάθη της είναι απροσπέλαστα για τον άνθρωπο. ... Όσο μακρύτερα
προχωρεί η πνευματική εξέλιξη των ανθρώπων, τόσο περισσότερο βέβαιο μου
φαίνεται πώς ο δρόμος της γνήσιας θρησκευτικότητας δεν βρίσκεται μέσα στον φόβο
για την ζωή και τον θάνατο ή στην τυφλή πίστη, αλλά μέσα στον αγώνα για την
γνώση.»
14/3/2001
Context 82
Όταν οι Ζαπατίστας... συνομιλούν, δια
του μασκοφόρου ηγέτη τους Μάρκος, με
τον πρώην γενικό διευθυντή της Coca-Cola Μεξικού και νυν πρόεδρο Μεξικού (μέλους της NAFTA των ΗΠΑ και του Καναδά), αντιλαμβάνονται ότι τα
όπλα δεν χρειάζονται. Δηλώνουν ότι δεν επιδιώκουν να αναλάβουν κρατική εξουσία.
(Κι αν την πάρουν, τι να την κάνουν, δηλώνει αφοπλιστικά ο Μάρκος.)
Οι κινήσεις των Ζαπατίστας, από την ημέρα
της πρώτης εμφάνισής τους, την 1η
Ιανουαρίου 1994 (όταν κατέλαβαν την πρωτεύουσα του ομόσπονδου μεξικανικού
κρατιδίου Τσιάπας), συγκεντρώνουν
την προσοχή όλου του κόσμου. Ζητούν οι Ζαπατίστας, για λογαριασμό των ιθαγενών
Ινδιάνων, γη να καλλιεργήσουν και γη να προστατεύσουν για τις μελλοντικές
γενιές Ινδιάνων και μη Ινδιάνων. (Ήδη ελέγχουν το μεγαλύτερο τμήμα του
κρατιδίου τους, αφαιρώντας από τους μεγάλους γαιοκτήμονες ισχύ.) Εκείνο που,
πρωτίστως, φροντίζουν να κάνουν είναι να χρησιμοποιούν όλα τα μέσα επικοινωνίας
(γραπτά και ηλεκτρονικά, ιδίως διαδικτυακά) και όλες τις μορφές λόγου (πεζού
και ποιητικού) για να απευθυνθούν σε όλο τον κόσμο. Έχουν καταφέρει να πάρουν
μαζί τους την μεξικανική και την διεθνή κοινωνία των πολιτών. (Και η
δεξιά κυβέρνηση του Μεξικού καλείται σήμερα να κάνει κάτι που δεν τόλμησε η
προηγούμενη διεφθαρμένη κεντροαριστερή κυβέρνηση!)
15/3/2001
Context 83
Το τέρας των Βαλκανίων... εξακολουθεί να
κατατρώει τα παιδιά του. Και αφού όλοι (Ευρωπαίοι και Βαλκάνιοι) έπαιξαν με
τους βαλκανικούς εθνικισμούς για να φτιάξουν ό,τι τελικώς έφτιαξαν (τα πιο κατακερματισμένα Βαλκάνια που
γνώρισε ποτέ η χερσόνησος του Αίμου), τώρα διαμαρτύρονται γιατί ο
κατακερματισμός αυτός δεν έχει τελειωμό. Αφού δικαιώθηκαν όλοι οι εθνικισμοί (σλοβενικός, κροατικός, «μουσουλμανικός»(!!!),
σλαβομακεδονικός, κοσοβαρικός) εις βάρος του (υποτίθεται πιο άγριου) σερβικού
εθνικισμού, τώρα έμεινε η τελευταία πράξη: ο ανολοκλήρωτος αλβανικός
εθνικισμός. Το σύμπλεγμα των βαλκανικών
προτεκτοράτων, που (πραξικοπηματικά και σα ξεπεσμένοι αριστοκράτες)
ονομάστηκαν «κράτη», αποζητούν τώρα με όλη τους την δύναμη την διεθνή εύνοια.
Αλλά αν θέλουμε να σκεφτόμαστε ακόμη,
μπορούμε να θέτουμε απλά ερωτήματα του τύπου: «Τι λιγότερο έχουν οι Αλβανοί
εθνικιστές από τους Σλοβένους (που ήταν από το 1990 εξοπλισμένοι με αυστριακά
όπλα - πώς αλλιώς θα τα έβαζαν με τον Γιουγκοσλαβικό στρατό;) ή του Κροάτες
εθνικιστές (επίσης βαριά εξοπλισμένους)»;
Και για την διάλυση τυχόν παρανοήσεων, ο πρόεδρος των ΗΠΑ, με την χθεσινή του
αντι-ρωσική ψυχροπολεμική δήλωση, επανέφερε τον πλανήτη στη πραγματική τάξη των
πραγματικών κρατών. Μόνο που, τώρα, ένα πραγματικό κράτος, όλως τυχαίως,
λείπει!
16/3/2001
Context 84
Οι μεταλλάξεις του Θεόδωρου Πάγκαλου... (γεννηθέντος το
1878) φωτίζουν τις μεταλλάξεις της ελληνικής πολιτικής. Με ενεργό δράση στο Γουδί (1909), στο κίνημα της Εθνικής Αμύνης (1916) και στο Μακεδονικό Μέτωπο (1918), δεν μπόρεσε
να χωνέψει την άκομψη αποστράτευσή του το 1920. Το 1922, μετά την μεγάλη εθνική
καταστροφή, αν και απόστρατος, ανέλαβε δράση. Φόρεσε την στολή, μπήκε στους
στρατώνες και άρχισε να διατάζει. (Τον φαντάζεσθε, Πάγκαλο μαινόμενο;) Επέβαλε,
έτσι, την «επανάσταση» στην Αθήνα. Το 1923 η «επανάσταση» του αρνήθηκε να
προελάσει στην Ανατολική Θράκη, κι αυτός παραιτήθηκε αγανακτισμένος. Το 1924
έγινε υπουργός Εννόμου Τάξεως(!!!) και Στρατιωτικών στη δημοκρατική κυβέρνηση
Παπαναστασίου. Το 1925, ηγούμενος στρατιωτικού κινήματος, ανέτρεψε την
δημοκρατική κυβέρνηση Μιχαλοκόπουλου και κυβέρνησε ως δικτάτωρ μέχρι το 1926. Ανετράπη από τον Κονδύλη. Το 1935
πολιτευθείς απέτυχε παταγωδώς. Το 1943 βοήθησε τον κατοχικό πρωθυπουργό Ι.
Ράλλη (μπαμπά του Γεωργίου) στην σύσταση των προδοτικών και αντικομμουνιστικών Ταγμάτων Ευζώνων. Γι αυτή του την
ενέργεια η κυβέρνηση του Γ. Παπανδρέου (παππού του Γιωργάκη) τον φυλάκισε.
Διέφυγε την εκτέλεση και απαλλάχθηκε με δικαστικό βούλευμα το 1945. Μας άφησε
χρόνους το 1952 (όταν ο - μετέπειτα κομμουνιστής - εγγονός Θεόδωρος ήταν 14).
17/3/2001
Context 85
Η στατιστική... είναι η πρώτη
επιστήμη του σύγχρονου έθνους-κράτους. Θα την λέγαμε κρατική επιστήμη. (Η λέξη «στατιστική»/ statistics
προέρχεται από το λατινικό «κράτος», το state,
το stato, το status.) Ως επιστήμη
δε του κράτους αποτελεί κομμάτι της διακυβέρνησης.
(Εξ ου και η δραματική έκκληση του δημάρχου Κερκυραίων για σωστή καταγραφή των
πραγματικών δεδομένων!) Η στατιστική φημίζεται για τους μέσους όρους της. (Π.χ.,
αν ένας τρώει δύο κοτόπουλα κι ο άλλος κανένα, τότε η στατιστική τους δείχνει,
και τους δύο, χορτάτους.)
(Από επιστήμη μόνον του κράτους, έγινε
σύντομα επιστήμη που χρησιμοποιούν όλες οι άλλες επιστήμες, θετικές και
κοινωνικές, αναπτύσσοντας εξαιρετικές μαθηματικές τεχνικές. Ο Maxwell, π.χ., επινόησε
την στατιστική μηχανική.)
Η αξιοπιστία
των στατιστικών επεξεργασιών είναι συνάρτηση της ανάπτυξης ή υπανάπτυξης μιας
χώρας. Σε περιοχές υψηλού αναλφαβητισμού, ο/η απογραφόμενος/η δεν γνωρίζει,
π.χ., αν πρέπει να αυξήσει ή να μειώσει τον δηλούμενο αριθμό τέκνων
(προσδοκώντας κάποιο επίδομα ή φοβούμενος κάποια αυθαίρετη στρατολόγηση). Και
πράττει αναλόγως. Σε άλλες περιοχές, πάλι, μετακινείται μαζικώς για να
εμφανίζει αλλοιωμένες αναλογίες.
20/3/2001
Context 86
Το δράμα της ΦΥΡΟΜίας... (που κάποτε
λοιδορούσαμε ως «ψευδο-κρατίδιο» ενώ τώρα προσφωνούμε ως «κράτος-μαξιλάρι»!)
είναι το δράμα μιας χώρας που μαζί με άλλες (και μαζί και με τις
γερμανο-ευρωπαϊκές προτροπές) συμμετείχε στην διάλυση ενός κράτους και τώρα βρίσκεται προ της απειλής να διαλυθεί
και αυτή.
Η διεθνής υποκρισία εκφράζεται σήμερα με
το προβαλλόμενο επιχείρημα του σεβασμού
των συνόρων. Όταν εσύ (εν ονόματι των «ανθρωπίνων δικαιωμάτων») δεν σέβεσαι
τα ευρύτερα σύνορα (της πάλαι ποτέ ενιαίας
Γιουγκοσλαβίας), πώς θα σεβασθούν κάποιοι άλλοι τα μικρότερα σύνορα των
σημερινών βαλκανικών προτεκτοράτων; Και γιατί να σταματήσει αυτό το μακάβριο
παιγνίδι των συνόρων εδώ και να μη συνεχισθεί και αύριο κάπου αλλού, νοτιότερα
ας πούμε; (Τι λιγότερο, ως προς τα «ανθρώπινα δικαιώματα», έχουν οι Αλβανοί
αυτονομιστές εν σχέσει με τους Σλοβένους ή τους Κροάτες ή τους
«Μουσουλμάνους»;)
Εμείς είμεθα υπέρ του σεβασμού και της
διατήρησης των συνόρων, που διεκηρύχθησαν ως σεβαστά από ΟΛΕΣ τις ευρωπαϊκές
χώρες (της ενιαίας Γιουγκοσλαβίας περιλαμβανομένης) εν Παρισίοις στην ΔΑΣΕ του 1990. Όχι επειδή δεν
είμεθα υπέρ των «ανθρωπίνων δικαιωμάτων», αλλά ακριβώς επειδή είμεθα υπέρ των
ανθρωπίνων δικαιωμάτων και θεωρούμε κάθε παιγνίδι με τα σύνορα ως ύποπτο.
21/3/2001
Context 87
Οι διατροφικές κρίσεις... είναι κάτι
περισσότερο από διατροφικές κρίσεις: Είναι ένας μικρός (για την ώρα, μικρός)
κλονισμός των απόλυτων βεβαιοτήτων,
με τις οποίες διατρέφεται ο σύγχρονος άνθρωπος. Διότι ο σύγχρονος άνθρωπος δεν
διατρέφεται μόνον με χοιρινό, μοσχαρίσιο ή πρόβειο κρέας. Ο σύγχρονος άνθρωπος
διατρέφεται, πάνω απ’ όλα, με τις ψυχολογικές βεβαιότητες ότι τα ελέγχει όλα. Οι σύγχρονες μέθοδοι
εντατικής, βιομηχανοποιημένης γεωργίας και κτηνοτροφίας (των στοιβαγμένων ζώων
και της στοιβαγμένης φύσης) μπορούν, υποτίθεται, να αυξήσουν απεριόριστα την
«αγροτική» παραγωγή.
Στην θέση των προ-νεωτερικών μύθων ήρθε ο
«επιστημονικός» λόγος να δημιουργήσει ένα νέο μύθο: τον μύθο της νεωτερικότητας: τις απόλυτες βεβαιότητες περί του απόλυτου
ελέγχου όλων.
Για την νόσο των τρελών αγελάδων, την
νόσο του αφθώδους πυρετού, τις διοξίνες στα κοτόπουλα (και τα άλλα που θα
ενσκήψουν) δεν φταίει κάποια θεία τιμωρία. Το εκρηκτικό μείγμα της εκπληκτικής
επιστημονικής προόδου, των ανεξέλεγκτων τεχνολογικών και των πιο ανεξέλεγκτων
εμπορευματικών εφαρμογών μπορεί να γίνει (ή είναι ήδη;) μια βραδυφλεγής βόμβα
στην μασχάλη της ανθρωπότητας. Οι κοινωνικοί
έλεγχοι (με την συνδρομή επιστήμης και μέτρου) θεωρούνται, ήδη, ως
αντιοικονομικό και οπισθοδρομικό μέτρο!
22/3/2001
Context 88
Επί τη επετείω... είθισται να
επανατοποθετούμεθα επί της ιστορίας. Ακόμη, επανατοποθετούμεθα και ως προς τις
επετείους που μεσολάβησαν από την χρονιά - ορόσημο της αυτοσυνειδησίας του
νεοελληνικού έθνους (1821 μ.Χ.). Η κάθε επέτειος εμβαπτίζεται, αφ’ ενός, στα
νάματα της εκάστοτε κυρίαρχης ιδεολογίας αλλά και, αφ’ ετέρου, στα νάματα ιδεών
εντελώς διαφορετικών. Κι έτσι θα συμβαίνει και στις επετείους που θα διαδεχθούν
την σημερινή επέτειο.
Η Ιστορία,
ως συστηματική περιγραφή πραγματικών γεγονότων, ήταν, είναι και θα είναι (και)
ζήτημα ενός διαρκώς μεταβαλλομένου, εμπλουτιζομένου (ή πτωχεύοντος, ενίοτε) context.
Η Γαλλική
Επανάσταση γράφεται και ξαναγράφεται διαρκώς. Υπό το φως νέων θεωρήσεων και
ιδεών, το μέγα αυτό γεγονός εντάσσεται κάθε φορά σε διαφορετικά πλαίσια. Το
ίδιο και η Ελληνική Επανάσταση.
Ανακαλώ τους ομηρικούς καυγάδες της κοινότητας των ελλήνων ιστορικών ως προς τον
εθνικό ή κοινωνικό χαρακτήρα της Ελληνικής Επανάστασης (καυγάδες
χρονολογούμενους από την πρώτη επέτειο του ’21!). Έγραφε ο Γεώργιος Σκληρός στις αρχές του 20ου αιώνα: «Να έχουμε
κανόνα να ζητούμε την αλήθεια στο αντίθετο από εκείνο που οι συντηρητικοί
ιστορικοί μάς διαβεβαιώνουν.»! Το ιστορείν έχει την δική του ιστορία, που είναι
άκρως ενδιαφέρουσα στην ελληνική περίπτωση.
27/3/2001
Context 89
Μπίστης εναντίον Μπίστη... σε παράσταση
για δύο ρόλους. Το μόνο τηλεοπτικό πάνελ που δεν έχουμε δει: τον κ. Ν. Μπίστη
(της γνωστής αριστερο-κεντρο-αριστεράς)
συνδιαλεγόμενο με τον εαυτό του και τα ίδια του τα επιχειρήματά. Ο
συνδιαλεγόμενος διέβη όλες τις μικρές και μεγάλες παρακαμπτηρίους στον δρόμο
του από την Βαρσοβία (του
κομμουνισμού) στις Βρυξέλλες (του
ΝΑΤΟ). Καθ’ όν δε χρόνο ευρίσκετο εις Βαρσοβίαν, η ελληνική μειονότης της
Αλβανίας έχαιρε όλων των μειονοτικών δικαιωμάτων, κι’ έτσι δεν ετίθετο
μειονοτικό ζήτημα! Άμα τη αφίξει του εις Βρυξέλλας, ανέκυψαν όλα τα μειονοτικά των Βαλκανίων (πλην του
ελληνικού και του κουρδικού, προφανώς)! Και επειδή κάποιος έπρεπε να κουβαλήσει
τις αμαρτίες του κόσμου, ο βραχύνους και παγιδευμένος Μιλόσεβιτς ήταν το
καλύτερο άλλοθι του ευρωπαϊκο-νατοϊκού κυνισμού. Τα διαλυμένα σύνορα ήταν «δευτερεύον» παρεπόμενο της παρουσίας του
δαιμονοποιηθέντος και τα πάντα πληρούντος Μιλόσεβιτς.
Από την εποχή του Αριστοτέλη (των Τοπικών και του Περί Ερμηνείας) ξέρουμε ότι ο συλλογισμός περί του αστυφύλακα, του
οργάνου και του μπουζουκιού είναι απατηλός. Τι είναι, όμως, ο συλλογισμός, κατά
τον οποίο: «Πρώτον: Ο Μιλόσεβιτς είναι κακός. Δεύτερον: Τα όπλα σκοτώνουν το
κακό. Άρα, τρίτον: Παίρνουμε τα όπλα (του ΝΑΤΟ) για να σκοτώσουμε τον
Μιλόσεβιτς.»;
28/3/2001
Context 90
Κεντροαριστερά εναντίον κεντροδεξιάς... είναι το να
εξηγεί ο Θανάσης (υπαρχηγός του
Μπίστη) στον μπαρουτοκαπνισμένο Πασόκο τι είναι το Πασόκ, μέσα από τα τηλεοπτικά «παράθυρα». Και το ωραίο είναι ότι ο
δεύτερος δεν πολυκαταλαβαίνει τι ακριβώς λάθος έκανε και τι λάθος-δρόμο
τράβηξε. Ενώ, βέβαια, ο πρώτος (ο Θανάσης) παραμένει ακλόνητος στις νέες
επιλογές του (όσο ακλόνητος κι απόλυτα βέβαιος ήταν και επί υπαρκτού
σοσιαλισμού).
Το πρόβλημα με τους πρώην κομμουνιστές
(της σημερινής «κεντροαριστεράς») είναι ότι αντικατέστησαν την θεόπνευστη
αλήθεια του μονοκομματισμού με την
νέα αλήθεια του δικομματισμού της
«κεντροαριστεράς» και της «κεντροδεξιάς», που θα αντιπαλεύουν άλληλες εν είδει
μιας (θεόπνευστης πάλι) αιώνιας πάλης του καλού και του κακού. Βεβαίως, δεν
χρειάζεται ερώτημα για το ποιος είναι ο καλός και ποιος είναι ο κακός σ’ αυτήν
την πάλη. (Κι επειδή ο μπαρουτοκαπνισμένος Πασόκος από μόνος του δεν αισθάνεται
και τόσο καλός, βουτηγμένος επί τόσα χρόνια στην χλιδή της εξουσίας, αρχίζει να κλονίζεται υπαρξιακά από τα λόγια του Θανάση:
«Λες να είναι τόσο καλός και να μη το ξέρει;»!)
Και ο Θανάσης σε επόμενο «παράθυρο»
φροντίζει να εξηγήσει και στον δεξιο-κεντρο-δεξιό γιατί κι αυτός (ο
δεξιο-κεντρο-δεξιός) πρέπει να ενωθεί σε ενιαία παράταξη (ως κακός - αλλά αυτό
δεν του το λέει!).
29/3/2001
Context 91
Το ασφαλιστικό σύστημα... φθάνει στα όρια
αντοχής του. Και οι όροι συζήτησής του γίνονται προβληματικοί, όταν
διαμορφώνονται ως ιδεολογήματα περί οικονομικής
ανταγωνιστικότητας. Πρέπει να γίνει κάποτε σαφές ότι μια κοινωνία με
ασφαλιστικό σύστημα είναι, δυστυχώς, λιγότερο ανταγωνιστική από μια κοινωνία
χωρίς ασφαλιστικό σύστημα. Με άλλα λόγια, μια κοινωνία που αδιαφορεί για τα
αδύναμα μέλη της είναι ισχυρότερη από μια κοινωνία που μεριμνά για τα αδύναμα
μέλη της. Επομένως, η συζήτηση για το ασφαλιστικό σύστημα (αν πρέπει να είναι
σοβαρή) πρέπει να είναι μόνον πολιτική
και δεν μπορεί να γίνει επί τη βάσει συγκρίσεων με κοινωνίες που δεν έχουν
πλήρες ασφαλιστικό σύστημα. Επί παραδείγματι, δεν μπορεί να συγκρίνεσαι με τις
ΗΠΑ, που, παρά τον τεράστιο συγκεντρωμένο πλούτο, ανέχονται 35 εκατομμύρια πολιτών τους να
βρίσκονται εκτός οποιασδήποτε έννοιας ασφαλιστικού συστήματος και
ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης. (Amnesty International 1998, σ.6). Το να αφήνεις έξω από κάθε
σύστημα 35 εκατομμύρια ανθρώπους είναι και οικονομικό και ανταγωνιστικό!
Όσο για τα καταληστευθέντα εκ μέρους τραπεζών και επιχειρήσεων ασφαλιστικά
χρήματα (υπό μορφή διαφυγόντων κερδών εκ μη καταβληθέντων τόκων και υπό μορφή
μη καταβληθεισών εισφορών), η δίκη κάποτε πρέπει να αρχίσει.
30/3/2001
Context 92
Ευαγγελάτος εναντίον Ρέππα... και
ραδιοτηλεοπτική ασυδοσία εναντίον κυβερνητικής αυθαιρεσίας. Ο Ευαγγελάτος
(σύμμαχος του κ. Μαστοράκη) να χαρακτηρίζει τον Ρέππα φασίστα και ο Ρέππας να επικαλείται την ασφάλεια των πτήσεων (μια μέρα, μόλις, πριν από τα εγκαίνια του
νέου αεροδρομίου)! Έγραψε ο Αντώνης Μανιτάκης, συνταγματολόγος, στην Αυγή της
Κυριακής, για τα ραδιοτηλεοπτικά:
«Σε καμία άλλη χώρα της Ευρώπης τα όρια
μεταξύ νομιμότητας και παρανομίας, κρατικής αυθαιρεσίας και επιχειρηματικής
ασυδοσίας, οικονομικο-πολιτικής διαπλοκής και κομματικής συνενοχής δεν είναι
τόσο ρευστά όσο στον τόπο μας. Το άβατο,
για ιδιώτες και δημόσιες αρχές, του πάρκου των κεραιών στον Υμηττό μετατράπηκε
σε μια νύκτα σε άβατο για την ελευθεροτυπία. Το άντρο της ιδιωτικής ραδιοφωνίας
μετατράπηκε σε μια νύκτα σε προνομιακό πεδίο κυβερνητικής διαπλοκής και κρυφής
διακομματικής συναλλαγής, όλων πλην ΚΚΕ (προς τιμήν του!) των κομμάτων.»
Η εμπλοκή και εκούσια ή ακούσια παγίδευση
του ΕΣΡ στην εκβιασμένη χορήγηση
αδειών, χωρίς να τηρηθούν κανόνες διαφάνειας και αντικειμενικότητας και χωρίς
έλεγχο ιδιοκτησιακού καθεστώτος και «ασυμβιβάστων», έδωσε το δικαίωμα στην
ασυδοσία να επικαλείται την νομιμότητα έναντι της αυθαιρεσίας! (Και όπου νάναι,
μπαίνουνε κι οι ζέστες!)
3/4/2001
Context 93
Η Νέα Δημοκρατία... εξαγγέλλοντας,
δια του ηγέτη της, μίγματα οικονομικού φιλελευθερισμού και κοινωνικής
ευαισθησίας (παραπλήσια με τα μίγματα του κυβερνώντος κόμματος), διεκδικεί την εξουσία. Έχει, όμως, δύο συγκεκριμένες
δυσκολίες:
Η μία δυσκολία έγκειται στις υπαρκτές,
ακόμη, ακροδεξιές αγκυλώσεις.
Υψηλόβαθμα στελέχη της εξακολουθούν να συμμετέχουν στις «γιορτές του μίσους»
(και να ανταλλάσσουν πανηγυρικές χειραψίες με χουντικούς αρχηγούς και
υπαρχηγούς, για να κερδηθούν οριακές χουντικές ψήφοι!), όταν στην συνείδηση και
του πιο απολίτικου νεοέλληνα έχει καταγραφεί, πλέον, τι ακριβώς ήταν οι νικητές
του εμφυλίου και πόση γη και πόσο ύδωρ προσέφεραν στους κατά καιρούς κατακτητές
ή επικυρίαρχους αυτής της χώρας. Το διδάχθηκαν αυτό οι νεο-νεοέλληνες ψηφοφόροι (όπως κάποτε διδάσκονταν οι παλαιότεροι
τον αντικομμουνισμό). Και δεν υπάρχει λόγος ένα σύγχρονο δεξιό (ή «μεσαίο»!)
κόμμα να σκιαμαχεί με όπλο ένα κατάμαυρο παρελθόν, θεωρώντας το δικό του.
Η άλλη δυσκολία έγκειται στο ότι, ακόμη
και σήμερα, η Νέα Δημοκρατία αρνείται να επεξεργασθεί (ως σενάριο ή σενάρια)
την κυβερνητική θεωρία της,
αρκούμενη σε αντιπολιτευτικούς περιστασιακούς αυτοσχεδιασμούς έναντι μιας
πολιτικά παραπαίουσας, αλλά ιδεολογικά ακόμη ηγεμονεύουσας σοσιαλδημοκρατίας.
4/4/2001
Context 94
Το ΠΑΣΟΚ... (και όχι η
συγκυβέρνηση σκοπιμότητας του 1989) είναι το κόμμα που το 1981 έβαλε την
ταφόπλακα στα εμφυλιοπολεμικά σύνδρομα, που μέχρι τότε κυβερνούσαν την Ελλάδα.
Άνοιξε νέους ορίζοντες και έδωσε μια πρωτόγνωρη ελευθερία στην πολιτική έκφραση. Από την πρώτη στιγμή,
όπως είναι προβλέψιμο για κάθε εξουσία, φρόντισε να διεισδύσει σε όλα τα
κομβικά σημεία του κρατικού μηχανισμού. Με τον καιρό, κατέστη κόμμα κρατικό και
κρατικοδίαιτο.
Σήμερα, το ΠΑΣΟΚ ταυτίζεται με μεγάλα και
ανεξέλεγκτα εγχώρια και υπερεθνικά υπερμεγέθη συμφέροντα (ενώ ασκεί πολιτικές ελέους έναντι των υπολοίπων!). Οι
ενέσεις, που του δίνουν οι κατά καιρούς μεταγραφές εκ της αριστεράς, το
εξοπλίζουν με νέα ιδεολογήματα, που όμως γίνονται ολοένα και πιο αναξιόπιστα. Ο
εσωτερικός πόλεμος στο ΠΑΣΟΚ, σήμερα, έχει να κάνει με εγγραφές μελλοντικών
απαιτήσεων έναντι ανακατατάξεων ή έναντι της αναμενόμενης (μετά από μια πιθανή
ήττα) ρευστοποίησης των περιουσιακών του στοιχείων (μεταφορικώς αλλά και
κυριολεκτικώς).
Το ΠΑΣΟΚ έχει αποδείξει ότι ξέρει να διαχειρίζεται πόθους, καημούς ή
«εκσυγχρονιστικές» και νεοπλουτίστικες ματαιοδοξίες και ξέρει να αποσπά την
μαζική συναίνεση. Έτσι, η πορεία προς την πτώση του θα είναι μετα πολλαπλών
συγκινησιακών αναταράξεων!
5/4/2001
Context 95
Το ΚΚΕ... είναι το κατ’
εξοχήν κόμμα των Γραφών. (Εν αρχή ην
η γραφή, η θεωρία, το βιβλίο και, μετά, το κόμμα.) Το ΚΚΕ κουβαλάει στην πλάτη
του μια τεράστια ιστορία λαϊκών και διεθνιστικών αγώνων, αλλά και μια τεράστια
ιστορία οδυνηρών (για όλους) επιλογών. Το ΚΚΕ υπήρξε, πάντα, αυστηρό στις κρίσεις του για τους
αντιπάλους του, αλλά - νομίζω - πολύ περισσότερο αυστηρό απέναντι στον ίδιο του
τον εαυτό (και ακόμη περισσότερο αυστηρό απέναντι στα κομμάτια του εαυτού του
που σε κάποιες στιγμές αποφάσιζαν να αποσχισθούν). Αυτή η αυστηρότητα - πρέπει
να παρατηρήσουμε - είναι ίδιον των (οποιωνδήποτε) γραφών.
Το ΚΚΕ, σήμερα περισσότερο από ποτέ,
προσδεδεμένο στις γραφές, αδυνατεί να κατανοήσει την απόσταση που χωρίζει την
θεωρία (τις διακηρύξεις) από την φθοροποιό (έως αμαρτωλή) πράξη της καθημερινής
εξουσίας (σε οποιοδήποτε
οικονομικο-πολιτικό σύστημα). Έτσι, υποτιμά, ακόμη και σήμερα, τις «αστικές»
δικαιικές κατακτήσεις των διακριτών και αλληλο- ελεγχομένων εξουσιών.
Και επειδή έτσι ή αλλιώς «η ζωή είναι
αλλού» (που λέει και ο Κούντερα), η οποιαδήποτε αξιοπιστία οικοδομείται πάνω
στην κριτική επί των καθεστωτικών
προνομίων, που είχαν οι κομμουνιστές στον υπαρκτό κομμουνισμό, αλλά και
μετά την κατάρρευση του (με την διατήρηση των ίδιων καθεστωτικών προνομίων στα
ίδια πρόσωπα!).
6/4/2001
Context 96
Ο Συνασπισμός... είναι το κόμμα
των χαμένων ευκαιριών. Το 1989 ακύρωσε την μεγάλη πολιτική δυναμική του,
προσπαθώντας να δικαιωθεί στα δικαστήρια
έναντι του ΠΑΣΟΚ (δικαίωση που για πολλούς λόγους δεν θα ερχόταν). Αμέσως μετά,
με unfair
μεθοδεύσεις φρόντισε να αποκόψει από τον κορμό του το ΚΚΕ. Κι έμειναν έτσι,
τελικώς, τρεις κι ο κούκος να κάνουν κόμμα!
Σήμερα, και παρά την καθοδήγηση ενός
δημοφιλούς και φωτισμένου ηγέτη, ο Συνασπισμός δεν καταφέρνει ούτε δημοφιλής να
είναι ούτε φωτισμένος. Κατά τα τελευταία χρόνια, το στίγμα φρόντισαν να δώσουν
ένια στελέχη του, προβάλλοντας τα ιδεολογικά και πολιτικά νεφελώματα ενός ντροπαλού ή απροκάλυπτου φιλοκυβερνητισμού
(αλλά και ενός ντροπαλού ή απροκάλυπτου φιλονατοϊσμού κατά την διάρκεια των νατοϊκών
βομβαρδισμών). Η κύρια, αντικυβερνητική και αντινατοϊκή, γραμμή του κόμματος
επισκιάσθηκε από τις επιλογές λίγων αλλά προβεβλημένων στελεχών του, που
έσπευσαν ασμένως στα κρίσιμα κυβερνητικά προσκλητήρια.
Το πολιτικό μας σύστημα, πέραν των κυβερνητικών
κομμάτων, δεν έχει ανάγκη από άλλα φιλοκυβερνητικά κόμματα. Έχει, όμως, πολύ-πολύ ανάγκη από κόμματα που να μπορούν
να κρίνουν και να αναδεικνύουν
ζητήματα, που η εκάστοτε εξουσία (επειδή είναι εξουσία) δυσκολεύεται να
αναδείξει.
7/4/2001
Context 97
Το να «διαχύσεις» ένα πανεπιστήμιο... είναι μια εύκολη
υπόθεση (ιδίως αν το εν λόγω πανεπιστήμιο είναι λειψό και ιδίως αν έχεις
βαλθεί, εργολαβικά, να υποτάξεις τα πάντα στον βωμό της ‘συνοχής της περιφέρειας’). Το να φτιάξεις ένα πανεπιστήμιο είναι
μια πολύ-πολύ δυσκολότερη υπόθεση από το να το «διαχύσεις» (ή και να το
διαλύσεις).
Στην Ελλάδα, βεβαίως, μπορείς με απύθμενη
ευκολία να χαρακτηρίσεις ως πανεπιστήμιο το οτιδήποτε (παράδειγμα η πρόσφατη
ανεύθυνη ανω-κατωποίηση της παιδείας
στον βωμό της ανέξοδης επίτευξης πολιτικών στόχων). Όμως, εις πείσμα αυτού,
πανεπιστήμιο είναι και θα είναι, πάνω απ’ όλα, παν-επιστήμιο και δι-επιστημονικότητα (ιδίως στην εποχή των
επιστημών της πολυπλοκότητας και του χάους - αλλά και έτσι ήταν πάντα). Με το να
σκορπίζεις πανεπιστημιακά τμήματα στα νησιά, απλώς αδυνατίζεις, ευνουχίζεις την
γνώση. Η γνώση γονιμοποιείται και πολλαπλασιάζεται μόνον δίπλα στην γνώση
(δίπλα, κατά την συγκεκριμένη γεωγραφική έννοια). Αυτός ο όρος (της
γονιμοποίησης και του πολλαπλασιασμού της γνώσης) είναι όρος ύπαρξης ενός σοβαρού πανεπιστημίου.
Και συνιστά μεγίστη εν κρανίω σύγχυση
(και διάχυση) το να εμπλέκεται η συζήτηση περί του πανεπιστημίου με τις
τρέχουσες πολιτικο-πελατειακές λογικές περί της «συνοχής της περιφέρειας».
10/4/2001
Context 98
«Βούτυρο ή τανκς»... ήταν το ιστορικό
ερώτημα που έθετε ο Χίτλερ, κομπάζοντας, στους Γερμανούς. Είναι το βασικό
ερώτημα, που θέτει ο Samuelson (που εκδίδεται ανελλιπώς σε νέες
εκδόσεις από το 1948 μέχρι σήμερα) στο πρώτο του κεφάλαιο, για να διαβασθεί από
τους πρωτοετείς όλων των οικονομικών σχολών όλου του κόσμου. Έτσι, ακριβώς,
εισάγονται οι φοιτητές στις βασικές έννοιες της πολιτικής οικονομίας: Ό,τι
κάνεις, έχει ένα κόστος (opportunity cost), που αποτιμάται
σε ευκαιρίες που χάνονται.
Αν (με βάση τους λιγοστούς σου πόρους)
κτίζεις το καλύτερο αεροδρόμιο της
Ευρώπης (προϋπολογισμού 700 δισ. δρχ.), τότε χάνεται η ευκαιρία να κτίσεις
δεκάδες ευρωπαϊκών προδιαγραφών νοσοκομεία και σχολεία, για τα οποία έχεις
μεγαλύτερη ανάγκη. Αν (με βάση τους λιγοστούς σου πόρους) κάνεις Ολυμπιακούς Αγώνες (που
προϋπολογίζονται σε 600, μετά σε 1.300 και τώρα σε 2.000 δισ. δρχ.), τότε
χάνεται η ευκαιρία να γεμίσεις την χώρα σου και τους περιφερειακούς σου νομούς
με αναγκαίες σύγχρονες υποδομές.
Το διαφημισμένο ερώτημα που θέτει, τώρα,
η κυβέρνηση στον ελληνικό λαό για τα 200 δισ. δρχ. «για τα όπλα ή για την φτώχεια» είναι ένα ενδιαφέρον ερώτημα, αλλά
για να είναι ειλικρινές πρέπει να περιλάβει και τα 700 δισ. δρχ. που θα πάνε
(από πού;) επιπροσθέτως στους Ολυμπιακούς. (Μέρες εγκαινίων και παθών που
είναι.)
11/4/2001
Context 99
Ο χριστιανισμός... είναι η μόνη
θρησκεία που οργανώθηκε σε Εκκλησία. Σ’ αυτήν την Εκκλησία ορισμένα άτομα είναι
ικανά να υπηρετούν τους άλλους, όχι ως πρίγκιπες ή ως ευεργέτες ή ως
παιδαγωγοί, αλλά ως ποιμένες. Ο
ποιμήν έχει ως σκοπό την σωτηρία των
ατόμων (στον άλλο κόσμο). Το ενδιαφέρον στοιχείο, για τον πολιτισμό μας, είναι
ότι η ποιμαντική εξουσία του ποιμένος δεν είναι μια μορφή εξουσίας που, απλώς,
διατάζει. Οφείλει, επίσης, να είναι έτοιμη να θυσιαστεί για την σωτηρία του ποιμνίου. Και, κατά τούτο,
διακρίνεται από την «υπέρτατη εξουσία» που απαιτεί από τους υπηκόους να
θυσιαστούν για να σώσουν τον θρόνο. (Foucault 1984).
Πολλά ακόμη μπορούμε να διακρίνουμε στην
χριστιανική εβδομάδα των Παθών και τον ιερό
συμβολισμό της θυσίας. Η σωτηρία, κατά πρώτο λόγο, δεν αφορά την συνολική
κοινότητα μόνον, αλλά και ένα έκαστο των ατόμων. Κατά δεύτερο λόγο, ανοίγονται
οι ψυχές των ανθρώπων και αποκαλύπτονται τα ενδόμυχα μυστικά τους. Το τι
σκέφτεται το κάθε άτομο γίνεται γνωστό.
Ο Michel Foucault διακρίνει στην
σύγχρονη πολιτική εξουσία στοιχεία της χριστιανικής ποιμαντικής εξουσίας αλλά
με μικρές παραλλαγές: Η σωτηρία επιδιώκεται να εξασφαλισθεί με επίγειους
αντικειμενικούς σκοπούς (ευζωία και ασφάλεια «εδώ κάτω») και με επίγεια μέσα
μιας γνώσης περί του πρακτέου «εδώ κάτω».
12/4/2001
Context 100
Κακήλαμπριανασόρθηηη... έβριζαν παλιά οι
γριές γειτόνισσες από τα παράθυρα. Και καταλάβαινες εσύ ότι, κατά βάθος,
επρόκειτο για πιστές, θεοσεβούμενες, θεοφοβούμενες
χριστιανές γυναίκες. Πριν μεταλάβουν, εξομολογούνται, μετανοούν και η ισορροπία
μεταξύ ιερού και βέβηλου αποκαθίσταται (υπέρ του ιερού προφανώς).
Μνήμες, που ανακάλεσε μια εκφωνήτρια ενός
μουσικού τοπικού ραδιοφωνικού (ραδιο-φονικού!) σταθμού, με τον δικό της τρόπο:
Σχόλια με απίθανους συνδυασμούς απίθανων φραστικών πασχαλινών στολιδιών κι ενός
ατέλειωτου καρναβαλιού.
«Μεγάλη Εβδομάδα!» έλεγε και ξανάλεγε.
«Εβδομάδα των Παθών! Βουλιάξαμε από τουρίστες! Πολλοί τουρίστες και χαρούμενα πρόσωπα!» Και μετά (εν είδει
αθλητικού εκφωνητή): «Μπαίνουμε στην τελική
ευθεία(!!) της Μεγάλης Εβδομάδας και των Άγιων Παθών!» Και προς το τέλος:
«Να περάσετε το υπόλοιπο της Μεγάλης Εβδομάδας με κατάνυξη! Και μη ξεχνάτε! Αξεσουάρ Παπαδάτος!»
Κάπου λέει ο Ουμπέρτο Έκο για το αδιάκοπο
καρναβάλι που βιώνει αναγκαστικά ο σύγχρονος άνθρωπος, υποχρεωμένος να δείχνει
πάντα «ιν» και ευδιάθετος. Είναι
τότε που χάνονται τα όρια χαράς και θλίψης. (Κι αυτό δεν είναι ούτε για χαρά
ούτε για θλίψη.)
Η σωτηρία της ψυχής δεν είναι η ειδικότης
μου, ούτε το δυνατό μου σημείο. Απεχθάνομαι, όμως, πολύ-πολύ την άψυχη
ηλιθιότητα!
18/4/2001
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.